بقعه قیدار نبی

بقعه قیدار نبی در جنوب غربی شهرستان خدابنده در دامنه ارتفاعاتی با همین نام قرار دارد.
این بنا متعلق به قیداربن اسماعیل بن ابراهیم (علیه السلام) از پیامبران است.
وی را فرزند اسماعیل و نیای سی‌ام محمد، پیامبر اسلام دانسته‌اند ، در کتاب منتهاج البراعه تالیف میرزا حبیب‌الله هاشمی خویی و کتاب جلا العیون تالیف محمد باقر مجلسی نیز به همین منوال شجره قیدار نبی را به ابراهیم و آدم نسبت داده‌اند.
انتساب این بقعه به قیدار نبی با استشهاد ۶۵ نفر از علمای طراز اول مورد تایید قرار گرفته‌است.
این بقعه در زمان بلغار خاتون زن غازان خان تخریب و مجدداً در سال ۷۱۹ قمری احداث شد.
این بقعه در تاریخ ۱۳۱۹ قمری توسط شخصی بنام امیرافشار جهانشاه خان مرمت شد.
بنای بقعه قیدار نبی(ع)، در وضعیت کلی پلان مربع مستطیل دارد طول آن 5/14 متر و عرض آن 30/8 متر می‌باشد و از سه بخش تشکیل گردیده است که بخش نخست به عنوان فضای مقدماتی ورود تعبیه شده و سپس دو فضای گنبد دار پشت سر هم قرار گرفته اند.
بقعه ابتدا بر روی سه ردیف سنگ سبز تراشیده بنا گشته و سپس تار و پود بنا را آجرهای ختایی تشکیل داده است.
سقف ایوان از نوع چفت‌های پنج ...مشاهده کامل متن و هفت بوده و سقف فضای دوم را عرقچین پوشش نموده، که بلاواسطه بر جرزهای جانبی قرار گرفته است که زیر این فضا سردابه ای برای گذاشتن اجساد امانتی در نظر گرفته شده است، فضای سوم به عنوان شبستان اصلی آرامگاه می‌باشد که مزار در آن قرار دارد و بر فراز آن گنبد زیبایی به روش دو پوششی استوار گشته است.
گنبد این بنا در نوع خود بی نظیر و منحصر بفرد است و در یک تقسیم بندی کلی آن را در ردیف گنبدهای 'رک' می‌توان طبقه بندی کرد.
گنبد و بنا از نمای بیرونی فاقد تزئینات و کاشی کاری می‌باشد . تزئینات عمده بنا در قسمت داخلی است.
ابتدا تا ارتفاع یک متری از کف دور تا دور بنا با کاشی‌های شش گوش فیروزه ای، بنفش ، سیاه و سفید پوشانده شده و سقف شبستان گنبد دار با گچبری­های بسیار زیبایی ترئین شده است.
ترکیب کلی تزئینات از موتیفی به نام شمسه با کاربندی منشعب شده و خطوط آن به نوبه خود تصاویر را محدود می‌کند. گچبری­ها از گل و بوته، لچک و ترنج، تصویر خیالی ملائک، درخت زندگی همراه با پرندگان بسیار زیبا طراحی و اجرا شده است و تمامی تزئینات با دورنگ آبی و طلایی قلم گیری شده اند.
کل این بقعه را زائرسرای بزرگی با پلان مستطیل محصور کرده که این سبک تقلید ناقصی از صحن مساجد به روش چهار ایوانی می‌باشد. به استثنای ضلع شرقی این محوطه که طاق نما است، در بقیه اضلاع حجراتی به عنوان محل سکونت زائرین احداث شده است که امروز به عنوان کلاس‌های درس حوزه علمیه بقعه قیدارنبی استفاده می‌شود، حجرات ضلع غربی دو طبقه بوده که زیرزمین آن جهت استفاده احشام در نظر گرفته شده بود.
ورودی اصلی این محوطه در ضلع جنوبی تعبیه شده که با دو برج کنترل می‌شود و زنجیر عدالت نیز برای تظلم مردم در آن آویزان است.
آرامگاه قیدار نبی با میانسرایی دارای گنبد ناقوسی شکلی است با کاربندی زیبا که در سطوح داخلی مزین به نگاره‌های گیاهی و جانوری گچ‌بری شده‌ای می‌باشد.
بقعه قیدار نبی(ع) از نظر دارا بودن اموال فرهنگی یکی از بقاع معتبر استان است. نخستین و قدیمی‌ترین این آثار، کتیبه ای است سنگی که در ضلع جنوبی شبستان نصب گردیده و به تجدید حیات این بنا توسط بلغان خاتون اشاره دارد.خط این کتیبه ثلث جلی و به سبک حکاکی رقم گردیده و عمق آن قابل توجه است.
کتببه دوم در ضلع جنوبی فضای نخست نصب شده که به تعمیر این بنا در سال ۷۵۱ ه.ق اشاره دارد. خط این کتیبه نستعلیق است و کلماتی که در آن حک شده، عمق کمتری دارد.
این بقعه دارای ضریح بسیار زیبایی است که از چوب گردو ساخته شده است. طول آن در حدود ۲ متر و عرض تقریبی آن، ۷۰/۱ متر می‌باشد. نقوش در آن به روش حکاکی نشان داده شده است و سطح جانبی این ضریح با استفاده از موتیف‌های اسلیمی مزیّن شده و در قسمت فوقانی ضریح، کتیبه ای به خط نسخ نوشته شده است.
یکی از اموال فرهنگی موجود در بقعه قیدار نبی (ع) شش جلد جزوه قرآن مجید و قسمتی از آیات سوره مبارکه نخل است. ابعاد خط ۶*۱۵ سانتی متر و نوع خط ثلث خفی بوده و کل آیات با خط به رنگ قرمز محاط گردیده است.
جلد جزوات چرمی و جنس کاغذ پاپیروس است.
این اثر در تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۱۷ با شمارهٔ ثبت ۳۲۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منبع:
http://www.rasekhoon.net/
http://qeydarweb.ir/index/
http://www.negahmedia.ir/
http://khodabandeh123456.blogfa.com/