روستای باستانی خویدک در فاصله ۱۷ کیلومتری جنوب شهر
یزد و در مسیر راه
یزد _
بافق واقع شده و دارای قلعه ای به همین نام است.
به علت کاربرد مصالح بومی و استفاده از روش‌ها و سبک‌های معماری سنتی کویر در این قلعه آن را میتوان در ردیف
ارگ بم قرار داد.
این بنا از قلعه‌های باستانی
یزد محسوب میشود که قدمت آن به شالوده ساسانی بر می‌گردد و دیواره‌های اطراف قلعه با ترکیب خشت و چینه با ارتفاع ۸ متر و با تزییناتی زیبا در نمای بیرونی احداث شده است .
ورودی قلعه با طاق هلالی بلند در ضلع جنوبی واقع شده است و در فضای داخلی قلعه، چهار ردیف اتاقک‌هایی است که سقف آنها به صورت آهنگ و قوس هلالی است.
در زمان‌های قدیم که راهزنان به روستاها حمله میکردند روستاییان برای حفظ جان خود به درون
قلعه خویدک میرفتند.
این قلعه بسیار گسترده است به طوری که گویا این قلعه خود یک روستای بزرگ بوده است،در چهار طرف این قلعه چهار برج قرار دارد که در این برج‌ها سوراخ هایی تعبیه شده به طوری که وقتی راهزنان به قلعه نزدیک میشدند افرادی که در برج بودند بر آنها تسلط کافی داشته اند و آنها به وسیله تیر کمان‌های سنگی (منظور تیر وکمان
...مشاهده کامل متن هایی که به وسیله ان سنگ پرتاب میکردند) راهزنان را مورد حمله قرار می‌دادند.
.
در اطراف دیواره‌های قلعه، خندق‌هایی به عرض ۱۰ متر وجود داشته است ولی هم‌اکنون این خندق‌ها پر شده است.
با توجه به قدمت بسیار طولانی بنا، تعمیراتی که در مراحل مختلف بر روی بنا انجام شده منجر به تغییراتی در بنا نیز شده است. در دهه‌های اخیر لوله آب شهری تا آستانه ورودی قلعه کشیده است و خندق اطراف قلعه نیز در خیابان سازی دهه‌های اخیر پر شده است.
بنای یاد شده از معدود قلاع باستانی ایران در استان یزد به شمار می‌رود.
از جمله دیگر آثار باستانی موجود در کنار قلعه خویدک، بقایای یک آسیاب آبی میباشد، آسیاب یاد شده در مسیر قنات قرار داشته است و همین امر نشان‌دهنده وجود سیستم آبرسانی در قلعه است و نگهبانان قلعه نیز از آن حفاظت میکردند که دشمنان آن را قطع نکنند.
این قلعه ۲۲۵۲ مترمربع وسعت دارد و سال‌های متوالی در زمان‌های قدیم این قلعه مسکونی بوده است و هم اکنون به عنوان یک اثر باستانی ارزشمند محسوب میشود. قدمت روستای خویدک به بیش از دو هزار سال می‌رسد و قلعه خویدک نیز در تاریخ ۲۲/۵/۱۳۸۴ و به شماره ثبتی ۱۳۰۲۹ در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفت.
منبع:
http://khavidak.com
http://www.iranvillage.ir
http://www.negahmedia.ir/
