برج پیزای آسیا را ببینید!

برج پیزای آسیا را ببینید!

کارشناسان عرصهء باستان شناسی در یونسکو منار جام را یکی از سازه‌های خارق العادهء معماری و کهنسال‌ترین برج آجری باقیمانده در جهان میدانند.غیر از این گفته شده است که منار جام سنت معماری کهن و سبک هنری قدیم در منطقه را در آخرین حد کمال و زیبایی آن نمایندگی میکند .
منار جام یکی از تماشایی‌ترین ابنیه‌های تاریخی افغانستان است و گفته می‌شود که پس از قطب منار در دهلی بلند‌ترین منارآجری جهان است .
باستان شناسان عقیده دارند که قطب منار به الهام از منار جام در اوایل سدهء سیزده هم ساخته شده است که درازای آن هفتادو سه متر اندازه گیری شده است .
در ارتباط به درازای منار جام چه در مطبوعات کشور و چه در اسناد مربوط به سازمان ملل متحدرقم یگانه یی ذکر نشده است . چنانکه درازای آن را گاهی 63/3متر وگاهی هم 65 مترنوشته اند غیر از این در بعضی اسناد دیگر درازی آن 63 متر قید شده است .
قطر قاعدهء منار هشت متر اندازه شده است که به بلندای تقریباً دو متر از سطح زمین دروازهء کوچک ورودی به داخل منار دیده میشود .
منار جام در میان سلسله کوه‌های ولایت غور در خم دره یی در ساحل جنوب هریرود برپا شده است . این منطقه از سطح بحر یکهزار و نهصد متر بلندی دارد.
بر اساس تخمین ها، دهکدهء جام در شصت و دو کیلو متری شمال شرق ولسوالی شهرک موقعیت دارد . در اسناد یونسکو گفته شده است که این منار به سال 1194 میلادی در دوران سلطنت سلطان غیاث الدین غوری 1163-1202 ساخته شده است و اما تا هنوز معلوم نیست که تکمیل منار چند سال را در بر گرفته است .
در شمارهء ششم کتیبهء نشریه انجمن حفظ میراث‌های فرهنگی افغانستان –( سپک) آمده است که سازندهء منار معماری بوده است به نام علی که نام او در دو جای در منار دیده می‌شود و به همین گونه در پای
منار نیز نام شاه غیاث الدین به چشم می‌خورد . در میان بعضی از آموزش دیده گان ولایت غور یک چنین باور‌های وجود دارد که سلطان غیاث الدین ، علی را جهت ساختن چنین یادگاری از سمرقند فرا خوانده بود .
ساکنان محل باور دارند که آجر‌های به کار رفته در منار در دهکدهء ((شیرجه))تهیه میشده است . و باز هم به روایت مردم علی دست کم هفت سال مشتاقانه کار کرد تا یکچنین یادگار بزرگی را در آن دره یی که امروز خاموش و آرام به نظر می‌آید بر افراشت.
در شمارهء ششم کتیبه همچنان در ارتباط به ساختمان درونی و نمای بیرونی منار جام چنین تصویری ارایه شده است : از پای تا سر منار، زینهء پیچا پیچی در دو کنارهء داخلی آن بالا رفته و به دالان بالایی می‌رسد نمای بیرونی منار با خشت‌های برجستهء فیروزه یی درخشان بر زمینهء گلابی و نوار نوشته سورهء نوزدهم قرآن مجید آراسته شده است . در گزارش کتیبه آمده است که پژوهشگران در این ارتباط که آ یا منار جام بخشی از کدام مسجد و یا نمادی از پیروزی غوری‌ها بوده است هنوز به تحقیقات خویش ادامه می‌دهند . این در حالیست که هنوز در اطراف منار نشانه یی از هیچ مسجد و مدرسهء مذهبی کشف نشده است. ظاهراً گمان میرود که ابنیه یی به این شکوه و بزرگی میبایستی در شهر بزرگی بنا میشد نه در یک چنین درهء تنگی .
این پرسشی است که از سال‌ها بدین سو ذهن کارشناسان عرصهء باستان شناسی را به خود مشغول ساخته است . منارجام سده‌های درازی به گونهء یک زیبایی فراموش شده در خم دره یی خاموشانه ایستاده بود.
شاید بتوان گفت که از کشف آن بیش از پنجاه سال نمیگذرد. چنان که باستان شناسان روز هجدهم 1957 میلادی را به نام روز کشف منار جام تلقی می‌کنند. در همین روز گروهی از باستان شناسان غربی به رهنمایی باستان شناس افغانستان احمد علی کهزاد به خم درهء در دهکدهء جام رسیدند که ناگهان با آن تجسم زیبایی روبه رو شدند.
تماشای منار، باستان شناس فرانسه یی را ((Andre Marieq Marieq )) چنان شگفت زده ساخت که برای یک لحظه احساس میکرد که با برج جادویی رو به رو شده است .
باستان شناسان به این باور اند که اهمیت منار جام تنها در زیبایی آن نیست ؛ بلکه این منار میتواند کلیدی باشد در جهت گشودن راز‌های دورهء غوریان در افغانستان .
خطرهای که منار جام را تهدید می‌کند میتوان به دو دسته تقسیم بندی کرد .
نخست خطر‌های طبیعی دو دیگر خطر‌های که در یکی دو دههء اخیر ساکنان محل و گروه‌های تفنگدار به وجود آورده است .
با گذشت سالیان رودخانه هریرود تدریجاً ساحل جنوبی خود را تخریب کرده و بستر خود را به سوی منار گسترش داده است .چنان که همه ساله در فصل بارندگی با افزایش سیلابها و بلند رفتن سطح آب رودخانه خطرطبیعی چندین برابرمی شود .
بر اساس نخستین آزمایشهای که به سال 1971 میلادی به وسیلهء کارشناسان صورت گرفته است منار جام به اندازه دو درجه به سمت شمال رو به سوی هریرود میلان پیدا کرده است
برج پیزای آسیا را ببینید!
برج پیزای آسیا را ببینید!
برج پیزای آسیا را ببینید!

مطالب بیشتر
[username]

[username] [shamsidatetime]

[postbody]