سفر به شهر آپارتمان‌های سه هزار ساله

سفر به شهر آپارتمان‌های سه هزار ساله

سفر به میمند، سفر به یکی از شگفت‌انگیزترین روستاهای باستانی ایران است. این روستای ۳ هزار ساله که در دل کوه ساخته شده قرار است به زودی در فهرست میراث جهانی هم به ثبت برسد. سفر به این روستا، سفر به قلب تاریخ سکونت در ایران است.
روستای میمند در نزدیکی شهر بابک در شمال شرقی شهر کرمان، یکی از روستاهای شگفتی‌ساز ایران است. ساختمان‌ها در میمند مانند کندوان در آذربایجان شرقی، در دل کوه و صخره‌ها ساخته شده و از این نظر مورد توجه است که طی سه هزار سال گذشته چندان دستخوش تغییر نشده است.
مردم این روستا، هنوز در خانه‌هایی زندگی می‌کنند که پدران شان بنا به نظر باستان‌شناسان، نه ۳ هزار سال که ۱۲ هزار ساله پیش با دست در دل کوه ساخته‌اند.
میمند که بین شهرهای کرمان، یزد و شیراز قرار گرفته ضمن تاثیری که از تمدن هر سه گرفته تا حد زیادی مستقل و دست‌نخورده و متکی به زندگی سنتی و ابتدایی آبا و اجدادی خود مانده‌است؛ بطوریکه واژه‌های پهلوی هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرد.روستای صخره‌ای میمند هنوز از سنت باستانی سکونت انسان پیروی می‎کند
هنوز انگیزه اصلی مردم میمند که آن‌ها را اولین قوم سکونت گزیده در فلات ایران می‌دانند، از ساختن این خانه‌ها در کوه مشخص نیست.
اما این احتمال که این ساختمان‌ها در ابتدا به دلایل مذهبی ساخته شده باشد زیاد است. مردم میمند مانند سایر نقاط ایران پیش از ظهور زرتشت مهرپرست بوده اند و بعید نیست که آموزه‌های مذهبی میترائیسم که کوه‌ها را مقدس می‌شمرده آنها را به کندن کوه برای ایجاد پرستش گاه ترغیب کرده باشد.
احتمال آنکه این دخمه‌ها محل دفن مردگان بوده باشد هم منتفی نیست، به‌هرحال آنچه همه باستان شناسان بر آن توافق دارند این است که دست کم از ۳ هزار سال پیش این روستا بهمین شکل فعلی سکونتگاه مردم بوده است.
فنجان‌هایی که در میمند کشف شده حامل تصاویری است که این گمان را ایجاد می‌کند این محل جایی برای نیایش الهه یا ایزد باروری بوده است. در این تصاویر صحنه‌هایی از زایش دیده می‌شود.
افسانه‌های جالب توجهی در خصوص انگیزه ساخت روستا وجود دارد که البته صحت و سقم آنها مشخص نیست و در حد افسانه جالب هستند، می‌گویند میمند را از آن جهت به این نام می‌خوانند که مردم آن پیش از ظهور اسلام به می‌نوشی می‌پرداخته‌اند و این شکاف‌های در دل کوه هم حاصل آن باده‌گساری‌هاست.
از دیگر افسانه‌های میمند که بعد از کشف رمز کتیبه معروف روستا تا حدی مورد توجه بیشتر قرار گرفت به بازگشت ایران به دوره پرشکوه و جلالش اشاره می‌کند که خاستگاه آن میمند خواهد بود.
ترجمه کتیبه میمند مضمونی این چنین دارد که: “روزی که کوه‌ها شکاف بردارند، افسانه‌های میمند به حقیقت می‌پیوندد و گنجینه‌های میمند پدیدار خواهند شد. اما تنها یکنفر به آن دست می‌یابد و او کسی است که از سوی خورشید می‌آید.”
از آنجا که میمند مسیر سهل الوصولی نداشته در طول سده‌های گذشته دستخوش تغییرات زیادی از لحاظ اجتماعی، فرهنگی و حتی زبان نشده است. تا قرن گذشته هنوز آثاری از میتراپرستی در زندگی مردم بخوبی قابل مشاهده بوده است.
شهر بابک که نزدیک‌ترین شهر به میمند است بدلیل آنکه محل تولد جد بزرگ اردشیر، سرسلسله ساسانیان، بابک، بوده در این دوران بسیار آباد و پررونق بوده است که تاثیرات آن بر زندگی مردم میمند هم دیده می‌شده است.
برای مردم میمند ساختن خانه و سرپناه برخلاف بقیه مردم به معنی انباشتن مصالح روی هم نبوده بلکه آن‌ها بخشی از آنچه در دسترس بوده را برداشته و با ایجاد سوراخ و کندن صخره خانه‌های شان را می‌ساخته‌اند.
در فضای داخلی خانه هم تا جاییکه مقدور بوده چیزی اضافه نمی‌کرده اند، مثلا بجای آنکه کمد و رف بسازند در دیوارها اشکاف و طاقچه ایجاد می‌کردند.
خانه‌های میمند اندازه‌های مختلفی دارند اما اکثرا شامل چند اتاق کوچک، راهرو و طویله می‌شوند. به هر کدام از این حجم‌ها کیچه گفته می‌شود.
برای جدا کردن اتاق‌ها یا پوشاندن پرده‌ها از پرده‌های پارچه‌ای استفاده می‌شود. دمای داخل کیچه‌ها بین ۵ تا ۱۰ درجه با بیرون فرق می‌کند. هنگام بازدید از کیچه‌ها متوجه سیاهی دیوارها برخی از آنها می‌شوید، اگر دیوار سیاه دیدید در کف زمین به جستجوی “دیدون” که لغت میمندی تنور است بگردید.
از آنجا که پخت و پز در داخل کیچه‌ها صورت می‌گیرد دود ناشی از آن دیوارها را اکسیده می‌کند که همین امر باعث استحکام این اتاق‌ها شده بطوریکه اتاق‌هایی که تنور ندارند از قسمت سقف آسیب‌پذیر هستند و در برخی کیچه‌ها سقف‌ها دچار ریزش شده‌اند.
روستای منحصربفرد میمند در جهان نیز شناخته شده است و نشان مرکوری را بعنوان هفتمین منظر فرهنگی، تاریخی، طبیعی جهان دریافت کرده است.
سفر به شهر آپارتمان‌های سه هزار ساله
سفر به شهر آپارتمان‌های سه هزار ساله
سفر به شهر آپارتمان‌های سه هزار ساله

مطالب بیشتر
[username]

[username] [shamsidatetime]

[postbody]