قلعه دختر آهنگران در جنوب روستای آهنگران و جنوب شرق روستای دارج بالا در مسیر تنگه ای به نام دهنه آهنگران و بر فراز قله کوهی واقع شده است.
این قلعه دارای محور شرقی- غربی به طول حدود 150 متر و عرض حدود 20 الی 25 متراست.
مشخصات اثر- تپه :
قلعه دختر آهنگران در جنوب روستای آهنگران و جنوب شرق روستای دارج بالا در مسیر تنگه ای به نام دهنه آهنگران و بر فراز قله کوهی واقع شده است.
این قلعه دارای محور شرقی- غربی به طول حدود 150 متر و عرض حدود 20 الی 25 متراست. آنچه مسلم است، طراحی و نقشه قلعه کاملاً به تبعیت از شکل و ساختار طبیعی کوه شکل گرفته یعنی از عوارض طبیعی کوه حداکثر استفاده جهت رسیدن به مقاصد موردنظر بخصوص افزایش استحکام و جنبه‌های دفاعی قلعه بهره گرفته شده است.
قرار گرفتن قلعه در مسیر تنگه یعنی محلی که یکی از مسیرهای ارتباطی میان دو طرف رشته کوه آهنگران می‌باشد، نشان دهنده مکان یابی دقیق سازندگان آن است. از سوی دیگر دسترسی ساکنان این قلعه به منابع آب به سهولت امکان پذیر است.
مصالح استفاده شده در ساخت قلعه سنگ، آجر و ملات گل، ساروج
ونیز خشت می‌باشد. از بقایای معماری قلعه، اکنون تقریباً هیچ آثاری که قابل مشاهده باشد باقی نمانده.
طبق گفته اهالی منطقه
...مشاهده کامل متن این قلعه در جریان زلزله اردیبهشت سال 1376 دچار صدمات فراوان شده وتقریباً تمام دیوارها، حصار و برجهای آن که نسبتاً سالم و قابل تشخیص بوده اند، فروریخته.
این قلعه بر اساس شواهد موجود از بناهای دوران تاریخی بخصوص دوره ساسانی است که در دوره اسلامی در قرون پنجم و ششم تا اواسط قرن هفتم توسط اسماعیلیان مورد استفاده بوده است.
ویژگی اثر :
این اثر به عنوان یکی از آثار منتسب به فرقه اسماعیلیه از جایگاه مناسبی در میان آثار تاریخی منطقه برخوردار است. وجود آثار معماری که یا کاملاً مشخص می‌باشند و یا به دلیل مدفون شدن در زیر آوار پنهان هستند و نیز پراکندگی آثار فرهنگی منقول برسطح اثر نشان دهنده اهمیت این آثار است.
فرقه اسماعیلیه که به عنوان یکی از گروهها و نهضتهای مخالف حکومت سلجوقیان و خلفای عباسی مطرح می‌باشد، از سال 484 هجری قمری با تصرف قلعه درح در منطقه توسط داعی حسین قاینی تا سال 654 هجری قمری که زمان حمله هولاکوخان مغول یعنی حدود 170 سال، حضوری مداوم در منطقه قهستان داشته اند.
لذا با توجه به اینکه این اثر تاریخی یکی از قلعه‌های منتسب به اسماعیلیان می‌باشد به لحاظ تاریخی ، فرهنگی و نیز باستان شناسی اهمیت فراوانی دارد.
