نام قدیم : خرمی-دهبید
شهرستان خرم بید از شهرهای شمالی استان فارس است و مرکز آن صفاشهراست که در فاصله 180 کیلومتری شمال شیراز و 80 کیلومتری جنوب آباده قرار دارد و از شمال به استان یزد و شهرستان آباده ،از جنوب به شهرستان مرودشت،از شرق به شهرستان بوانات و از غرب به شهرستان اقلید محدود میشود.
کوههای مختلف معروفی مانند کوه عِظمَت در شمال شهرستان و گردنه معروف و برف گیر کولی کُش ،در همین سلسله واقع میباشد.
کوههای موسی خانی و چنارو در جنوب و سلسله کوههای بیدستان ،انگورک و کوه سفید ،معروف به عروس جغرافیای ایران ،در شرق صفاشهرقرار دارند.
همچنین سلسله کوههای مشکان و قره بلاغ در حد فاصل این شهرستان وشهرستان اقلید واقع هستند.این شهرستان رود خانه هایی دارد که از نظر تفریحی بسیار با اهمیت و دیدنی هستندکه بعنوان مثال میتوان رودخانه قصر یعقوب را نام برد.
در این منطقه زمستانها بسیار سرد ویخبندان و تابستانها معتدل و خنک است
علت این نامگذاری قدیم این منطقه به خرمی را به خاطر وجود دره حاصلخیزی دانستهاند که در قدیم محل خوش آب و هوایی برای ایلات قشقایی برای ییلاق تابستانه آنها به شمار میآمدهاست.
نظر دیگری نیز برای علت این نامگذاری وجود دارد که میگویند منطقه امازاده شهدا(جایی نزدیک خرمی) پیش از این و در دوران هخامنشی به خاطر هوای سرد به عنوان اقامتگاه تابستانی کورش کبیر بوده و چون آب زیاد و زیبایی در دور آن بنا میگردیده آن محل را فره آب نام نهادند که به مرور زمان و تغییرات گویش به فره -فرهی و اکنون خرمی مبدل شدهاست
وجود کوههای فراوان و موقعیت جذاب منطقه ،زمین تجمع و زندگی انواع جانوران و پرندگانی همچون میش قوچ ، کل ، بزکوهی،آهو ، پلنگ،کبک و تیهو را در آن فراهم آورده است.
این شهرستان دارای مراتع و جنگلهای مرغوبی است ,در این جنگلها درختچههای گوناگونی مانند بادام کوهی، بنه ،ارژن و انجیر کوهی یافت میشود .گیاهان دارویی همچون پونه کوهی ، آویشن ، گل گاوزبان ، کاسنی ، خارشتر ، شیرین بیان و ریواس ، به وفور یافت میشوند.
زبان نخست مردم صفاشهر فارسی است.و نیمه ای از آنها ترکی نیز صحبت میکنند.
بیشتر مردم در این شهرستان عامه مردم به کشاورزی اشتغال دارند.
کارخانههایی همچون گونی بافی،پنیر سازی،سنگبری و معادن غنی سنگ مرمریت در منطقه وجود دارد که افزون بر رونق اقتصادی شهرستان باعث جذب افراد زیادی به بازار کار گردیده است .
زنان روستایی و تعدادی از زنان شهری به قالیبافی اشتغال دارند .دامداری نیز در این منطقه به ویژه در روستا و عشایر از رونق ویژه ای برخوردار است .عمده محصولات کشاورزی منطقه ،گندم ،چغندر و سیب زمینی است که سیب زمینی آن از شهرت ویژه ای در کشور برخوردار است.
مهمترین صنایع دستی منطقه که تعداد زیادی از زنان خانه دار را به خود مشغول کرده قالیبافی است. گیوه دوزی نیز پس از قالیبافی مهمترین صنعت دستی است.
منبع:
http://portal.farsedu.ir/Portal/Show.aspx?lan=fa&Page=11781
http://khaneyemehrbani.blogfa.com/post-33.aspx
http://khorrambid.sums.ac.ir/tarikh/
http://www.safashahr.com/?page_id=212
http://khorrambid.mihanblog.com/extrapage/02020
http://fars.niopdc.ir/HomePage.aspx?TabID=5488&Site=fars.niopdc&Lang=fa-IR