اقلیم : گرم
نام قدیم : هرمزگان
مساحت : 70697
جمعیت : 1578183
استان
هرمزگان در جنوب
ایران و در بین مدارهای 25 درجه و24 دقیقه تا 28 درجه و 57 دقیقه عرض شمالی و 53 درجه و 41 دقیقه تا 59 درجه و 15 دقیقه طول شرقی واقع شده است.
این استان از شمال و شمال شرقی با استان
کرمان از غرب و شمال شرقی با استان
کرمان از غرب و شمال غربی با استانهای
فارس ...مشاهده کامل متن و بوشهر از جنوب شرقی با استان سیستان و بلوچستان و از جنوب باآب‌های خلیج فارس و دریای عمان همسایه است.
این استان دارای 12 شهرستان، 34 بخش،81 دهستان، 26 شهر و 14 جزیره بزرگ مسکونی.
بخش عمده‌ای از مساحت استان هرمزگان را مناطق کوهستانی در بر گرفته‌اند و کوههای این منطقه ادامه رشته کوههای زاگرس اند که به تدریج از شمال شرقی به جنوب شرقی امتداد می‌یابند.
ادامه این رشته همراه با کاهش ارتفاع، به تپه ماهورهای آهکی، گچی و شنی منتهی شده و به زمینهای پست ساحلی خلیج فارس و دریای عمان متصل می‌گردد. این ناحیه پست ساحلی، در اطراف تنگه هرمز وسعت بیشتری یافته، و شرایط مساعدی برای کشاورزی و صیفی به وجود آورده‌است.
با توجه به مشخصات اقلیمی و استقرار استان هرمزگان در منطقه فوق حاره‌ای، گرمی هوا مهم‌ترین پدیده مشهود اقلیمی آن است. استان هرمزگان از مناطق گرم و خشک ایران است و اقلیم آن تحت تأثیر آب و هوای نیمه بیابانی و بیابانی قرار دارد.
هوای نوار ساحلی در تابستانها بسیار گرم و مرطوب است و گاهی نیز دمای آن از ۵۲ درجه سانتیگراد تجاوز می‌کند.
استان هرمزگان، از دیر باز محل نخستین اجتماع‌ها و گاهواره فرهنگی کهن و مرکز آبادی بوده و نخستین حکومت‌های با فرهنگ، در کرانه‌های آن به وجود آمده است. در کرانه‌ها و جزیره‌های هرمزگان، پارس‌ها، بلوچ‌ها، عربها، و تیره‌های آمیخته به سر می‌برند، که در اثر آمیختن، نژاد ویژه‌ای را به وجود آورده‌اند، که در شهرستان میناب، به مینابی،... سرشناس شده‌اند. ساکنان محلی بعضی از بندرها و جزیره‌های استان هرمزگان، عرب زبان هستند که از دیگر نقاط ایران به این منطقه مهاجرت کرده‌اند. اینان فرزند عرب زبانان محلی مستقر در ایران می‌باشند، که ویژگی‌های جسمانی آنان با عربها همسانی ندارد و ایرانی شده‌اند.
مردم بندرعباس و برخی از نواحی استان هرمزگان، آمیخته‌ای از فارس، بلوچ، عرب و سیاه هستند، که«بندری» یا«عباسی» نامیده میشوند. لاری‌ها، که در شهرستان لار استان فارس، بندرها و جزیره‌های ایرانی دریای پارس، از جمله هرمزگان و سرزمین‌های جنوبی دریای پارس زندگی می‌کنند، از نجیب‌ترین تیره‌های نژاد آریایی به شمار می‌روند.
چنان که هنوز هم با زبان بی آلایش و شیرین پارسی و لهجه دری سخن می‌گویند. بلوچ‌ها، در کرانه‌های دریای مکران، خلیج فارس، جزیره‌ها و بندرهای ایران، از جمله استان هرمزگان زندگی می‌کنند.
نام این تیره در آثار فارسی «بلوچ» و در آثار عربی «بُلوش» نگاشته شده است. مکرانی‌ها یا مکی‌ها، بیشتر در ناحیه مکران استان سیستان و بلوچستان و کرانه‌های دریای پارس، از جمله استان هرمزگان، به ویژه ناحیه جاسک زندگی می‌کنند و آمیخته‌ای از نژاد هندو، آسوری، افغان و سیاه پوست هستند.
زبان مردم هرمزگان عموما لهجه‌های گوناگون گویش بندری (فارسی دری تغییر یافته در اثر ورود زبانهای گوناگون به منطقه) است که از زیر شاخه‌های زبان فارسی است که دارای پیوندهایی با زبان مردم لارستان استان فارس می‌باشد.
ونیز در نواحی غربی وجزایر ایرانی خلیج فارس زبان عربی نیز رایج است، همچنین در نواحی شرقی مانند جاسک زبان بلوچی رواج دارد. همچنین در برخی روستاهای حاشیهٔ دریا زبان عربی کلاً رایج است، بطور مثال: مثلاً در روستای شناس و دهستان مغویه ساکنان اصلی این مناطق کلاً به زبان عربی سخن می‌گویند.
مرکز استان هرمزگان شهر تاریخی بندرعباس می‌باشد که امروزه یکی از 20 شهر بزرگ ایران و مرکز فعالیتهای مهم اقتصادی و تجاری کشور محسوب می‌گردد. بندرعباس به عنوان بزرگترین مبادی ورودی و خروجی کشور نقش بسیار ارزنده ای در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران که بنادر مهم آبادان و خرمشهر مورد تعدی دشمن قرار گرفته بودند، در زمینه نیازهای وارداتی کشور ایفا نمود.
این شهر در فصل مشترک خلیج فارس و دریای عمان روبروی جزایر قشم، هرمز و لارک در فاصله نزدیک تنگه استراتژیک هرمز واقع شده و دارای ظرفیت‌های درخور توجهی از نظر تاسیسات پیشرفته خدماتی، زیربنایی و اقتصادی می‌باشد استان هرمزگان یکی از استانهای کشور جمهوری اسلامی ایران است که در جنوب آن، بین مختصات جغرافیایی 25 درجه و 24 دقیقه تا 28 درجه و 57 دقیقه عرض شمالی و 53 درجه و 41 دقیقه تا 59 درجه و 15 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است.
این استان حدود 68 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد که از این نظر هشتمین استان کشور می‌باشد. هرمزگان از جهت شمال و شمال شرقی با استان کرمان، غرب و شمال غربی با استانهای فارس و بوشهر از شرق با سیستان و بلوچستان همسایه بوده و جنوب آن را آبهای گرم خلیج فارس و دریای عمان در نواری به طول تقریبی 900 کیلومتر دربرگرفته است.
به سبب ساحلی بودن استان هرمزگان و محدود بودن کشاورزی و دام داری، ماهی و میگو سهم عمده ای در خوراک مردم این استان ایفا می‌کنند. غذاهای محلی و سنتی از مهم‌ترین جاذبه‌های اجتماعی به شمار می‌روند.
تقریباً همه خوراک هایی که در این استان تهیه و طبخ میشوند، ریشه در طبع محلی مردمان هرمزگان دارد. انواع قلیه رایج‌ترین غذای محلی استان به شمار می‌آیند.
«قلیه» یک واژه عربی است و مفهوم عام آن نوعی خوراک است که از گوشت درست می‌کنند. در نواحی ساحلی منظور از قلیه؛ خورش ماهی و میگو است. قلیه انواع مختلفی دارد که قلیه اسفناج، بادنجان، کدو ترش، برنج، به، هویج، پیتی، سغدی، قلیه ماهی، قلیه میگو، کباب میگو، آبگوشت ماهی، شینسیل میگو، دم پخت ماهی، ماهی شکم گرفته، کباب ماهی، ته چین ماهی، ماهی برشته، کوفته ماهی، ماهی شور پلو، عرق گیر ماهی، پلو ماهی، حواری ماهی، ماهی تنوری، گوشت سرخ کرده، ته چین گوشت، کتلت گوشت، کتلت خرچنگ، جریش، مضروبه، برنج مچبوس، مرگوک، رنگینه، سوراغ، مهیاوه، ماموسه و پاکوره از جمله برخی از آنها هستند.
برخی دیگر از انواع غذاها چون: دلمه برنج، دلمه برگ مو، خوراک چغندر، خوراک سیب زمینی، خوراک فاسولیا ، گنمه، دم پخت ماش، خورشت جگر، خورشت گل کلم، خورش کلم پیچ، خورش لوبیا سبز، خورش بادمجان، دال عدس، حلوای عسلی و ... از دیگر غذاهای محلی این منطقه به شمار می‌آیند.
پوشاک زنان استان هرمزگان تلفیقی از پوشاک سنتی عربها و هندیها است. پوشاک اصلی زنان شلوار، پیراهن، زیرپیراهن، روسری و چادر است. پیراهن‌های زنانه در کل منطقه هرمزگان از آرایش کلی و یکسانی پیروی می‌کند و در ابتدای امر رنگ و در مرحله بعدی طرح این پوشاک بیننده را به خود جذب می‌کند.
سرپوش کلی زنان روسری بلندی به نام ارنی و جلبیل است. در لبهاس زنان نوارهای تزئینی رنگی به کار می‌رود. روبنده و بروکه از ملحقات پوشاک زنانه هستند. خلخال، پتری و ککولی از زیورآلات زنان است.
دمپایی معمولی و صندلیهای کف تخت راحتی پایپوش زنان است. پوشاک مردانه عبارتست از شلوار که امروزه از همان شلوارهای شهری استفاده می‌شود. اکثر پیرمردان در فصل گرما از لنگ استفاده می‌کنند.
پیراهن جلوباز و دکمه‌دار است. پوشاک مردان از مناطق همجوار استان مقل اقوام بلوچ و پاکستانی تاثیر گرفته است. سرپوش مردان دو نوع است عمامه‌ها و سرپیچ‌ها و نوع دیگر کلاههایی که بنا بر محیطهای مختلف شکل و آرایش خاصی دارند.
اغلب مردان از کفشهای ورزشی ایرانی و یا کفشهای لاستیکی روباز استفاده کرده و جوراب هم به پا نمی‌کنند.
موسیقی جنوبی ملهم از طبیعت تفتیده و گرم این منطقه، سرشار از شور و انرژی و حرارت، یادآور تلاش و مجاهدت در پهنه‌های مختلف زندگی، شکست‌ها و پیروزی‌های آنان است.
آن چه بیش از همه برای مطالعه موسیقی هرمزگان دارای اهمیت به نظر می‌رسد، ترکیب جمعیتی این منطقه است. در این منطقه به جز ساکنان محلی، اقوام دیگری از جمله مهاجرین بسیار قدیمی آفریقایی نیز زندگی می‌کنند.
موسیقی سواحل جنوب ایران؛ به عقیده بعضی از کارشناسان، با موسیقی بومیان آفریقایی پیوندی عمیق و ریشه دار یافته است.
استان هرمزگان در منتهی الیه جنوب غربی کوههای زاگرس واقع گردیده و فاقد ذخیره برف دائمی است. بخش مهمی از آب رودخانه‌های موجود آن نیز بر اثر گرمای زیاد تبخیر شده و پس از طی مسافتی کوتاه خشک میشوند.
تعداد دیگری از رودهای این منطقه نیز به علت عبور از نمکزارهای ساحلی و یا دشتهای گچی شور شده و به خلیج فارس می‌ریزند.
بخش عمده ای از استان هرمزگان را مناطق کوهستانی در بر گرفته است. این ارتفاعات نقش عمده ای در بارش‌های جوی استان ایفا می‌کنند. از طرف دیگر برخی از این ارتفاعات به لحاظ ارتفاع و موقعیت طبیعی خود زمینه مناسبی جهت ورزش‌های کوهستانی فراهم آورده اند.
استان هرمزگان از نظر جغرافیای گیاهی، در نواری از رویش‌های گرمسیری نیم کره شمالی قرار دارد. از ویژگی‌های آب و هوایی این نوار رویشی که در ایران از کرانه‌های استان هرمزگان و کرانه‌های دریای مکران(عمان) تا بندر گواتر در استان سیستان و بلوچستان ادامه دارد، بارش کم سالانه و تبخیر چند برابر آن همراه با دیگر عوامل طبیعی است که این استان را نیز در بر گرفته و گوناگونی گونه‌های پوشش گیاهی و کل رویش را در آن حساس و فقیر ساخته است.
به بیان دیگر پوشش گیاهی هرمزگان، در پیوند با دگرگونی‌های به دست آمده از آب و هوا و جنس خاک، چهره گوناگونی به خود می‌گیرد. از این رو بیشتر گیاهانی که در منطقه می‌رویند به ویژه گیاهان کناره کرانه ها، بدون خزان هستند یا خزانی زودگذر دارند.
بیشتر گیاهان منطقه استپ از گونه‌های ویژه ای بوده که در فصل گرم و خشک به حالت مرده یا نیم مرده در می‌آیند و با دریافت نخستین باران جوانه زده به سرعت رشد می‌کنند و سرسبزی ویژه ای به خود می‌گیرند.
گیاهان استان هرمزگان را درختان گرمسیری کرانه ای که تنومند و پایداراند، با کم آبی منطقه سازش داشته و دارای ریشه‌های بلندی هستند که از هر سو در جست و جوی آب کشیده شده اند: تشکیل می‌دهند.
از این درختان می‌توان کهور، کرت، کنار گل ابریشم، گارم زنگی (لوز) و سمر را نام برد. گیاهان شورپسند نیز از دیگر گیاهان منطقه هرمزگان هستند که در شوره زارها و شن زارها می‌رویند که به گیاهان شورپسند معروف هستند.
از این گیاهان می‌توان گز و جر را نام برد که برای ایجاد بادشکن و جنگل کاری و تثبیت شن‌های روان به کار می‌روند. بعضی از گونه‌های آن، در نواحی کویر نیز دیده میشوند.
در کوهستان‌ها به دلیل کاهش دما و بلندی کوه و دسترسی به رطوبت هوا، گوناگونی پوشش گیاهی به اندازه ای است که از دامنه تا ستیغ کوه، گونه‌های درختان گرمسیری، استپ بیابانی، استپ کوهپایه ای و پوشش گیاهی نواحی کوهستانی سردسیر دیده می‌شود.
در کوه گنو، نخست بوته‌های پراکنده ای وجود دارند که با فاصله از یک دیگر رشد کرده اند و گونه‌های خانواده گندمیان، گون، تک درختان مغیر (مغیلان) در میان آنها پراکنده هستند.
بالاتر از آنها پوشش گیاهی تغییر می‌کند. در بلندی 1800 متری کوه گنو، بادام وحشی، درخت چیره را تشکیل می‌دهد، در حالی که دیگر گونه‌های یاد شده هم چنان خودنمایی می‌کنند.
بالاتر از این بلندی، در 2300 متری، جایی که ستیغ چیره شده بر منطقه است، به دلیل کاهش دما و دسترسی به رطوبت موجود در هوا، درختان سردسیری، چون کاج، سرو، زیتون وحشی، شمشاد وحشی و ... به گونه انبوه روییده اند. این درختان در بعضی جاها به اندازه ای انبوه هستند که گاهی آذرخش آنها را در پهنه زیادی به آتش می‌کشد از گیاهان دیگر کوهستان‌های منطقه، از جمله کوه گنو که بین دیگر گونه‌ها دیده میشوند، گیاهان دارویی است، که برای بررسی و پژوهش بیشتر پیرامون آن ها، تا کنون بارها مورد بازدید کارشناسان ایرانی و خارجی قرار گرفته و اداره محیط زیست هرمزگان نیز برای نگهداری و پاسداری از آنها، پوشش گیاهی این منطقه را در کنترل خود درآورده است.
از نادر‌ترین پوشش‌های گیاهی منطقه هرمزگان و جهان، جنگل‌های حرا است که با شرایط ویژه ای در آب دریا رشد کرده، سپس گسترش یافته و جنگل‌های ابنوهی را به وجود می‌آورند.
درختچه حرا از ویژگی‌های اکوسیستم استان هرمزگان، به ویژه جزیره قشم است که در نواحی پراکنده ای از تنگه هرموز به سوی خاور و اقیانوس هند، در کرانه‌های دریای مکران (دریای عمان) به ویژه در کرانه‌های بندر گواتر دیده می‌شود.
نام علمی حرا به نام دانشمند بزرگ ایرانی ابوعلی سینا، نام گذاری شده است. درختان حرا آب شور دریا را شیرین ساخته و از آن تغذیه می‌کنند.
منبع :http://www.hormozgan.ir/
http://fa.wikipedia.org/
http://www.ichto.ir/
