اقلیم : سرد
نام قدیم : هگمتانه
هَمِدان یکی از شهرستانهای غربی و کوهستانی
ایران است که در استان
همدان و در دامنه رشته کوه الوند واقع شده‌است.
این شهرستان یکی از شهرهای تاریخی-فرهنگی و توریستی
ایران به شمار می‌رود که هرودوت بنای آن را در سدهٔ هشتم پیش از میلاد در دوران مادها به‌دست دیاکو ذکر کرده‌است.
مادها این شهر را هگمتانه نامیدند .
همدان ...مشاهده کامل متن قدیمی‌ترین شهر ایران و از کهن‌ترین شهرهای جهان است. شهری که اولین پایتخت مادها بوده و در روزگار هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، آل بویه و سلجوقیان نیز یکی از پایتخت‌های کشور به حساب می‌آمده است.
همدان_ صورت جدید هگمتانه‌است. این شهر در سیصد و شصت کیلومتری جنوب غربی تهران، در ارتفاع ۱۸۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. در مرداد سال ۱۳۸۸ به عنوان یازدهمین کلانشهر ایران معرفی شده و هم اکنون «مجموعه بزرگ شهری همدان» شامل شهرهای همدان، اسدآباد، بهار، لالجین، جورقان، صالح آباد و مریانج است.
شهر همدان مرکز شهرستان همدان و نیز مرکز استان همدان است.
محوطهٔ بزرگ میدان مرکزی شهر همدان در زمان سلطنت رضاشاه پهلوی توسط مهندسان آلمانی طراحی شده و به نقشه شعاعی معروف است. ۶ بلوار اصلی بطور موازی به میدان اصلی شهر وصل شده و بزرگراه‌ها بصورت مسیرهای کمربندی اول و دوم، آنها را منقطع می‌کنند.
در ابتدای هر بلوار اصلی دو گنبد نقره‌ای رنگ جمعاً به تعداد ۱۲ گنبد به یادگار ۱۲ امام مذهب شیعه و با نام ایشان ساخته شده‌است.
شهر همدان دارای تاریخ و پیشینه‌ای کهن است. احداث و بنای اولیه‌ی آن را بیش از ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد.این شهر به دستور دیاکو پادشاه مقتدر ماد بنا شد و او پس از پایان کار احداث و ساختمان کاخی عظیم که دارای قلاع و دژهای متعدد بود، آنرا پایتخت و محل خزانه‌ی خود قرار داد و نام هگمتانه را بر آن نهاد.
درباره‌ی چگونگی ایجاد هگمتانه مورخین یونانی نوشته‌اند: دیاآکو پس از انتخاب محلی در کنار کوه الوند (اورتت یا اورنتس) جهت مرکز حکومت خود شهر و کاخی عظیم که شامل هفت قلعه‌ی تو در تو بود احداث کرد.
مهمترین و مستحکم‌ترین قسمت این کاخ، قلعه‌ی هفتم بود
که داخل آن کاخ پادشاه و خزانه قرار داشت و آنرا اگباتابا نامید. یونانی‌ها واژه‌ی «هگمتانه» یا «هنگمتانه» را که به زبان پارسی قدیم به معنی محل تجمع است اکتابانا می‌نامند.
این واژه در آثار به جای مانده به زبان ارمنی «اهمتان» و در زبان سریانی و پهلوی «اهمدان» آمده و در گویش نویسندگان عرب «اهمدان» به همدان تبدیل گردیده است.
می‌گویند در تورات نیز نامی از «احتمانا» آمده که به احتمال زیاد همان هگمتانه میباشد.
تپه‌ی باستانی هگمتانه که در مرکز شهر همدان قرار دارد، بقایای شهر باستانی هگمتانه پایتخت عهد کاسی‌ها، مادها و هخامنشیان است. در کاوش‌های باستانی که در این تپه انجام گرفته آثار بسیار با ارزش و گرانبهایی از دوران باستانی این شهر به دست آمده است.
هگمتانه یا همدان در طول عمر چند هزار ساله‌ی خود با فراز و نشیب و حوادث و وقایع زیادی روبرو شده، و دوران‌های سخت یا آرامی را پشت سر گذاشته و بارها ویران و آباد شده است.
هگمتانه برای اولین بار در دوران حکومت بخت‌النصر و به دستور او به کلی ویران شد ولی هنگامی که داریوش بزرگ زمام امور را به دست گرفت، بر بازسازی و ترمیم ویرانی‌ها و آبادانی آن همت گماشت و بعدها در دوران حکمرانی اشکانیان و ساسانیان، با احداث کاخ‌ها و قصرهای باشکوه برای اقامت پادشاهان اشکانی و ساسانی این شهر به اوج عظمت و آبادانی و زیبایی خود رسید، اما:
با پیروزی اعراب نه تنها کاخ‌های سلطنتی تخریب بلکه تمام شهر به طور کامل ویران شد.
این تسلسل آبادانی و ویرانی، حمله و تاراج و ترمیم خرابی و بازسازی، قرن‌های متمادی تا سال ۱۱۳۵ هجری ادامه یافت و از آن سال به مرور ثبات و ایمنی نسبی یافت و چون در مسیر جاده‌ی ابریشم و راه‌های اصلی منطقه‌ی غرب کشور قرار داشت به زودی به صورت یکی از مراکز بازرگانی درآمد.
در شهر همدان و دیگر شهرهای این استان بقایای آثار باستانی و تاریخی فراوانی مثل کتیبه‌ها، برج‌ها، کاخ‌ها و… وجود دارد که یادآور دوران عظمت و شکوه ایران باستان میباشد.
تپه‌ی باستانی هگمتانه در سال ۱۹۱۳ میلادی توسط یک هیأت فرانسوی که از سوی موزه لوور پاریس ماموریت یافته بود، مورد کاوش و حفاری باستان شناسی قرار گرفت.
در حفاری‌های انجام شده علاوه برکشف اشیاء با ارزش عهد باستان، آثاری به دست آمد که نمودار وجود شبکه‌ی منظم آبرسانی در شهر باستانی هگمتانه بود و در کاوش‌هایی که در سال‌های ۱۳۶۲ تا ۱۳۷۰ انجام گرفت، یکی دیگر از کهن‌ترین آثار تمدن بشر یعنی حصار طولانی و دو برج عظیم این شهر کشف شد.
سوغات همدان
سفال و سرامیک، چرم و کالای چرمی، فرش، گلیم و جاجیم، انگشت پیچ، سیر تند، شیر شیره، قیسی، مویز، شیره انگور، کماج، حلوا زرده، گردو، مربای پوست پسته.دارتول، باسلق، شیرمال، معجون، مربای گل رز، نان قندی، کاک،
صنایع دستی
صنایع دستی به ویژه از نظر صنایع چرمسازی , قالیبافی و گلیم بافی و به ویژه با توجه به وجود شهر لالجین به عنوان قطب سفال سازی و سرامیک کشور محسوب میشود.
از دیگر صنایع دستی که در همدان فعال است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
منبت کاری روی چوب ،معرق کاری روی چوب ،مسگری و قلم زنی روی مس طلا سازی، ملیله نقره، طلا کوبی و نقره کوبی
منبع:http://hww.ir/hamedan/
http://hr-vojdani01.blogfa.com/
ichto.ir/Default.aspx
