آب و هوا

توضیحات

ویرایش
جغتای از شهرستانهای خراسان رضوی است و در شمال شرق کشور و غرب استان خراسان رضوی و شمال غرب شهرستان سبزوار قرار دارد
این شهرستان از شمال به شهرستان‌های اسفراین وجاجرم ، از شرق به بخش جوین شهرستان سبزوار، از جنوب به بخش داورزن ...مشاهده کامل متن شهرستان سبزوار و از غرب به شهرستان جاجرم و استان سمنان متصل است.
مجموعه جغرافیایی جغتای توسط رشته ارتفاعاتی معروف به هرده جوین در شمال و ارتفاعات جغتای در جنوب محدود گردیده، رودخانه شور جوین در خط القعر آن از شرق به غرب جریان یافته و پست‌ترین اراضی منطقه را در برگرفته است.
بلندترین ارتفاع در رشته شمالی قله جوین با ارتفاع 1353 متر در رشته جنوبی قله معروف به کوه گر با بلندی 2924متر است. پست‌ترین نقطه شهرستان نیز در غرب روستای شفیع آباد به ارتفاع 915 متر از سطح دریا می‌باشد.
تاریخ جغتای نشان می‌دهد که این شهر بیش از 150سال سابقه مرکزیت و حاکم نشینی داشته و به عنوان مرکز حکومت و ولایات ثلاث(جغتای، بام و صفی آباد و میان آباد ) نقش عمده ای از نظر سیاسی و اجتماعی در منطقه داشته و همچنین نماینده ای در مجلس شورای ملی آن زمان داشته است.
در سال 1316 جغتای دارای بخشداری بوده و قلمرو آن کل دشت جوین از ایستگاه بیهق در شرق تا حوالی روستاامیرآباد جاجرم در غرب و بام و صفی آباد و اسفراین در شمال بوده است.
بنا به قول مستوفی در نزهه القلوب (740هجری قمری) نام قدیم جغتای که در 2کیلومتری جنوب شهر واقع است کارزی بوده است که در اثر کثر استعمال و تغییر و تحول واژگان به قارزی تبدیل شده است و اکنون نیز آثار آن وجود داردآثار تاریخی موجود در منطقه و شهر دلالت بر قدمت چند هزارساله جغتای دارد آنچه مسلم است محدوده سیاسی جغتای در گذشته بسیار وسیع‌تر از زمان حال بوده است زمانی از نظر تقسیمات سیاسسی جزو قلمرو نیشابور و زمانی در محدوده بجنورد و جزو نقاط آباد و مشهور آن محسوب می‌شده است بعد از اینکه سبزوار شهرت تجاری، ارتباطی پیدا می‌کندجغتای در محدوده سیاسی سبزوار قرار می‌گیرد.
طی 2مرحله در سال 1339 و 1348 شهرداری جغتای تصویب ولی به علت نامعلومی هربار از فعالیت بازمانده و تحقق نیافته است و سرانجام در سال 1363 به عنوان نقطه شهری شناخته شده و شهرداری از همان تاریخ فعالیت خودرا شروع نموده است.

در باره وجه تسمیه جغتای بسیاری از مورخان معتقدند که نام جغتای از پسر چنگیزخان مغول گرفته شده است. کلمه جغتای را که در تلفظ آن به فتح غ نه سکون آن مرکب از دو کلمه جغ به معنای آبنوس و اتای به معنی پرتاب کردن می‌دانند که کلماتی ترکی هستند نه مغولی و علت نامگذاری آن بوده است که اهالی جغتای که در قلعه ای مستحکم و مرتفع سنگر می‌گرفتهاند هنگام هجوم دشمن درختان آبنوس را به طرف لشکر مهاجم پرتاب می‌کرده اند که از درختان هنوز چندتایی در باغ‌های شهر موجود است لذا جغتای نام شهری است که با پرتاب چوب‌های آبنوس از آن محافظت می‌شده است.
«جغتای» در گذشته به «قلعه قارزی» معروف بوده است. این قلعه در یک کیلومتری دهستان کنونی و در محل باغهای فعلی قرار داشته است. افراد کهنسال «جغتای» می‌گویند، بعد از اینکه اهالی زرتشتی این منطقه که به «گبریان» معروف بودند، اسلام آوردند، این دهستان به طرف شمال جابه جا شده و در موقعیت فعلی استوار شده است.

در گذشته قلعه دارای دو دروازه بوده و 12 برج در اطراف قلعه قرار داشته است. در زمانهای بسیار دور این منطقه به دست خانها اداره می‌شد و تمام «اسفراین»، «دشت جوین» و «حکم آباد» تحت سلطه خان «جغتای» بوده است.

برخی می‌گویند در زمان حمله مغول به ایران، آنان تا محدوده سبزوار کنونی پیش می‌آیند و حتی از آن گذشته و می‌خواهند به «قلعه قارزی» حمله کنند و آن را ویران نمایند.
عده ای از بزرگان دور هم جمع می‌شوند تا چاره ای برای این مشکل بیابند و در نهایت به سپاهیان چنگیز می‌گویند که این قلعه به اسم پسر تو «جغتای» است؛ ما این قلعه را به تو می‌دهیم به شرط آنکه آن را خراب نکنی.
اهالی شهرستان از اقوام آریایی پارتی نژاد آریایی می‌باشند که به هنگام مهاجرت آریایی‌ها به فلات ایران در جنوب و شرق ساکن می‌شوند.
زبان اکثریت مردم منطقه‌تر کی (85درصد ترکی، 15درصد فارسی و کردی) می‌باشد
دین کلیه اهالی این شهرستان اسلام و مذهب آنها شیعه اثنی عشری می‌باشد
آب و هوای حاکم بر منطقه نیمه استیپی با زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم است
تولیدات عمده کشاورزی این شهرستان زیره ، چغندر قند ، گندم ، پنبه ، جو ، زعفران و تولیدات باغات آن شامل انار، گردو ، انگور، بادام ، پسته ، آلو ، گیلاس و زرد آلو می‌باشد
انغورة کتیرا، زیره‌کوهی، ترنجبین، شاه‌تره، درمنه ترکی، مازو، ریوند، فلوس و … از گیاهان دارویی و صنعتی این منطقه‌اند.
دامداری و نوغان داری (ابریشم کشی) و تولید انواع محصولات دامی از دیگر شغل‌های مردم این شهرستان است.
رودخانه زرقان ( کمایستان )

رودخانه زرقان ...

رودخانه زرقان از جاذبه‌های گردشگری شهرستان جغتای می‌باشد، این رودخانه از ارتفاعات جغتای سرچشمه گرفته و با جهت جنوبی شمالی به طول 40 کیلومتر جریان می‌یابد و دارای دو انشعاب بنام هادی و چراغ است که در فاصله دو روستای حطیطه وزرقان به هم می‌پیوندند. این رودخانه از ارتفاعات جنوبی دشت سپیدا...

اطلاعات | نقشه
روستای زرقان

روستای زرقان

روستای زرقان با بیش از ۷۰۰خانوار و دارا بودن جمعیتی بالغ بر ۲۰۰۰نفر ،یکی از بزرگترین روستاهای جغتای محسوب می‌گردد، شغل اغلب اهالی کشاورزی ودامپروری به شکل سنتی و درآمد اهالی این روستا از همین راه تامین می‌شود. اما چرا نام روستا زرقان شده ؟معنی زرقان چیست ؟کلمه زرقان در اصل زرگان بوده ،...

اطلاعات | نقشه
سد کمایستان ( زرقان )

سد کمایستان ( ...

سد کمایستان در ۱۴ کیلومتری شمال شرق شهر جغتای روی رودخانه کمایستان در پایین دست روستای زرقان احداث شده است. هدف احداث این سد توسعه بخش کشاورزی از طریق انتقال آب به زمینهای کشاورزی واقع در سمت چپ رودخانه ,ایجاد مرکز تفریحی و گردشگری و پرورش آبزیان می‌باشد. سد کمایستان به دلیل نزدیکی به...

اطلاعات | نقشه

نظر شما درباره جغتای

برای ارسال نظر باید وارد سایت شوید