نام قدیم : نه
شهرستان
نهبندان جنوبی‌ترین شهر استان
خراسان جنوبی است .
با توجه به موقعیت طبیعی و مجاورت با کویر ،شهرستان
نهبندان دردشتی نسبتاً وسیع واقع شده است .
از نظر ناهمواری این شهرستان در شمال شامل ارتفاعاتی است که قلل آن به ۲۵۰۰ متر می‌رسد کوه سرخ – کوه بیدمشک – کوه بوبک از جمله این ارتفاعات است .
زمانی که سیستان و قهستان به عنوان دو منطقه حاکم نشین مطرح
...مشاهده کامل متن بوده اند «نه» و «بندان» دو مرکز مهم حکومتی بر شمرده می‌شده اند که برای هر کدام نایب الحکومه ای از سوی حاکم انتخاب می‌شده است.
در این میان «نه» بزرگتر و مهمتر از «بندان» بوده است و همچنین به دلیل تعدادی شهر با نام «نه» در سطح کشور برای معرفی این منطقه «نه» را به همراه «بندان» می‌گفته‌اند، بعدها با مرکزیت و توسعه «نه» این شهر «نهبندان» نام گرفته است.
در قبل از اسلام در منابع تاریخی اشاراتی که به پیشینه تاریخی نهبندان شده که بسیار محدود است.
یکی از منابع مستقل و کم نظیر راجع به ایران، تقریباً مربوط به زمان تولد مسیح است که به صورت یک سفرنامه تلخیص شده از ایزودور خاراکسی به دست آمده و بیشتر از لحاظ اطلاعات راجع به شرق ایران مورد توجه میباشد.
از اظهارات خاراکسی چنین استنباط می‌شود که نیه یا نه واقع در حاشیه شرق لوت در سمت جنوب شهر مهمی بوده است. منبع دوم که البته در دوران اسلامی تالیف شده، نزهه القلوب است اثر حمدالله ابن ابی بکر، وی نه را از اقلیم سوم بر می‌شمارد که آن را اردشیر بابکان مؤسس سلسله سامانیان که از 226 تا 241 ه.
ق پادشاهی کرد، ساخته است.
حمدالله مستوفی می‌گوید: چون اردشیر در مفازه شهر نه بساخت، شاپور بن اردشیر حاکم خراسان بود. از پدر آن شهر را در خواست کرد و او مضایقه نمود شاپور را غیرت آمد و آنجا (نیشابور) تجدید عمارت کرد و نه شاپور (نیشابور) نام نهاد.
غرافی نویسان قدیم عرب شهر «نه» یا« نیه » را از شهرهای سیستان شمرده اند
طبقه چیزی که در بخشی از کتاب تاریخ یعقوبی که مربوط به وقایع قرن دوم هجری است آمده جمعی دعوت هاشمیون را لبیک گفته و بر حکومت وقت شوریدند برای سرکوبی انقلابیون در منطقه سیستان، شهر نه محلی بود که برای استراحت و مرکز پشتیبانی مورد استفاده قرار گرفت.
این واقعه در سال 111 هجری قمری اتفاق افتاد.
ابن حوقل در قرن چهارم در کتاب (صوره الارض ) درباره مسافت‌های سیستان می‌نویسد: از سیستان به جزأ سه منزل و فاصله فره و قرنین دو منزل و فاصله نه و فره یک منزل بزرگ است و این دو به روی یکدیگر و در سمت بیابان اند« نه » را در گذشته به فاصله کمی در باختر دریاچه زره (نام ولایتی در سیستان ) در مرکز قهستان و بر لب کویر بزرگ دانسته اند.
یاقوت و حمد الله مستوفی و مقدسی نیز اسم نه را برده اند. توصیف مقدسی در قرن چهارم از «نه» چنین است: «نه» باروئی دارد که جامع در آن است ساختمان هایش از گل است و بیشتر آبشان از کاریزهاست.
در مورد وجه تسمیه نهبندان گفته می‌شود که نه یا نیه در فارسی به معنی شهر است و در گذشته بیشتر درتاریخ از این شهر به نام نه یا نیه یاد کرده اند و تماما از قرن هفتم به بعد نهبندان نامیده شده است .
در نهبندان کنونی اقوامی هستند که احتمالاً پیوند قومی آنها به اقوام قبل از تاریخ در این منطقه می‌رسد. در این ناحیه،کوهستانی به نام سند یا ( استند) وجود دارد و اقوامی به همین نام در آنجا زندگی می‌کنند.
در شرق دهسلم در کوه چاهرویی نمونه ای از این طایفه دیده می‌شوند که چادر نشین و گله دارند اما بلوچ نیستند و زبان بلوچی نمی‌دانند وبا براهویی هم هیچ آشنایی ندارند.
مردم این منطقه از پارتها و اقوام آریایی هستند که از زمانهای قبل از اسلام در این منطقه زندگی می‌کرده اند.
علاوه بر قوم پارس، از دیگر اقوام ساکن در منطقه بلوچ و عرب می‌باشند. اقوام بلوچ از عشایر کوچ نشین منطقه زابل می‌باشند که امروزه در نقاط مختلف این شهرستان سکونت دارند.
در منطقه ای به نام عربخانه که یکی از دهستانهای این شهرستان میباشد اقوام عرب زندگی می‌کنند. عربهای عربخانه از بازماندگان اعراب می‌باشند که جزو سپاهیان حازم بن خزیمه در سال 150 هجری قمری برای سرکوبی قیام مردم خراسان و سیستان به این منطقه آمده بودند.
اقلیم شهرستان نهبندان گرم و خشک میباشد .
کشاورزی در این شهرستان به علت بارندگی کم خیلی ضعیف میباشد و محصولات کشاورزی این شهرستان گندم ، جو ، پنبه میباشد .
مهم‌ترین هنردستی مردم این ناحیه، قالیچه بافی است. مردم منطقه با تولید‌قالیچه‌هایی با طرح‌های بلوچی، ترکمنی، و نقش‌های گلدانی، مددخانی و محلی، درآمد عمومی را افزایش می‌دهند و برخی از این صنایع به خارج صادر می‌شوند.
منبع:
http://m-hashemzehi.ir/about
http://nehbandan.skocr.ir/index.php?obj=Page&task=Show&code=12
http://www.skchto.ir/southern-khorasan/cities/nehbandan
http://sk-shora.ir/
http://nehbandan.sport-kj.ir/index4Email.php?obj=Page&task=Show&code=4
http://hashemzehe.blogfa.com/category/2
http://golshn12.blogfa.com/post/608
