نه تنها در مناطق نخل‌خیز جنوب بلکه در مرکز کشور یعنی شهرستان بافق در استان یزد نیز از قدیم، رسم است که در مناسبت‌هایی مانند جشن‌ها و مراسم‌های ازدواج یا جلوی پای میهمان، درخت نخلی را قربانی میکنند.
بافقی‌ها، مردمانی نیکوسرشت، پاک خصال، مهربان و مهمان دوست و البته مذهبی و غیرتمند هستند. مردم این دیار هر چند در مقایسه با بسیاری از شهرها از امکانات رفاهی مناسب و رایج کمتری برخوردارند، ولی از آداب و رسومی بهره‌مند هستند؛ رسومی که بعضاً همچنان در بین مردم این شهرستان برقرار است و انجام می‌شود. یکی از جشن‌های محلی بافق، جشن زاییدن درخت خرما بوده که از گذشته‌های دور برای کاشت درخت خرما یا گردآوری محصولات یک نخلستان برگزار می‌شده است.
این رسم معمولاً در بین اعیان و ثروتمندان اجرا می‌شده ولی مردم عادی، باغداران، خویشان و دوستان نیز اجازه حضور در این جشن را می‌یافتند. یکی از سنت‌های این جشن، کشتن درخت نخل بوده که غالباً در ایام نوروز و روز سیزده بدر و بعد از آن که درختان خرما زایمان می‌کردند، انجام می‌شده است.
این مراسم به این صورت بوده که مردم به طبیعت می‌رفتند و درختان نر خرمایی که زایمان نکرده بودند را سر می‌بریدند و دل درخت خرما(پنیر نخل) را بیرون می‌کشیدند و به مهمانان می‌دادند. در حین مراسم نیز مردان ایستاده و به روند کار نگاه می‌کردند و شعر می‌خواندند و گاهی نیز صلوات می‌فرستادند و برخی نیز که روحیه شاداب‌تری داشتند، سطلی را برداشته و با چوب بر آن می‌کوبیدند و دیگران را وادار به کف زدن می‌کردند.
کودکان در حین این جشن به بازی مشغول بودند و هیچ کسی اجازه نداشت که آنها را به خاطر سر و صدا کردن، نکوهش کند، چون بزرگترها عقیده داشتند که همین جیغ و فریاد زدن بچه‌ها و سرو صدای شادی آنها باعث می‌شود درخت خرما سر موقع بزاید و میوه‌های درشت و خوشمزه‌تری را به بار آورد.
زنان نیز آش کشک یا آرد بو داده، می‌پختند و بعد نیز همگی به دور هم نشسته، آش و دل درخت خرما(پنیر نخل) می‌خوردند.
هرچند امروزه به علل مشکلات اقتصادی و فرهنگی باید کمتر شاهد برگزاری چنین آیین‌هایی باشیم اما در واقع اینگونه نیست.
ولی "حسین فرجیانی" از خرماکاران نمونه استان یزد و شهرستان بافق در این باره به خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه یزد، توضیح داد: هنوز هم در مناسبت‌ها و تعطیلاتی مانند عید نوروز و سیزده بدر این رسم در بافق انجام می‌شود.
وی ادامه داد: معمولاً در روزهای تعطیلی که هوا نیز خنک باشد، 10 تا 15 نفر با زحمت و تلاش وصف ناپذیری شاخه‌ها و برگ‌های منشعب از سر درخت نخل را می‌برند و سپس لایه‌های الیافی شکلی که از تنه درخت محافظت میکند را از دور آن جدا میکنند تا به هسته مرکزی درخت برسند.
فرجیانی عنوان کرد: هسته مرکزی درخت که به آن پنیر نخل نیز می‌گویند، ماده‌ای ترد، سفیدرنگ، مقوی و شفابخش است که در بافق آن را معمولاً همانند کاهو به همراه سکنجبین می‌خورند یا با آن از میهمان پذیرایی میکنند.
به گفته این نخلدار نمونه استان، مردم بافق این ماده را سرشار از کلسیم میدانند ولی نتایج مطالعات علمی نشان داده است که پنیر خرما حاوی اسیدهای چرب ضروری و مواد معدنی مفید به ویژه برای درمان اثرات ضد التهابی است و میزان فیبر خام موجود نیز ارزش غذایی آن را بیشتر کرده است.
وی اظهار کرد: معمولاً این ماده مغذی از درختان نخل نر و آب خورده تهیه می‌شود و غالباً نیز از هر نفر خرمای کبکاب، سه تا پنج کیلوگرم پنیر به دست می‌آید.
فرجیانی، درخت خرمای کبکاب را از عمده‌ترین و بهترین نوع نخیلات کشت شده در شهرستان بافق ذکر کرد و یادآور شد: در سال گذشته از پنج هکتار از نخیلات خود، 6 تن خرمای کبکاب برداشت کرده و به عنوان کشاورز نمونه استان معرفی شده‌ام. البته با توجه به اینکه فصل پُر برداشت نخیلات هر دو سال یکبار اتفاق می‌افتد، امسال تنها 2 تن خرما برداشت شده است.
وی بیان کرد: در حال حاضر قریب 100 هکتار نخیلات در شهرستان بافق قرار دارد که از این محل حدود 300 کشاورز مشغول به کار هستند ولی عمده نخل‌کاران بافق به تعداد انگشتان یک دست هستند. ... ادامه مطلب
