تکاب

نام قدیم : ستوریق، آنجرود، ساروقورغان، تیکان‌تپه افشار
در جنوب شرقی استان آذربایجان غربی، یکی از شهرستان‌های این استان به نام تکاب قرار دارد که مرکز این شهرستان، شهر تکاب است. شهرستان تکاب از غرب به شهرستان شاهین‌دژ، از شمال غربی به شهرستان هشترود، از شمال شرقی به استان زنجان، از جنوب و جنوب غربی به شهرستان سقز و از طرف جنوب شرقی به شهرستان بیجار محدود است و با سه استان زنجان، آذربایجان شرقی و کردستان مرز مشترک دارد .
مهم‌ترین رودخانه دائمی که در تکاب جاری است ساروق نام دارد که قسمتی از آب آشامیدنی شهر را نیز تأمین می‌کند.
مرکز قسمت مهمی از منطقه افشار شهر تکاب می‌باشد، تکاب به معنای آب باریک و زمینی که آب کم و باریکی در آن باشد آمده‌است. تکاب به صورت اسم مرکب به معنی دره، زمینی که در بعضی از جاهای آن آب فرو رود و از جای دیگر بر آید.
نام قبلی تکاب تا سالهای ۱۳۱۶ و ۱۳۲۰ شمسی تیکان‌تپه بوده‌است، این شهر تا پیش از ۱۳۱۷ به سبب وجود خار در تپه‌های اطراف شهر، «تیکان‌تپه» (خارتپه) نامیده می‌شد.
سپس، بنا به تصویب فرهنگستان زبان ایران، نام آن به تَکاب تغییر یافت.
وسعت شهرستان تکاب، ۵٬۸۸۰٬۰۰۰ متر مربع می‌باشد و ارتفاع از سطح دریاهای آزاد ۱۸۴۰ متر و اختلاف ساعت با تهران ۱۷ دقیقه می‌باشد. جمعیت شهرستان تکاب طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ برابر با ۸۱٬۳۹۵ نفر که از این تعداد ۴۰٬۱۶۱ نفر آنان مرد و ۴۱٬۲۳۴ نفر آنان زن بوده‌اند.
جمعیت این شهرستان طبق سرشماری سال 1390برابر با 78٬127 نفر بوده است که از این تعداد 44٬045 نفر شهری و 34٬084 نفر روستایی بوده اند.
تقسیمات کشوری این شهرستان، بنابرآنچه در نتایج آمارگیری سرشماری سال ۱۳90 کل کشور آمده است، دارای دو بخش مرکزی و بخش تخت سلیمان می‌باشد. تکاب شهر این شهرستان است.
دهستان‌های بخش مرکزی شامل دهستان افشار، دهستان انصار، دهستان کرفتو و در بخش تخت سلیمان، دهستان احمدآباد، دهستان ساروق و دهستان چمن قرار دارند.
زبان‌های رایج در تکاب شامل زبان ترکی آذربایجانی،زبان ترکی افشاری، و کردی سورانی و مذهب ساکنان این شهر نیز شیعه دوازده‌امامی و سنی شافعی است و در بعضی از نواحی عده‌ای از پیروان اهل حق هم زندگی می‌کنند.
زبانهای رایج درتکاب شامل ترکی آذربایجانی که بیشتر شامل ترکان افشار می‌شود،و کردی که شامل کردی گورانی و کردی سورانی میباشد.
آب و هوای تکاب تابعی است از اقلیم حاکم بر آذربایجان، منتهی توپوگرافی ارتفاع و جهت گسترش ناهمواریها و دوری منطقه تکاب از دریا و کانونهای رطوبتی شرایط ویژه‌ای به آب و هوای منطقه بخشیده که بارزترین مشخصه آن، زمستانهای سرد و برفی و تابستانهای معتدل و خشک می‌باشد و از این بابت اندک تفاوتی با اقلیم حاکم بر آذربایجان دارد.
با در نظر گرفتن میانگین بارش سالانه ۳۵۰ میلی‌متر در گروه رژیم بارانی نیمه بیابانی یا نیمه خشک محسوب می‌شود.

بیشتر در آمد مردم این منطقه از راه کشاورزی و دامپروری بوده و کمتر واحد صنعتی در شهر تکاب به چشم می‌خورد. شهر تکاب در یک نگاه کاملاً خدماتی و در خدمت دامداری و کشاورزی است.
در بخش معدن، تکاب دارای بزرگترین مجموعه تولید طلای ایران است. بزرگ‌ترین معادن طلای خاورمیانه با ذخایر ۸۰ تن طلای خالص در معادن زره‌شوران(اولین در ایران) و آقدره (دومین در ایران) در تکاب قرار دارد.
لازم به ذکر است معادن طلای بسیاری در شهرستان تکاب قرار دارد، معدن طلای آق‌دره به عنوان دومین معدن طلای کشور در ۳۰ کیلومتری شهرستان تکاب واقع شده است.
شرکت معدنی پویازکان آق دره اولین شرکت معدنی فعال در زمینه طلا در کشور می‌باشد. معدن از نوع سطحی بوده و دارای عیار طلای ۱٫۵ گرم بر تن می‌باشد هم چنین معدن طلای زره‌شوران به عنوان بزرگترین معدن طلای ایران در ۳۵ کیلومتری شهرستان تکاب و ۱۵ کیلومتری مجموعه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تخت سلیمان واقع شده است.

از اماکن تفریحی و تاریخی تکاب میتوان به آثار باستانی تخت سلیمان، چملی گولو، کوه بلقیس، دژ ساری قورخان و بقعه‌ی ایوب انصار و... اشاره کرد. تخت سلیمان از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری در این شهر است که در میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌است؛ همچنین مُهرموبد موبدان منقوش اساطیر کهن و بیش‌تر در ستایش آب و آتش است، در تخت سلیمان کشف شده‌است.

منابع:
http://fa.wikipedia.org/wiki
http://www.tekab-ag.ir/tabid/896/Default.aspx