چهارطاقی تیموری

چهارطاقی یا مقبره تیموری مربوط به اوایل دوران تیموریان می‌باشد و در فاصله ٦ کیلومتری شهر شیروان و ٣ کیلومتری جاده آسفالته در مجاور روستای زیارت شیروان خراسان شمالی قرار دارد,در قسمت شمال شرقی بنا هم مقبره امام زاده حمزه رضا(ع) واقع شده است.
ساختمان بنا خشتی است و در مواردی با چوب استحکام بخشی شده است. نمای خارجی آن هشت ضلعی است به گونه ای که اضلاعی که درگاه ورودی به داخل مقبره دارد، حدود ٦ متر و دیگر اضلاع ٤ متر و ٢٠ سانتی متر طول دارند.
فضای درونی بنا دارای پوشش گچ و در جاهای مختلف تقاطع اضلاع از گچبری و بالای سر دره دور تا دور به رنگ فیروزه ای گچ بری و کتیبه نویسی شده است. قسمت اعظم گچبری‌ها و کتیبه‌ها از میان رفته علاوه بر خط ار نقوش اسلیمی استفاده شده است.
ارتفاع و عرض درهای ورودی بنا به ترتیب ٢ متر و ٢١ متر و ٤٠ سانتی متر است قسمت فوقانی بنا قوسی ساخته شده است که در زیر و بالای درها، نورگیرهایی به عرض درها دیده می‌شود.
مقبره دارای گنبدی است که ارتفاع آن از قسمت فوقانی بنا ٢ متر و ٥٠ سانت و تا زیر گنبد ٤ متر و ٢٠ سانتی متر است.
ضمناً قسمت داخلی ...مشاهده کامل متن بنا ، گچ بری و بالای سردرها ، دور تا دور ، به رنگ فیروزه‌ای ، گچ بری و کتیبه نویسی شده است که آثار آن به خوبی مشاهده می‌شود
عوامل تزیینی بنا در نماهای خروجی بنا از اتاق نماها به صورت جناغی و قوسی استفاده شده و در ساقه گنبد آجر را به صورت افقی و عمودی در هم به عنوان تزیین بکار رفته است.
این بنا سردابه ای دارد که سقف آن از بین رفته است.
این مقبره به عید خواجه یکی از سرداران تیمور منسوب است و دارای سنگ قبر سیاه رنگی بوده که دزدیده شده است . بر دو روی سنگ، خطوطی حک شده بوده که به علت ساییدگی دقیقاً خوانده نمی‌شده؛ اما کلمه «عید خواجه» تا اندازه‌ای واضح‌تر از بقیه خطوط بوده است .
(در کتب تاریخی ، از عید خواجه به عنوان یکی از سرداران تیمور نام برده شده است )مقبره تیموری شیروان، در کف، دارای نقب‌هایی به طرفین است.
عده‌ای از آگاهان معتقدند که یکی از این نقب‌ها تا روستای قلعه زو در ۲۰ کیلومتری بنای مقبره ، امتداد داشته است که آثار آن دقیقاً‌مشخص نمی‌شود ولی تا فاصله ۲۰۰ متری ادامه دارد .
برخی محققان هم معتقدند این بنا ، احتمالاً از دوره شاهرخ میرزا ـ فرزند تیمور ـ بر جای مانده است .
برخی معماران نیز مقبره مذکور را به شیخ تیمور نسبت می‌دهند که نمی‌تواند صحیح باشد چرا که طبق وقف‌نامه موجود که با خط زیبایی در زمان ذیقعده الحرام سنه 1045هجری قمری نگاشته شده، واقف املاک شخصی به نام امیر محمدشیخ تیموری بوده است.
احتمال داده می‌شود که بنای چهارطاقی مربوط به دوره ایلخانی باشد اما از آن جایی که هر دوره تاریخی دارای شاخصه‌های خاص و ویژگی‌های منحصر به فردی است، ساخت بنای چهارطاقی هم به دلیل برخی ویژگی‌های آن به دوره تیموری نسبت داده می‌شود.
بنای چهارطاقی تیموری باتوجه به سردابه ای بودن و استواری آن تاکنون، در نوع خود منحصر به فرد است و می‌تواند یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان شیروان باشد.
این بنا یک بار در سال 56 و یک بار هم در سال 84 مورد مرمت قرار گرفته است و در سال 1380 در فهرست آثار ملی ثبت شده است

منبع:
http://www.mehrnews.com/detail/Photo/2027019#ad-image-0
http://www.ghatreh.com
http://www.negahmedia.ir/media/show_video/22724
http://isna.ir
http://www.khorasannews.com/News.aspx?id=186675&type=1&year=1389&month=5&day=10
http://mirasshahr.loxtarin.com
http://ofoghshirvan1.blogfa.com/post-48.aspx
http://salariyan.blogfa.com/post-2478.aspx
http://www.akharinnews.com
http://shirvanhistorygroup.blogfa.com/post/13
http://khabarfarsi.com/ext/4900915
http://www.istgahnews.com/news/main/fa/11109