جام‌های تمدن مارلیک، گیلان2

جام‌های تمدن مارلیک، گیلان2

دکتر نگهبان معتقد است برخلاف آنچه تا کنون در اکثر کناب‌های باستان شناسی نوشته شده است مرکز تمدن مارلیک در تپه مارلیک بوده و آثار آن مستقل از دیگر مناطق خاورمیانه می‌باشد و نفوذ جریان هنری از این منطقه آغاز شده و به سایر مناطق خاورمیانه رسیده است. همچنین پژوهشگران به نامی چون هرتسفلد، آرتور کیث، هنری فیلد، گیرشمن و دیاکونوف بر این باورند که به استاد و دلایل مختلف در حدود ۵۰۰۰سال پیش در گیلان باستان تمدنی پیشرفته‌تر از سایر نقاط وجود داشته است. برخی قدمت تمدن‌های گیلان را به ۷۰۰۰ سال پیش می‌رسانند. و گروهی از پژوهشگران نیز بر این باورند که تمدن گیلان تاثیرات بسزایی در تمدن‌های همسایه همچون آشور داشته است.
جام مارلیک یکی از معروف‌ترین آثار عصر آهن در تمدن مارلیک-دیلمان است. این جام جامی از زر ناب و به ارتفاع ۱۸ سانتی متر است. ارتفاع نقش‌های برجسته جام به ۲ سانتیمتر می‌رسد. نقش میانی جام درخت زندگی است که در هر دو سوی درخت ۲ گاو بالدار که از درخت بالا می‌روند. در این مجسمه برای نقش گاو هنر بیشتری به کار گرفته شده است که این نشاگر اهمیت گاو در زندگی مردمان این تمدن است . هویت گیلانی سازندهٔ این جام از نمایش نیم رخ بدن حیوان‌ها و سر آنها از رو به رو آشکار است. در کفّ این جام گلی نقش بسته که در میان آن یک خورشید با شعاع منظم نقش بسته‌است.اسکناس‌های پانصد ریالی ایران بعد از تاسیس بانک مرکزی با تصویری از نقش جام مارلیک چاپ و نشر می‌شد. نقش جام مارلیک از سال ۱۳۴۱ هجری شمسی تا سال ۱۳۵۸ بر یک سوی این اسکناس‌ها جاپ می‌شد.
این آثار بدست آمده در مارلیک نشانگر تمدنیست که علاوه بر بومی بودن مشخصات یک تمدن پیشرفته را در بر داشته اند . ارزش هنری این آثار از تمام آثاری که در مناطق خاورمیانه کاوش شده بیشتر است. اقوام مارلیک در این سرزمین مرکز صنایع فلزی بزرگی را به وجود آوردند که تولیدات آن از طریق تجارت به نواحی دوردست از مغرب تا حدود کرانه‌های شرقی دریای مدیترانه و از جهت مشرق تا هند منتقل شده است. نفوذ این تمدن در بخش گسترده ای از دنیای باستان و حتی در تمدن‌های چند سال بعد مانند تمدن هخامنشی بسیار زیاد بوده است.
در بعضی از منابع تمدن مارلیک-دیلمان و تمدن املش از هم جدا می‌شوند . به گفته محمدرضا خلعتبری و دکتر ناصر عظیمی دوبخشری که از باستان شناس‌های بنام کشورمان هستند در باستان‌شناسی استان گیلان چیزی به عنوان تمدّن املش نداریم و آثاری که به این نام معروف شد مربوط به آثاری است که در دهه‌ی سی و چهل حاصل کاوش‌های غیرمجازی بوده است که در منطقه‌ی عمارلو، دیلمان و رودبار به دست می‌آمد و چون در آن زمان املش شهرکی در دامنه‌های جنگلی شهرستان رودسر بود و خرید و فروش این‌گونه آثار در آن‌جا انجام می‌شد، به اشیای املش معروف شدند وگرنه این آثار هیچ ارتباطی به منطقه‌ی املش ندارند و این اثار مربوط به تمدن مارلیک هست. (تمدن املش هیچ تفاوتی با تمدن مارلیک دیلمان ندارد) شباهت هایی که در فرهنگ و آثار مردمان سیلک و تمدن مارلیک- دیلمان وجود دارند نشانگر این است که گروهی از مردم از جنوب کاسپین (تپه مارلیک) به دلیل حمله آشوریها به منطقه سیلک کاشان مهاجرت کردند.
سیلک : میدانگاه باستانی سیَلْک که در منطقه فین کاشان واقع شده‌است و پیشینه ای نزدیک به پنج هزار سال دارد . شباهات‌های زیادی میان این مردمان با مردمان تمدن مارلیک-دیلمان وجود دارند یکی از آنها پیداشدن دوک‌های ریسندگی و بافندگی است. آنها برای خاک سپردن مردگان ابتدا گودالی حفر میکردند و جسد را در آن قرار میدادند سپس روی آنرا خاک میریختند تا مانند سقفی شیروانی از سطح زمین بالاتر آید و روی تپه خاکی را سنگ میگذاشتند. نمودار آن است که قوم سیلک‌ها پیش از آمدن کاشان چندین سده در نواحی باران خیز ساحل جنوبی دریای کاسپین زیسته‌اند .آن‌ها هم همانند مردمان مارلیک درون قبرها اشیای سفالی و مفرغی و تزیینی قرار میدادند. این قوم برخلاف اقوام تمدن مارلیک-دیلمان بعد‌ها مغلوب ماد‌ها و تمدن آریای شد.
بخشی از گنجینه بدست آمده در مارلیک
جام‌های تمدن مارلیک، گیلان2
جام‌های تمدن مارلیک، گیلان2
جام‌های تمدن مارلیک، گیلان2
جام‌های تمدن مارلیک، گیلان2
جام‌های تمدن مارلیک، گیلان2

مطالب بیشتر
[username]

[username] [shamsidatetime]

[postbody]