نام قدیم : اتک،خاوران،پارت،نسا، پارتانیسا،ابیورد،محمدآباد
درگز از شهرستانهای
خراسان رضوی است
درگز سرزمینی با تمدن بیش از هفت هزار سال از یک طرف مرکز حکومت پارتیان و از طرفی نشان از زرتشتیان یکتا پرست دارد و کتاب مقدس زرتشتیان (اوستا) قدیمی‌ترین کتابی است که نام ابیورد در آن آمده است.
به علت نزدیکی به مرو مرکز امپراطوری جهان اسلام مورد رفت و آمد شخصیت‌های سیاسی و علمی
...مشاهده کامل متن روزگار بوده و از مردمان اینجا مردمانی صاحب فکر و صاحب شخصیت و صاحب فرهنگ و اندیشه و تمدن ساخته است.
درگز یا دره گز در اصل داراگرد (شهر دارا) بوده که تیرداد اشک دوم پادشاه اشکانیان در سال ۲۳۷ قبل از میلاد مسیح آن را در ناحیه آپارات (پارت – یونانی) ساخت و پایتخت دوم خود قرار داد در دوران اسلام این به داراجز و درجز و بعدها به درگز تغییر نام داد.
شهر و ناحیه درگز از دوران پیش از اسلام تاکنون داراگرد، نسیایا، آپاوارتاکن، باورد، ابیورد، اتک، نسایا، نسا، درون، خاوران و دریجز نامیده می‌شده است. ناحیه درگز در گذشته یکی از نقاط مهم باستانی پارت و خراسان بود که به موجب قرارداد ننگین آخال 1261 هـ.
ش کنارة آباد و تاریخی آن، از تجن تا نزدیکی عشق آباد، از ایران جدا شده و جزء ترکمنستان گردید.
درباره نامگذاری این شهرستان، تا کنون نظریات گوناگونی ارائه شده است. شماری گفته اند چون در این ناحیه بیشه و درخت گز زیادی وجود داشته، به دره گز سرشناس شده است، که این نامگذاری درست نیست.
نظریه درست تر، از سده 3 پ. م، یعنی زمان اشکانیان است. پس از آن که اشکانیان علیه سلوکیان برخاستند، اشک اول (ارشاک) در ضمن نبرد کشته شد، ولی برادرش تیرداد به پیروزی رسید و شهری به نام داراگرد، در پارتیای اصلی بنیاد گذارد.
آپاوارتاکن، که بعضی آن را پارتیای اصلی و شماری پارتیای ویژه نوشته اند، به ناحیه شمال پارت گفته می‌شود. پیرنیا بر پایه نوشته‌های تاریخ و جغرافی نگاران پیشین، پارت اصلی را کوهستان و دشت کردان در خراسان و اتک و به بیان دیگر بین بیابان مشهد و کویر خوارزم دانسته است.
شهرستان درگز از طوایف مختلفی چون کرد و ترک و فارس و ترکمن و عرب تشکیل شده است که هر یک از این اقوام به شاخه‌های مختلفی نیز تقسیم می‌شوند.
مردم این شهرستان به زبانهای ترکی، کردی، ترکمنی و فارسی صحبت می‌کنند.
برنج لائین و درونگر جارو، سیب درختی (لبنانی و عباسی) و گلابی و کشمش و گردو از سوغاتی‌های درگز می‌باشند.
این منطقه به دلیل اینکه در داخل کوهستان هزار مسجد واقع است دارای آب وهوای سرد کوهستانی است
البته در نواحی پست گرم وپوشیده از مراتع وچمنزار است. مرکز شهرستان درگز از آب وهوای گرم ونیمه مرطوبی برخوردار است
پوستین‌های درگز در خراسان و حتی ایران معروف بوده اما امروز پوستین دوزی رونق خود را از دست داده است,قالی بافی هنوز در بعضی از روستاها به صورت سنتی ادامه دارد و منبع درآمدی برای خانواده‌ها می‌باشد.
منبع:
http://www.dargazclimbing.ir/?p=675#more-675
http://mhabasnejad.blogfa.com/post/
http://khoroshe10.blogfa.com/po
http://www.iranian4iran.com/705/
http://www.khorasan.ir/daregaz/tabid/6003/Default.aspx
