اقلیم : معتدل
مساحت : 1612
جمعیت : 76414
شهرستان زیبای
صحنه در 55 کیلومتری شرق
کرمانشاه دومین شهر ورودی استان
کرمانشاه و همچنین یکی از مناطق خوش آب و هوای استان میباشد.
صحنه مابین دو اثر تاریخی مهم استان یعنی
معبد آناهیتا در
کنگاور و کتیبه بیستون در شهر بیستون
...مشاهده کامل متن واقع شده و در حاشیه وسیعترین جلگه حاصلخیز غرب کشور جای دارد که از عهد باستان منزلگاهی از جاده ابریشم و ارتباط اکباتان به بین النهرین بوده است و آگاهان به این نکته اتفاق نظر دارند که قدمت شهر از جهت تکوینی به دوره قبل از اسلام بر میگردد.
شهر صحنه در دامنه کوههای زیبا و استوار امروله، دالاخانی و هجر واقع شده و دارای سراب‌های زیبا و دیدنی دربند، سراب سیری جان، سراب گروس، سراب کاووس، کاروان چشمه و ... می‌باشدکه چشم هر بیننده ای را خیره می‌نماید.
در شمال شهر صحنه منطقه ای خوش آب و هوا با چشمه‌های پرآب و آبشاری زیبا واقع شده که دربند صحنه نامیده میشود. طبیعت بکر و زیبای آن در کنار آثار باستانی (گور دخمه) و همچنین نزدیکی آن به شهر صحنه که در مسیر زائران کربلا میباشد از قابلیت‌های مهم این مکان به شمار می‌رود.
وجود درختان کهنسال گردو و چنار موج‌های بلند قامت با قدمتی بیش از چهارصد سال در کنار رودخانه پرطراوت که میان دو دره است با صدای شرشر آبی پاک و روان که از چشمه‌های بالادست بنام چهارچشمه از زیر زمین تراوش میشود، موسیقی ملایمی را برای بیننده به ارمغان می‌آورد.
وجود منزلگاههای دربند، توریست‌های داخلی و خارجی را به استراحت می‌طلبد.
مردم صحنه از نژاد آریا و از اقوام کرد می‌باشند و در بخش صنایع دستی غالب تولیدات آنها انواع گلیم، فرش، آلات موسیقی، گیوه و جاجیم میباشد.
این شهرستان سرسبز درمسیر جاده همدان - کرمانشاه واقع شده و دارای دو بخش به نامهای مرکزی و دینور است.جمعیت صحنه 85000 نفر و وسعت آن 1350 کیلومترمربع میباشد.
صحنه دارای بیشترین باغهای میوه و کمترین آمار بیکاری بر اساس منابع رسمی است. منبع اصلی تهیه آب این شهر، سراب صحنه (یا دربند صحنه) میباشد که دارای رودخانه‌ها و چشمه‌های بسیاری است و منطقه را به سرزمینی پر آب و حاصلخیز با هوایی معتدل تبدیل نموده است.
طبیعت بکر و با صفای سراب صحنه همواره پذیرای گردشگران بیشماری است که خستگی سفر را در جوار خنکی وسرسبزی توصیف ناپذیر آن از تن به در میکنند.
این سراب درچهارکیلومتری شمال شهر صحنه قرار دارد و تامین‌کننده آب آشامیدنی صحنه است.
شهرستان صحنه از نظرفرهنگی هم جاذبه‌های بسیار دارد، مردم این منطقه از اقوام کرد و لک هستند که به زبان کردی و لکی سخن می‌گویند.
مردم شهرستان صحنه ، مردمی فرهنگ دوست و اهل ادب و هنر هستند. مردمی مستعد ، صدیق ، ولایتمدار و وفادار به نظام مقدس جمهوری اسلامی می‌باشند ، دلیر مردان و شیر زنان شهرستاندر تمامی صحنه‌ها و عرصه‌ها نظیر هشت سال دفاع مقدس ، راهپیمایی‌ها ، انتخابات‌ها ، مراسمات و مناسبتهای ملی و مذهبی حضوری فعال و چشمگیر داشته که تقدیم شهیدان سرافراز ، صدها جانباز ، آزاده و وجود تعداد زیادی رزمنده بسیجی تنها گوشه هایی از دفتر سراسر افتخار مردم شهرستان محسوب میشود .
موقعیت زمین شناسی : این شهرستان در رشته کوههای زاگرس که مربوط به چین خوردگیهای دوران سوم زمین شناسی ﴿ پالئوزوئیک ) میباشد که رسوبات ان مربوط به دوره تریاس از دوران دوم زمین شناسی ﴿ مزوزوئیک ) است .
جنس این رسوبات بیشتر اهکی ﴿ کربنات کلسیم ) و دولومیت ﴿کربنات مضاعف کلسیم و منیزیم) میباشد که در لابلای این طبقات توده‌های ماگمائی و سنگهای اذرین مشاهده میشود .
بلندترین قله کوه این شهرستان قله کوه امروله میباشد.
که از سطح دریا 3200 متر ارتفاع دارد .ارتفاع صحنه 1325 متر از سطح دریا میباشد .
گیاهان : گیاهان این منطقه را میتوان به چهار دسته تقسیم کرد که به علت بارندگی کم به صورت بوته و درختچه و در باغات بصورت درختان کهن میباشد .
1-گیاهان کشاورزی شامل : گندم ‚ جو‚ ذرت ‚ نخود‚ لوبیا‚ عدس و....
2-گیاهان صنعتی شامل : چغندر‚ افتابگردان ‚ گشنیز‚ سویا
3-گیاهان داروئی شامل : نعناع ‚ مرزه‚ اویشن‚ موسیر‚ مفراح ‚ ختمی‚ پنیرک‚ بابونه
4-درختان میوه ای شامل : گیلاس البالو زردالو سیب هلو انگور گردوو....
5-رودها: دو رود پر اب در شهرستان صحنه جاری است :
1-رودخانه دربند که از چهار چشمه منشاگرفته و از وسط شهر می‌گذرد و به رودخانه گاماسیاب میریزد .
در روزگاران گذشته هشت اسیاب در مسیر ان وجود داشته و متاسفانه اثاری از ان به جا نمانده است .
2-رودخانه گاماسیاب : در جنوب شهر صحنه از کوههای نهاوند سرچشمه گرفته و به رود سیمره وصل میشود
وضعیت اقلیمی :
استان کرمانشاه در معرض جبهه‌های مرطوب مدیترانه ای قرار داشته ، برخورد این جبهه‌ها با ارتفاعات زاگرس موجب ریزش برف و باران میگردد ، متوسط بارندگی در مناطق مختلف استان بین 300 تا 800 میلیمتر در نوسان است و بطور کلی متوسط بارندگی سطح استان را 400 تا 500 میلیمتر میتوان در نظر گرفت ، بر اساس طبقه بندی اقلیمی کوپن استان کرمانشاه دارای چهار اقلیم متفاوت بشرح زیر میباشد :
-اقلیم زمستان ملایم و تابستان گرم و خشک
-اقلیم زمستان سرد و تابستان خنک
-اقلیم نیمه خشک و استپی خنک
-اقلیم نیمه خشک و استپی گرم
با توجه به موارد فوق الذکر شهرستان صحنه دارای آب و هوای معتدل کوهستانی و ییلاقی است و بر اساس تقسیم بندی اقلیمی کوپن دارای اقلیم استپی نیمه خشک و استپی گرم میباشد بطوریکه با تقسیم استان به منطقه سردسیر و گرمسیر ، شهرستان صحنه جزء مناطق سرد سیر استان محسوب میشود .
موسیقی همچون چشمه‌های زلال شهر در روح و روانمردم صحنه جاریست و در این میان تنبور ساز قدیمی وباستانی سهم بیشتری دارد.
وجه تسمیه و تاریخچه شهر صحنه چندان مشخص نیست اما در سفرنامه‌ای از ناصرالدین شاه از «قریه صحنه» به عنوان روستایی حاصلخیز نام برده شده است. بر اساس آثار تاریخی که در شهر موجود است (کاروانسراهای عباسی در خیابان شاباسی و دخمه مادها (معروف به شیرین و فرهاد) در کوههای دربند صحنه) از دیرباز در مسیر راههای مسافری مهم قرار داشته است.
عوارض مهم طبیعی :
رشته کوههای ایران جزیی از جبال آلپ ، هیمالایا است که یک سلسله ازاین کوهها به نام زاگرس از غرب و جنوب ایران عبور کرده و بطرف شمال پاکستان ادامه می‌یابد .
استان کرمانشاه در مسیر شمالی – جنوبی زاگرس و بر روی یال غربی آن قرار گرفته است ، سلسه جبال زاگرس در این منطقه بصورت مجموعه ای از رشته کوههای موازی و دشت‌های مرتفع کوهستانی شکل گرفته که به همین دلیل عمده‌ترین گذرگاههای زاگرس در این استان قرار دارند، ارتفاع نواحی کوهستانی بین 2000 تا 3000 متر از سطح دریا متغیر بوده و قله هایی با ارتفاع بیش 3000 متر نیز در آن مشاهده میگردد ، متوسط ارتفاع استان 1200 متر است که پست‌ترین نقطه آن قصر شیرین به ارتفاع حدود 300متر و بلندترین نقاط آن قلل سلسله کوههای پرو و شاهو با ارتفاع حدود 3400 متر از سطح دریاست .
مهمترین کوههای این شهرستان عبارتنداز : هجر ، قلعه هجر ، چرشکن ، کلاغلان ، سهیل (سوویل ) ، امروله ، تکلتو، چهار چالاب ، کلوسر و برآفتاب که مشخصات تفصیلی آنها بشرح زیر است :
الف) کوه هجر:
این کوه در دهستان هجر شمال روستای بدربان با ارتفاع 2538 متر از سطح دریا واقع که به دهستان چمچمال هرسین کشیده شده و از غرب به قله هجر متصل گردیده ، بطور مشترک کوهستان کوچکی را بوسیله رودخانه دینور از سمت غرب و از کوهستان پرو جدا و تشکیل میدهند ، وسعت کوهستان برابر 140 کیلومتر مربع میباشد .
ب)کوه نخودچال :
کوه نخود چال با ارتفاع 3097 متر از سطح دریا در دهستان خدابنده لو در شمال روستای اسلام آباد سفلی واقع شده است ، دامنه شمالی به دهستان فارسینج سنقر و دامنه جنوبی آن به دهستان خدابنده لو و از شرق به سمت دهستان فش کنگاور کشیده شده است .
پ)کوه کلوسر:
کوه کلوسر در این شهرستان تقریباً مرز طبیعی بین دو دهستان خدا بنده لو و هجر را تشکیل میدهد ، ارتفاع آن از سطح دریا 2105 متر و یکی از سرچشمه‌های رود گاماسیاب است که در شمال روستای کلوسر واقع شده است ، ارتفاع کلوسر از شمال غربی به کوه برآفتاب و از جنوب شرقی به کوه نم گلبان متصل بوده و مجموعاً کوهستانی بطول 37 کیلومتر از شمال غربی به جنوب شرقی تا شمال روستای بیدسرخ را پدید می‌آورد .
ت)کوه چرشکن :
این کوه در دهستان مرکزی صحنه در شمال روستای بیدسرخ با ارتفاع 2250 متر از سطح دریا واقع شده و یکی دیگر از سرچشمه‌های رود گاماسیاب محسوب میگردد که از شمال غربی به کوه کلاغلان و از شرق به کوه بزآب از کوههای واقع در شهرستان کنگاور متصل میشود .
ث)کوه تکلتو:
در دهستان کندوله در شرق روستای کرتویج علیا با ارتفاع 2450 متر از سطح دریا قرار دارد ، از جنوب به کوه آبزا ( از کوههای شهرستان هرسین ) و از جنوب غربی به کوه چهار چالاب متصل میباشد .
ج)کوه سهیل :
در دهستان خدابنده لو در شمال روستاهای بکتر علیا و سفلی با ارتفاع 3220 متر از سطح دریا قرار دارد که از شمال به ارتفاع دالاخانی متصل و سرچشمه رودخانه‌های گاماسیاب و دینور آب میباشد .
خ)کوه امروله :
در دهستان خدابنده لو واقع ، ارتفاع آن از سطح دریا 3350 متر میباشد .
ضمناً ارتفاعات پویان ، هولان ، خیره سری ، عالی سیاه ، آلاجوق و ... نیز در دهستانهای تابعه بخش دینور واقع می‌باشند .
دشت ها:
الف) دشت صحنه: در قسمت جنوبی و شرقی این شهرستان از اراضی آبرفتی در وسط و اراضی دامنه‌ها ی اطراف تشکیل شده که دارای مساحتی در حدود 170 کیلومتر مربع است.
ب)دشت دینور : دشت دینور در قسمت مرکزی و شمالی شهرستان صحنه واقع است که وسعت تقریبی آن 200 کیلومتر مربع میباشد ، ارتفاع آن از دست دریا برابر 1350 متر است.
رودخانه‌های عمده و سرابها در منطقه :
رودخانه‌های این شهرستان جزء حوزه آبخیز داخلی ، حوزه علیای کرخه یا حوزه سیمره محسوب میشود زیرا نهایتاً این رودخانه‌ها به رودخانه سیمره و سپس به رودخانه کرخه می‌ریزند ، مهمترین رودخانه‌های این شهرستان رودخانه‌های دینور آب ، گاماسیاب ، اسلام آباد (کنگر شاه ) میباشد .
رودخانه دینور: از کوههای حوله و شیخ میرزا در دهستان کیوه نانات شهرستان سنقر و کلیایی سرچشمه می‌گیرد و در جهت جنوبی وارد دهستان حر شده و روستاهای سرتخت ، سنگ سفید ، سربرزه ، قره قاچاق ، چوبینه را مشروب نموده و به رودخانه جامیشان که از شهرستان سنقر به این دهستان وارد میشود ملحق میگردد ، رودخانه دینور در ادامه به طرف جنوب غربی متمایل شده و از دهستان گاماسیاب گذشته و وارد شهرستان هرسین ( دهستان چمچمال ) میگردد و سر انجام در شهرستان هرسین با رودخانه گاماسیاب یکی میشود .
رودخانه گاماسیاب : این رودخانه پس از عبور از شهرستان کنگاور به دهستان صحنه وارد ، از نزدیکی شهر صحنه عبور کرده و با آب سراب دربند و ریز آبه‌های دیگر مخلوط و سپس وارد شهرستان هرسین ( دهستان چمچمال ) میگردد .
رودخانه اسلام آباد ( کنگر شاه ) : رودخانه اسلام آباد از ارتفاعات جنوب شرقی سنقر سرچشمه می‌گیرد که پس از عبور از دهستان فارسینج وارد دهستان خدابنده لو صحنه میشود و نهایتاً به رودخانه دینور میریزد .
سرابها :
سراب تا تالاب در اصطلاح محلی به آبگیرها یا دریاچه‌های کوچکی گفته میشود که در محل ظهور چشمه سارها پدید می‌آیند .مهمترین سراب‌های این شهرستان عبارتنداز : سراب بیدسرخ ، سرلب سوری جان ، سراب دربند.
سراب بید سرخ : در دهستان صحنه (مرکزی) در فاصله 12 کیلومتری شهر صحنه و در شمال جاده اصلی صحنه- کنگاورواقع شده است ، ارتفاع آن از سطح دریا 1527 متر است ، از این سراب اهالی روستای بید سرخ جهت شرب و کشاورزان منطقه برای مزارع خود استفاد می‌نمایند .
سراب سوری جان : این سراب در دهستان خدابنده لو در حدفاصل 25 کیلومتری شهر صحنه واقع شده ، ارتفاع آن از سطح دریا 1560 متر و از آب آن جهت آبیاری مزارع پایین دست استفاده میشود
سراب دربند : در شهر صحنه واقع و ارتفاع آن از سطح دریا 1400 متر است ، این سراب تامین کننده آب آشامیدنی و سایر نیازهای آبی شهر صحنه میباشد .
تقسیمات کشوری :
بر اساس آخرین تقسیمات کشوری این شهرستان دارای 2 بخش 2 مرکز شهری ، 7 دهستانو 185 روستا است .
بخشها شامل : بخش مرکزی و بخش دینور
مراکز شهری شامل : صحنه و میانراهان
دهستانها شامل : دهستان مرکزی صحنه ، گاماسیاب ، هجر ، خدابنده لو ، دینور ، کندوله ، حر
پیشینه تاریخی :
از لحاظ پیشینه تاریخی آنچه که وجود شهر را به هزاره‌های گذشته می‌رساند دو گوردخمه است که در قسمت شمال شهر در صخره‌های سراب دربند قرار دارند که طبق مطالعات باستان شناسی و آنچه که از شواهد مکتوب تاریخی بر می‌آید سابقه این شهر به قرون اولیه اسلام بر میگردد ، دینور در قرن چهارم هجری پایتخت مستقل حسنویه بوده که تا حمله تیمور شهری آباد بوده که در اثر حمله تیمور به ویرانی گرائیده و بعد از آن محل تمرکز تمدن منطقه به سلطان آباد چمچمال منتقل گردیده که در دوران پادشاهی اولجاتیو در اوایل قرن هفتم در نزدیکی بیستون بنا گردیده.
در دینور آثار و بقایای شهر مشهود و در این دیارمشاهیر ، ادبا و دانشمندان زیادی همچون ابن قتیبه دینوری ،ملا پریشان دینوری و ... می‌زیسته اند . انگیزه شکل گیری شهر صحنه را میتوان آب و هوای خوب ، اراضی حاصلخیز و دسترسی آسان به آب دانست اگر چه قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشمو ارتباط اکباتان و بین النهرین نیز از اهمیت فراوانی برخوردار بوده است و از اینرو میتوان درکل شهر صحنه را در گذشته دارای کاربردی کاروانسرایی دانست .
از لحاظ وجه تسمیه ، صحنه را در متون تاریخی بصورت سحنه نیز آورده اندو طبق یک روایت محلی صحنه در ابتداء « سانه » بوده است و اینرو واژه صحنه تغییر شکل یافته سانه میباشد .
یاقوت در معجم البدان خود که به سال 632 هجری قمری نوشته در ذیل کلمه سحنه آورده است : سحنه عبارت از رنگ چهره و لطافت است ، به روایتی دیگر صحنه از کلمه اوستایی سئنه به معنی شاهین ( پرنده شکاری) گرفته شده است و چون این پرنده همواره برفراز دشت صحنه در حین پرواز مشاهده می‌شده این منطقه را صحنه نامیده اند .
شهرستان صحنه در سال 1373 از بخش به شهرستان ارتقاء یافته ، محدوده شهرستان نیز از نواحی قدیمی و تاریخی استان کرمانشاه است و آثار و بقایای ادوار گذشته بشرح ذیل درآن بجا مانده است .
دخمه دربند صحنه ، پل میانراهان ، سراب بید سرخ ، سراب سیری جان و وجود بقاء متبرکه امامزاده محمود امامزاده خلیل ا... ، امامزاده سید کاظم و ... از آثار و اماکن مقدسه شهرستان می‌باشند و آبشار صحنه و مرکز تفریحی دربند از جاذبه‌های گردشگری شهرستان محسوب میشود .
جمعیت شهرستان :
این شهرستان بر اساس سرشماری سال 90 دارای 76678 نفر جمعیت بوده که از این میزان تعداد 37140 نفر در شهر و 39520 نفر در سطح روستاها ساکن می‌باشند ، بر پایه آمارگیری فوق از میزان جمعیت شهرستان تعداد 38266 نفر را مردان و 38412 نفر را زنان تشکیل میدهند .
ضمناً تعداد خانوار شهری 10771 و روستایی 11286 میباشد .
روستائیان و ترکیب شغل مردم شهرستان به تفکیک شهر و روستا :
روستاهای تابعه شهرستان دارای زمینهای کشاورزی مرغوب و منابع خدادادی بسیار مناسب بودهو به همین دلیل اکثریت روستاهای تابعه شهرستان به ترتیب به شغل کشاورزی ، باغداری و دامداری مشغول می‌باشند .
بنابراین ترکیب اشتغال در سطح روستاهای تابعه به ترتیب اولویت کشاورزی ، باغداری و دامداری و در سطح شهر به ترتیب اولویت خدماتی ، کشاورزی ، باغداری و صنعت میباشد .
فرهنگ و هنر :
شهرستان صحنه فاقد سالن سینما میباشد ، اما بمنظور اجرای برنامه‌های هنری شهرستان دارای 5 سالن آمفی تئاتر و 5 واحد کتابخانه عمومی ( 2 شهری و 3 روستایی ) با حدود 33000 جلد کتاب میباشد .
از لحاظ فرهنگ کتاب خوانی حدود 60 درصد افراد با مدرک تحصیلی دیپلم ، 20 درصد فوق دیپلم ، 19 درصد لیسانس و یک درصد مقاطع بالاتر از کتابخانه استفاده می‌نمایند که البته در جلسات مربوط به فرهنگ کتا بخوانی تمهیدات لازم جهت تشویق و ترغیب مردم به استفاده از کتاب و ترویج فرهنگ کتابخوانی اتخاذ گردیده است .
وضعیت کشاورزی شهرستان :
سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی شهرستان قریب بر 48000 هکتار است که از این میزان مقدار 19 درصد به کشت باغات و 81 درصد به زراعتهای سالیانه اختصاص دارد.
محصولات عمده زراعی شهرستان به ترتیب عبارتنداز :
گندم ، جو، چغندر قند ، علوفه دامی. محصولات باغی نیز انگور ، میوه‌های هسته دار نظیر گیلاس ، زردآلو ، هلو و ... می‌باشند. میزان تولیدات باغی سالیانه بین 70 الی 75 هزار تن میباشد و تولیدات زراعی سالیانه بین 200 الی 250هزار تن میباشد .
وضعیت دامپروری :
بر اساس آخرین آمار بدست آمده در سطح شهرستان صحنه تعداد 78 واحد دامی صنعتی پرورش و نگهداری دام و طیور فعال وجود دارد ، همچنین شهرستان دارای 12 واحد پرورش ماهی است .
طبق اطلاعات بدست آمده میانگین تولیدات شیر 3040 تن در سال ، گوشت قرمز 3/3521 تن در سال، مرغ 4815 تن در سال ، تخم مرغ 2036 تن در سال وعسل 3/919 تن در سال میباشد .
همچنین میزان تولیدات آبزیان در سال حدود 24 تن میباشد .
وضعیت جنگل‌ها و مراتع :
شهرستان صحنه در حال حاضر دارای 111 هزار هکتار مراتع است و علوفه قابل برداشت از این مراتع 240/22 تن میباشد . شهرستان صحنه فاقد پوشش جنگل طبیعی است و مساحت جنگلهای مصنوعی 109 هکتار است .
قابلیتها و توانمندیهای شهرستان :
-قرار داشتن در محور اصلی توسعه استان
-وجود منابع آب فراوان سطحی و زیر زمینی
-وجود اراضی مزروعی مناسب و رواج باغداری
-نزدیکی به مرکز استان
-وجود جاذبه‌های طبیعی و تاریخی
-وجود شبکه آبیاری و زهکشی دشت چمچمال
اکثر ساکنین این شهر پیرو آئین اهل‌حق هستند و به زبان‌های فارسی، کردی کرمانشاهی و لکی تکلم میکنند.
دین مردم اسلام (عمدتاً شیعه)، اهل حق، و اقلیت معدودی یهودی و بهایی است.
منبع:http://sahneh.kums.ac.ir/fa/introductiontownship
http://www.sahneh.ir/Specifications.asp
http://www.ostan-ks.ir/portal/home/Default.aspx?CategoryID=2287d4ce-8e70-4e4d-8254-d0c1ff3a8024
