سمرقند دومین شهر بزرگ
ازبکستان، و مرکز استان
سمرقند است. این شهر در ارتفاع ۷۰۲متری از سطح دریا واقع است. بیشتر ساکنان این شهر فارسی‌زبان هستند و به فارسی تاجیکی صحبت می‌کنند.
این شهر یکی از مراکز تاریخی مردم تاجیک در آسیای
میانه است.
در سال ۲۰۰۱، یونسکو این شهر باستانی را در فهرست میراث فرهنگی جهان قرار داد.
سمرقند،
...مشاهده کامل متن که یونانیان آن را (ماراکندا) می‌نامیده‌اند، یکی از کهن‌ترین شهرهای جهان شمرده می‌شود و توسط ایرانیان در آواخر سده چهارده پیش از میلاد در دشت حاصلخیز زرفشان به عنوان شهر منطقه کشاورزی پی نهاده شده و زمانی دراز در دوران هخامنشیان مهم‌ترین شهر منطقه بوده‌است.سمرقند با قرار داشتن در مرکز جاده ابریشم، پیونددهندهٔ چین به اروپا در قدیم، دارای اهمیتی چشمگیر بوده است.
نام سمرقند عربی‌شدهٔ واژهٔ پهلوی «سمرکند» است و معنی ترکیبی آن سنگ‌دژ می‌باشد. ریشهٔ جزء اول «سمر» از پارسی باستانی «اسمرا» بمعنی سنگ یا صخره و جزء دوم «کند» از پارسی باستانی «کنتا»، سغدی «کنت» بمعنی دژ یا شهر است.
واژهٔ یونانی آن «مَرَکنده» (Maracanda) می‌باشد.
آب و هوای سمرقند نیمه خشک با تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد و نسبتاً مرطوب است. درجه حرارت هوا در گرمترین موقع سال (در ماه‌های مرداد و شهریور-اسد و سنبله) تا ۴۰ درجه سانتیگراد می‌رسد و بارش باران بصورت پراکنده از ماه اردیبهشت(ثور) تا دی ماه(جدی) است.
سامانیان که می‌خواستند امپراتوری ساسانی را زنده کنند در اندیشه تبدیل بخارا به تیسفونی دیگر بودند. از این رو بود که به پیشگامی اسماعیل سامانی کوشیدند تا بخارا را پایگاه زبان، هنر، فرهنگ و تمدن ایرانی سازند.
در همین دوران بود که سمرقند نیز رفته رفته به جایگاه با ارزشی در هنر و ادبیات ایران زمین دِگَرِش یافت. به گونه ای که حافظ شیرازی در شیراز آن را چنین گرامی می‌دارد:
حافظ:
اگر آن ترک شیرازی به دست آرَد دل ما را / به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را
منبع:fa.wikipedia.org
