شبکه اجتماعی گردشگری تیشینه دوست گرامی برای آشنایی با گشت و گذارهای دیگر دوستان از شبکه اجتماعی تیشینه دیدن کنید. مشاهده شبکه اجتماعی گردشگری تیشینه مهندس محمود قبادی گزارش خطا بروجرد ورشوسازی در بروجردبه قلم مهندس محمود قبادی ورشوسازی در بروجرد نظر به اینکه نام صنعت ورشو سازی با نام بروجرد عجین شده و شهرت جهانی دارد لذا بیش از دو قرن سابقة تاریخی صنعت ورشو سازی بروجرد، به عنوان یکی از مؤلفه‌های تاریخ صنعتی این شهر زیبا و کهن که از مردمانی اهل علم و هنرمند و صنعتگر برخوردار است، مورد بررسی قرار می‌گیرد.محصولات و ظروف تولیدی صنعت ورشوسازی بروجرد و بکار بردن آنها در زندگی روزمره، به عنوان یکی از مؤلفه‌های تأثیرگذار در سبک زندگی مردم این شهر، از ابعاد فرهنگی و اجتماعی مهمی برخوردار است و بخشی از زندگی و واقعیت وجودی مردمی به حساب می‌آید که ریشه در هویت آنها دارد. آثار چکشی و قلمزنی شدة ورشویی، دنیایی از ظرافت و هنر را در خود دارد و بیانگر فرهنگ و آداب و رسوم و طرز تفکر مردم بروجرد و خلاقیت و توانایی سازندگانش می‌باشد. بنابراین لازم است که از این هویت ارزشمند شهر بروجرد و مردمانش پاسداری شود و نقش و حرمت کسانی که عمر و زندگی خود را در این راه نهاده‌اند با امانت‌داری و تبیین صحیح تحولات تاریخی و افراد تاریخ‌ساز آن، حفظ شود.در زمانهای گذشته، شهر بروجرد از مراکز صنعتی کشور به شمار می‌رفته است بطوریکه برخی محصولات تولیدی و از جمله انواع چراغ و سماور و محصولات قلمزنی ورشو و حتی قفل‌های سنتی تولید شده در بروجرد، شهرت بین‌المللی یافته‌اند. توجه و بررسی شرایط حرفه ورشو سازی در قرن گذشته (قرن سیزدهم هجری شمسی) با در نظر گرفتن مشکلات صنعتگران آنزمان از ارزش مضاعفی برخوردار میشود و نشان‌دهندة خلاقیت و سختی و زحمات طاقت فرسای پیشینیان است. برخی از آنها به شرح ذیل قابل ذکر است:• سطح سواد و دانش مهندسی و فناوری‌های صنعتی جامعه در آنزمان از پیشرفتهای مناسبی برخوردار نبوده است.• ابزار و تجهیزات مورد نیاز حرفه ورشوسازی، پیشرفته و مناسب نبوده و فرایند ساخت اقلام ورشویی با تجهیزات ابتدایی و اغلب بصورت هنرهای دستی و با خلاقیتهای فردی که حاصل تلاش و خلاقیت و ابتکار افراد بوده انجام می‌شده است.• به دلیل کوچک و کم جمعیت بودن شهرها و ارتباط محدود شهرهای مختلف با یکدیگر و مشکلات حمل و نقل کالا، تعداد تولید اقلام ورشویی محدود بوده و درآمد ناشی از این حرفه، پاسخگوی مناسبی جهت امرار معاش و گذران زندگی صنعتگران نبوده است.• بدلیل عدم رونق اقتصادی و شرایط اقتصادی نامناسب جامعه، مردم از قدرت خرید پایینی برخوردار بوده اند. • برنامه‌ریزی و حمایت‌های مراکز دولتی وجود نداشته و فعالیت‌ها به صورت خودجوش انجام می‌شده است. تحت این شرایط نامناسب، افرادی همت ورزیده و در جهت رونق و توسعة ورشو سازی تلاش کرده و از موفقیتهای ارزشمندی بهره‌مند شدند بطوریکه شهرت و آوازة آنها از مرزهای ایران زمین فراتر رفته است. با همین تلاش‌ها برخی محصولات تولیدی از جنس ورشو مانند سماور، چراغ گردسوز، قوری، قندان، سینی، جام یا لگنچه و پارچ و همچنین کارهای قلمزنی شدة بروجرد، شهرت بین‌المللی یافته‌اند و به دلیل کیفیت و زیبایی اقلام ورشویی، در زمرة معروف‌ترین تولیدات این شهر قرار گرفته است. بدون تردید شهرت آن مرهون زحمات بی‌دریغ استادان و هنرمندان و صنعتگران ممتاز و پرتلاش بروجردی بوده است.ورشو آلیاژ غیر آهنی و به رنگ سفید و نقره فام است که پایه اصلی آن را مس تشکیل میشود بطوریکه عناصر متشکله آنرا 20 درصد نیکل، 35 درصد روی و 45 درصد مس تشکیل می‌دهد. این آلیاژ از خصوصیاتی مانند قابلیتهای ذوب، چکش‌خواری، تورق و شکل‌پذیری برخوردار است که در مقابل اکسید شدن و پوسیدگی مقاومت خوبی دارد ظاهر آن از جلوه ای زیبا و جلایی شبیه نقره برخوردار است. ورشو اولین بار از کشور لهستان به ایران آمد و شاید همین موضوع انگیزه انتخاب نام پایتخت لهستان که ورشو نام داشته برای این آلیاژ بوده است.هنرمندان بروجردی با استفاده از تکنیک چکش‌کاری و خم‌کاری و قلمزنی و ریخته‌گری که با دستگاه‌های ساده و نیروی بازو و ذوق هنری و صناعت صنعتگر میسر بود آثار گوناگونی را از ورق‌های ورشو خلق می‌کردند و ظروف و اقلام بسیاری نظیر انواع چراغ، دوات، سینی، دیس، بشقاب، قاشق و چنگال، سماور ذغالی و نفتی، قوری، زیر سماوری، چای‌دان، قندان، گالش(جلد) استکان، دستگردون، گلاب‌پاش، آفتابه، لگن، سرمه‌دان و وسایلی که در زمانهای گذشته در جهیزیه دختران جوان یافته می‌شد، می‌ساختند و این موضوع حکایت از توجه مردم بروجرد به استفاده از ظروف بهداشتی و با کیفیت در زندگی روزمره دارد. براساس سوابق موجود، آن گروه از صنعتگران بروجردی که برای اولین بار از ورق ورشو برای ساخت دواتهای جوهر خطاطی استفاده می‌کردند به نام دواتگر شناخته می‌شدند. این موضوع حکایت از رواج علم و دانش و هنر خطاطی و ادبیات در بین مردم بروجرد در زمانهای گذشته دارد. صنعت ورشو بروجرد از چهار بخش تشکیل میشود که بترتیب شامل ریخته‌گری و ورشوسازی و قلمزنی و پرداخت‌کاری میشود. نزدیک به دو قرن، نسل‌های مختلف خاندان محترم قبادی و برخی دیگر از صنعتگران این شهر برای متبلور ساختن و رونق بخشیدن به صنعت ورشوسازی بروجرد تلاش کردند.از قریب به دو قرن پیش (نیمة اول قرن سیزدهم)، فرزندان مرحوم میرزا محمد به نامهای حاج عبدالاحد و حاج ابوالحسن که از بزرگان و مسئولین صنف ورشوسازی بروجرد بودند به نقره‌کاری و ساخت چراغ‌های ورشویی گردسوز و سینی و سایر وسایل ورشویی اهتمام ورزیدند و بی مناسبت نخواهد بود که نام پدر ورشوسازی بروجرد به مرحوم حاج عبدالاحد قبادی معروف به عبدالاحد ورشو ساز اطلاق شود. از نیمة دوم قرن سیزدهم به بعد، فرزندان حاج عبدالاحد و علی الخصوص حاج عبدالوهاب و حاج اسداله و استاد غفور قبادی و حاج عبدالغفار قبادیان و سایر برادرها و برادر زاده‌ها در هشت باب از مغازه‌های بازار دواتگرهای بروجرد جهت توسعه صنعت ورشوسازی و زرگری اهتمام و تلاش کردند بطوریکه مرحوم حاج عبدالوهاب قبادی در مغازه اول و برادران و برادر زاده هایش در مغازه‌های بعدی بازار دواتگرها و نقره سازها به فعالیت ورشوسازی و نقره کاری مشغول بودند و به ادامة راه پدرانشان جهت توسعة این حرفه و تولید سماور و چراغ گردسوز و سایر اقلام ورشویی و همچنین زرگری و جواهر سازی پرداختند. همچنین نفوذ و اعتبار مرحوم حاج اسداله قبادی که از جواهر سازها و زرگرهای معتبر بروجرد بود و مدتی هم در عرصه ورشوسازی فعالیت داشت در گسترش منابع تامین مواد اولیه و توسعه بازار فروش این اقلام قابل ذکر است بطوریکه با ارتباطی که با تجار اصفهان و از جمله مرحوم حاج سید حسن امامی داشت برای تامین ورق ورشو اقدام میکرد، همچنین فرزندان مرحوم حاج ابوالحسن به نامهای مرحوم حاج ابوالقاسم نقره کوب و مرحوم حاج حسین سعادتجو هم تا اواسط قرن چهاردهم در عرصه ورشوسازی تلاشهای بسیاری کردند. جالب توجه این است که برخی از این صنعتگران از نفوذ و اعتبار اجتماعی خاصی برخوردار بودند که به عنوان نمونه میتوان به مرحوم حاج عبدالوهاب و حاج اسداله قبادی اشاره کرد که از بزرگان و متنفذین شهر و مورد اعتماد و احترام مراجع تقلیدی مانند آیت اله العظمی حاج آقا حسین بروجردی بودند. آنها اضافه بر فعالیتهای حرفه ای خود به تربیت شاگردانی در حوضه‌های ورشو سازی و زرگری اهتمام داشتند و استادان برجسته ای را برای بازار و صنعت این شهر تربیت کردند.در نیمه اول قرن چهاردهم، استادانی مانند حاج علی اکبر قبادی (همراه با برادرانش مرحوم محمد کاظم و مرحوم محمد هاشم) پا به عرصه این صنعت نهادند و برای رشد و توسعة صنعت ورشوسازی و مخصوصا سماور سازی بروجرد تلاش کردند و اضافه بر خدمات ارزشمند فنی و تولیدی به تربیت شاگردانی اهتمام کردند که بعدها در این عرصه درخشیدند . جهت ریخته‌گری اقلام ورشویی، استادانی امثال مرحوم علی حقیقت اهتمام زیادی داشتند. مرحوم میناگر و فرزندانش در قلم زنی اقلام ورشویی از تبحر و استادی برخوردار بود و آثار بسیاری تولید و ارائه کرد. در ایام ماه محرم، برخی از آثار بزرگان حرفه ورشوسازی بروجرد در سقاخانه‌ها و تکایا مورد استفاده قرار می‌گرفته و هنوز هم استفاده میشود و جلوة بی‌نظیری از هنر و زیبایی را به نمایش می‌گذارد که از اقلام آنتیک و عتیقه محسوب می‌شوند. همچنین برخی از کارهای حاج علی اکبر قبادی و برادرانش، به دلیل زیبایی و کیفیت و ارزش آن در موزه‌ها و از جمله موزه آستان قدس رضوی قرار دارد. در اواسط قرن چهاردهم و در ادامة کار، سایر صنعتگران پر تلاش بروجرد مانند مرحوم محمدکاظم قبادی و آقای رئوفیان و مرحوم علی میناگر، مرحوم رئوف، مرحوم قریب، مرحوم هنرور، مرحوم توسلی و مرحوم نقره کوب و .... سایرین به تداوم این حرفه اهتمام ورزیدند. جا دارد این زحمات را ارج نهاده و برای روح پیشینیان این صنعت علو درجات و مغفرت و برای حاضرین موفقیت و سلامتی آرزو شود.با توجه به حدود دو قرن زحمات و فعالیتهای صنعتگران زحمتکش و با ذوق بروجردی که برای شهرت و موفقیتهای این صنعت تلاش کردند، اکنون حرفه ورشوسازی مورد بی‌مهری واقع شده و جا دارد مسئولین محترم ارگان‌های ذی‌ربط، توجه ویژه‌ای به این مهم داشته باشند. ارسال مطالب بیشتر
ورشوسازی در بروجردبه قلم مهندس محمود قبادی ورشوسازی در بروجرد نظر به اینکه نام صنعت ورشو سازی با نام بروجرد عجین شده و شهرت جهانی دارد لذا بیش از دو قرن سابقة تاریخی صنعت ورشو سازی بروجرد، به عنوان یکی از مؤلفه‌های تاریخ صنعتی این شهر زیبا و کهن که از مردمانی اهل علم و هنرمند و صنعتگر برخوردار است، مورد بررسی قرار می‌گیرد.محصولات و ظروف تولیدی صنعت ورشوسازی بروجرد و بکار بردن آنها در زندگی روزمره، به عنوان یکی از مؤلفه‌های تأثیرگذار در سبک زندگی مردم این شهر، از ابعاد فرهنگی و اجتماعی مهمی برخوردار است و بخشی از زندگی و واقعیت وجودی مردمی به حساب می‌آید که ریشه در هویت آنها دارد. آثار چکشی و قلمزنی شدة ورشویی، دنیایی از ظرافت و هنر را در خود دارد و بیانگر فرهنگ و آداب و رسوم و طرز تفکر مردم بروجرد و خلاقیت و توانایی سازندگانش می‌باشد. بنابراین لازم است که از این هویت ارزشمند شهر بروجرد و مردمانش پاسداری شود و نقش و حرمت کسانی که عمر و زندگی خود را در این راه نهاده‌اند با امانت‌داری و تبیین صحیح تحولات تاریخی و افراد تاریخ‌ساز آن، حفظ شود.در زمانهای گذشته، شهر بروجرد از مراکز صنعتی کشور به شمار می‌رفته است بطوریکه برخی محصولات تولیدی و از جمله انواع چراغ و سماور و محصولات قلمزنی ورشو و حتی قفل‌های سنتی تولید شده در بروجرد، شهرت بین‌المللی یافته‌اند. توجه و بررسی شرایط حرفه ورشو سازی در قرن گذشته (قرن سیزدهم هجری شمسی) با در نظر گرفتن مشکلات صنعتگران آنزمان از ارزش مضاعفی برخوردار میشود و نشان‌دهندة خلاقیت و سختی و زحمات طاقت فرسای پیشینیان است. برخی از آنها به شرح ذیل قابل ذکر است:• سطح سواد و دانش مهندسی و فناوری‌های صنعتی جامعه در آنزمان از پیشرفتهای مناسبی برخوردار نبوده است.• ابزار و تجهیزات مورد نیاز حرفه ورشوسازی، پیشرفته و مناسب نبوده و فرایند ساخت اقلام ورشویی با تجهیزات ابتدایی و اغلب بصورت هنرهای دستی و با خلاقیتهای فردی که حاصل تلاش و خلاقیت و ابتکار افراد بوده انجام می‌شده است.• به دلیل کوچک و کم جمعیت بودن شهرها و ارتباط محدود شهرهای مختلف با یکدیگر و مشکلات حمل و نقل کالا، تعداد تولید اقلام ورشویی محدود بوده و درآمد ناشی از این حرفه، پاسخگوی مناسبی جهت امرار معاش و گذران زندگی صنعتگران نبوده است.• بدلیل عدم رونق اقتصادی و شرایط اقتصادی نامناسب جامعه، مردم از قدرت خرید پایینی برخوردار بوده اند. • برنامه‌ریزی و حمایت‌های مراکز دولتی وجود نداشته و فعالیت‌ها به صورت خودجوش انجام می‌شده است. تحت این شرایط نامناسب، افرادی همت ورزیده و در جهت رونق و توسعة ورشو سازی تلاش کرده و از موفقیتهای ارزشمندی بهره‌مند شدند بطوریکه شهرت و آوازة آنها از مرزهای ایران زمین فراتر رفته است. با همین تلاش‌ها برخی محصولات تولیدی از جنس ورشو مانند سماور، چراغ گردسوز، قوری، قندان، سینی، جام یا لگنچه و پارچ و همچنین کارهای قلمزنی شدة بروجرد، شهرت بین‌المللی یافته‌اند و به دلیل کیفیت و زیبایی اقلام ورشویی، در زمرة معروف‌ترین تولیدات این شهر قرار گرفته است. بدون تردید شهرت آن مرهون زحمات بی‌دریغ استادان و هنرمندان و صنعتگران ممتاز و پرتلاش بروجردی بوده است.ورشو آلیاژ غیر آهنی و به رنگ سفید و نقره فام است که پایه اصلی آن را مس تشکیل میشود بطوریکه عناصر متشکله آنرا 20 درصد نیکل، 35 درصد روی و 45 درصد مس تشکیل می‌دهد. این آلیاژ از خصوصیاتی مانند قابلیتهای ذوب، چکش‌خواری، تورق و شکل‌پذیری برخوردار است که در مقابل اکسید شدن و پوسیدگی مقاومت خوبی دارد ظاهر آن از جلوه ای زیبا و جلایی شبیه نقره برخوردار است. ورشو اولین بار از کشور لهستان به ایران آمد و شاید همین موضوع انگیزه انتخاب نام پایتخت لهستان که ورشو نام داشته برای این آلیاژ بوده است.هنرمندان بروجردی با استفاده از تکنیک چکش‌کاری و خم‌کاری و قلمزنی و ریخته‌گری که با دستگاه‌های ساده و نیروی بازو و ذوق هنری و صناعت صنعتگر میسر بود آثار گوناگونی را از ورق‌های ورشو خلق می‌کردند و ظروف و اقلام بسیاری نظیر انواع چراغ، دوات، سینی، دیس، بشقاب، قاشق و چنگال، سماور ذغالی و نفتی، قوری، زیر سماوری، چای‌دان، قندان، گالش(جلد) استکان، دستگردون، گلاب‌پاش، آفتابه، لگن، سرمه‌دان و وسایلی که در زمانهای گذشته در جهیزیه دختران جوان یافته می‌شد، می‌ساختند و این موضوع حکایت از توجه مردم بروجرد به استفاده از ظروف بهداشتی و با کیفیت در زندگی روزمره دارد. براساس سوابق موجود، آن گروه از صنعتگران بروجردی که برای اولین بار از ورق ورشو برای ساخت دواتهای جوهر خطاطی استفاده می‌کردند به نام دواتگر شناخته می‌شدند. این موضوع حکایت از رواج علم و دانش و هنر خطاطی و ادبیات در بین مردم بروجرد در زمانهای گذشته دارد. صنعت ورشو بروجرد از چهار بخش تشکیل میشود که بترتیب شامل ریخته‌گری و ورشوسازی و قلمزنی و پرداخت‌کاری میشود. نزدیک به دو قرن، نسل‌های مختلف خاندان محترم قبادی و برخی دیگر از صنعتگران این شهر برای متبلور ساختن و رونق بخشیدن به صنعت ورشوسازی بروجرد تلاش کردند.از قریب به دو قرن پیش (نیمة اول قرن سیزدهم)، فرزندان مرحوم میرزا محمد به نامهای حاج عبدالاحد و حاج ابوالحسن که از بزرگان و مسئولین صنف ورشوسازی بروجرد بودند به نقره‌کاری و ساخت چراغ‌های ورشویی گردسوز و سینی و سایر وسایل ورشویی اهتمام ورزیدند و بی مناسبت نخواهد بود که نام پدر ورشوسازی بروجرد به مرحوم حاج عبدالاحد قبادی معروف به عبدالاحد ورشو ساز اطلاق شود. از نیمة دوم قرن سیزدهم به بعد، فرزندان حاج عبدالاحد و علی الخصوص حاج عبدالوهاب و حاج اسداله و استاد غفور قبادی و حاج عبدالغفار قبادیان و سایر برادرها و برادر زاده‌ها در هشت باب از مغازه‌های بازار دواتگرهای بروجرد جهت توسعه صنعت ورشوسازی و زرگری اهتمام و تلاش کردند بطوریکه مرحوم حاج عبدالوهاب قبادی در مغازه اول و برادران و برادر زاده هایش در مغازه‌های بعدی بازار دواتگرها و نقره سازها به فعالیت ورشوسازی و نقره کاری مشغول بودند و به ادامة راه پدرانشان جهت توسعة این حرفه و تولید سماور و چراغ گردسوز و سایر اقلام ورشویی و همچنین زرگری و جواهر سازی پرداختند. همچنین نفوذ و اعتبار مرحوم حاج اسداله قبادی که از جواهر سازها و زرگرهای معتبر بروجرد بود و مدتی هم در عرصه ورشوسازی فعالیت داشت در گسترش منابع تامین مواد اولیه و توسعه بازار فروش این اقلام قابل ذکر است بطوریکه با ارتباطی که با تجار اصفهان و از جمله مرحوم حاج سید حسن امامی داشت برای تامین ورق ورشو اقدام میکرد، همچنین فرزندان مرحوم حاج ابوالحسن به نامهای مرحوم حاج ابوالقاسم نقره کوب و مرحوم حاج حسین سعادتجو هم تا اواسط قرن چهاردهم در عرصه ورشوسازی تلاشهای بسیاری کردند. جالب توجه این است که برخی از این صنعتگران از نفوذ و اعتبار اجتماعی خاصی برخوردار بودند که به عنوان نمونه میتوان به مرحوم حاج عبدالوهاب و حاج اسداله قبادی اشاره کرد که از بزرگان و متنفذین شهر و مورد اعتماد و احترام مراجع تقلیدی مانند آیت اله العظمی حاج آقا حسین بروجردی بودند. آنها اضافه بر فعالیتهای حرفه ای خود به تربیت شاگردانی در حوضه‌های ورشو سازی و زرگری اهتمام داشتند و استادان برجسته ای را برای بازار و صنعت این شهر تربیت کردند.در نیمه اول قرن چهاردهم، استادانی مانند حاج علی اکبر قبادی (همراه با برادرانش مرحوم محمد کاظم و مرحوم محمد هاشم) پا به عرصه این صنعت نهادند و برای رشد و توسعة صنعت ورشوسازی و مخصوصا سماور سازی بروجرد تلاش کردند و اضافه بر خدمات ارزشمند فنی و تولیدی به تربیت شاگردانی اهتمام کردند که بعدها در این عرصه درخشیدند . جهت ریخته‌گری اقلام ورشویی، استادانی امثال مرحوم علی حقیقت اهتمام زیادی داشتند. مرحوم میناگر و فرزندانش در قلم زنی اقلام ورشویی از تبحر و استادی برخوردار بود و آثار بسیاری تولید و ارائه کرد. در ایام ماه محرم، برخی از آثار بزرگان حرفه ورشوسازی بروجرد در سقاخانه‌ها و تکایا مورد استفاده قرار می‌گرفته و هنوز هم استفاده میشود و جلوة بی‌نظیری از هنر و زیبایی را به نمایش می‌گذارد که از اقلام آنتیک و عتیقه محسوب می‌شوند. همچنین برخی از کارهای حاج علی اکبر قبادی و برادرانش، به دلیل زیبایی و کیفیت و ارزش آن در موزه‌ها و از جمله موزه آستان قدس رضوی قرار دارد. در اواسط قرن چهاردهم و در ادامة کار، سایر صنعتگران پر تلاش بروجرد مانند مرحوم محمدکاظم قبادی و آقای رئوفیان و مرحوم علی میناگر، مرحوم رئوف، مرحوم قریب، مرحوم هنرور، مرحوم توسلی و مرحوم نقره کوب و .... سایرین به تداوم این حرفه اهتمام ورزیدند. جا دارد این زحمات را ارج نهاده و برای روح پیشینیان این صنعت علو درجات و مغفرت و برای حاضرین موفقیت و سلامتی آرزو شود.با توجه به حدود دو قرن زحمات و فعالیتهای صنعتگران زحمتکش و با ذوق بروجردی که برای شهرت و موفقیتهای این صنعت تلاش کردند، اکنون حرفه ورشوسازی مورد بی‌مهری واقع شده و جا دارد مسئولین محترم ارگان‌های ذی‌ربط، توجه ویژه‌ای به این مهم داشته باشند.
