زَنگبار نام یکی از جزایر مهم
تانزانیا و پایتخت منطقه نیمه‌خودمختار
زنگبار است. این سرزمین در سال ۱۹۶۳ با تانگانیکا متحد شد و دولت جدیدی بنام جمهوری فدرال
تانزانیا را تأسیس کرد.«زنگ» واژه‌ای فارسی است به معنی تیره‌رنگ، قهوه‌ای و سیاه، «بار» به معنی ساحل، کناره و کرانه (مثل:
جویبار،
رودبار، ارسباران
...مشاهده کامل متن ...) و در مجموع «زنگبار» یعنی «ساحل سیاهان» و یا «سرزمین سیاهان». اعراب این کلمه را زنجبار تلفظ می‌کنند و اروپاییان نیز زنجبار را به Zanzibar تغییر داده‌اند.
ایرانی‌ها از دوره هخامنشی با این منطقه دادوستد تجاری داشته‌اند.
از مگادیشو تا سفالا و کیپ دلگادو موزامبیک 36 شهر ساحلی و جزیره ای وجود دارد که مردمان آن دارای آداب، رسوم، فرهنگ، مذهب و زبان مشترکی هستند که به آن فرهنگ و تمدن سواحیلی می‌گویند.
این فرهنگ و تمدن به داخل قاره افریقا نیز نفوذ پیدا کرده و منطقه شرق افریقا را در برمی‌گرد.
بعدها به ویژه در دوره بعد از اسلام مهاجران زیادی از شیراز، شوشتر و سیراف به زنگبار کوچیدند و در آنجا ساکن شدند. رهبر شیرازیهای کوچنده، حاکم ایالت شیراز علی بن سلطان حسن نام داشت.
او در سال ۹۵۶، در زمان حکومت آل بویه، با هفت پسرش علی، محمد، باشت، سلیمان، حسین و داوود و حدود ۷۰۰ نفر از یارانش با چندین کشتی راهی آفریقا گردیدند و در زنگبار ساکن شدند.
این گروه که بعدها به شیرازی معروف شدند و بعدها در قرن 19 به همراه اعراب و بلوش‌ها(بلوچ‌های) عمانی تاثیر زیادی در شکل‌گیری مدنییت و بازرگانی در زنگبار داشتند.
شیرازی‌ها این سرزمین جدید را زنگی بار نامیدند که بعدها به زنگبار تغییر یافت.
از زمان هخامنشیان میان ایران و ساحل شرقی آفریقا (حبشه و زنگبار) ارتباطاتی بود و در دروه ساسانی بیشتر هم شد. داستان معروف شهریار بن هرمز از یک شاهزاده کیلوا که اسیر ایرانیان شده بود معروف است.(بی بی سی آفریکا) ولی ایرانی شدن زنگبار را بیشتر به دوره آل بویه نسبت می‌دهند.
گفته شده که یکی از پسران سلطان دیلمی در پی اختلافی خانوادگی با 7 کشتی به کنیا مهاجرت کرد و به تدریج این خاندان توانستند امپراتوری کیلوا را ایجاد کنند که تا موسمبیک و بیرا ادامه داشت.
آورده اند چون مادر علی بن حسین شاهزاده دیلمی حبشی و سیاه پوست بود برادرش وی را مسخره می‌کرد و او مجبور به ترک ایران شد. مقصد او هند بود اما از ساحل حبشه سر درآورد.
به گفته گراپف و سی ولتن 20 درصد واژگان زبان سواحیلی فارسی شد.
ورود شیرازی‌ها به جزایر شرق آفریقا و تشکیل "امپراطوری زنج" یکی از سازمان‌یافته‌ترین مهاجرت بیگانگان درسواحل شرق آفریقا و زنگبار است که در بافت فرهنگی و اجتماعی مردم این مناطق دگرگونی‌های عمیقی پدید آورد و منجر به پیدایش "زبان سواحیلی" و نژاد موسوم به "افروشیرازی" گردید.
در اواخر قرن پانزدهم میلادی «فضیل بن لیمان» به حکومت می‌رسد و هم‌زمان «واسکودوگاما» پس از اقامت در موازمبیک و کسب اطلاعاتی نسبت به شیوه حکومت ایرانیان در سال ۱۵۰۲ میلادی در شهر «کیلوا» پایتخت امپراطوری زنج لنگر انداخته و با توپ و سایر سلاح‌های جنگی که به همراه داشت سلطان فضیل را خراج‌گزار پادشاهی پرتغال کرد و شیرازی‌ها سالیانه مبلغ یک هزار لیره به وی پرداخت می‌کردند و پرچم امپراطوری پرتغال بر فراز کاخ حکومتی کیلوا برافراشته شد.
انگلیس در قرن 19 پرتغالی‌ها را در ممباسا شکست داد و در نهایت انگلیسی‌ها به طور رسمی زنگبار را مستعمره خود ساختند. حدود صدسال پیش نیز بدلیل خشکسالی‌های متمادی در منطقه چابهار بلوچستان عده از مردم روستاهای چابهار به زنگبار کوچیدند که هم اکنون نیز با اقوام و آشنایان خود در ارتباطند .اکثر آنها اهالی روستای یوسف زهی در بخش دشتیاری می‌باشند.
سواحیلی یکی از بانفوذترین زبان‌های آفریقایی است. به گفته اسکار یومان خود سواحیلی‌ها به زبانشان شیرازی می‌گویند. به گفته وان دردکن امروزه مردم سواحیلی لقب شیرازی دارند و این نام سواحیلی را که اعراب رویشان گذاشته اند به کار نمی‌برند.
زبان سواحلی ترکیبی است از زبان مردم بومی منطقه به ویژه بنتو و بسیاری از واژه‌های عربی و فارسی. این زبان در شرق و تا حدودی مرکز آفریقا بکار برده می‌شود.
منبع:fa.wikipedia.org
