منطقه ریجاب و بان زرده

یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی تاریخی و فرهنگی استان کرمانشاه منطقه ریجاب و بان زرده میباشد.
این منطقه از نظر فرهنگ و تمدن دارای سابقه بسیار درخشان است که نظیر آن در سایر نقاط ایران کمتر دیده می‌شود، نشانه‌های فرهنگی و مذهبی، شعر و آداب و روسوم بجای مانده دلالت بر قدمت و دیرینگی فرهنگی و مذهبی مردم منطقه دارد.
زبان کردی شاخه ای از زبان‌های هند و اروپائی و یکی از شاخه‌های فارسی باستان است که در میان تمام شاکنان ریجاب با اختلاف در گویش و بعضی اصطلاحات و تغییرات معمول است، زبان کردی دارای چهار شاخه اصلی است و هر کدام دارای گویش‌های متعددی است که عبارتند از: شاخه کرمانجی شمال، کرمانجی سورانی، کردی کرمانشاهی و کردی اورامی.
مردم منطقه ریجاب در گذشته به زبان کردی اورامی صحبت می‌کردند چنانچه امروز بسیاری از زنان و مردان مسن ریجابی و مردم روستای زرده به این گویش تکلم می‌کنند ولی امروزه به دلیل همجوار بودن با دیگر مناطق، در زبان کردی اورامی تغییراتی شکل گرفته و اکثر مردم به زبان کردی جافی صحبت می‌کنند.
دین مردم ریجاب اسلام است که اکثراً سنی و پیرو مذهب شافعی اند. این در حالی است که مذهب اهل حق در بین مردم زرده بیشترین پیروان را دارد.
جاذبه‌های گردشگری منطقه ریجاب
یکی از جاذبه‌های طبیعی و مهم جلب مسافر و توریست در هر منطقه، شرایط توپوگرافی و وجود دامنه‌ها و ارتفاعات است. استان کرمانشاه، منطقه ای کوهستانی است و بخشی از سلسله جبال زاگرس قسمت عمده این استان را پوشانیده است.
کوه‌های دالاهو در غرب استان واقع شده و دارای پوشش جنگلی و مراتع سرسبز در دامنه و همچنین قله‌های برفگیر و چشمه سازهای متعدد می‌باشد و سرچشمه رودهای دایمی است.
اما کوه‌های زیادی در منطقه ریجاب وجود داد که نام آن‌ها عبارتند از: کوه تلاش، یویا، کاوه باغچه، تاش خزی، مله سور، قله برزه، کچکی تلار، کل دره،قلاچنه احمد کشور.
تنها رودخانه ریجاب رودخانه الوند می‌باشد این رودخانه از ارتفاعات سیاه دانه واقع در کوه‌های دالاهو سرچشمه می‌گیرد و پس از طی مسیر پرپیچ و خم باغ‌های گردو وارد شهرهای مرزی سرپل ذهاب، قصرشیرین و سپس وارد کشور همسایه، عراق می‌شود.
این رودخانه در مسیر عبور خود همواره آبشارهای کوچک و بزرگیئ را ایجاد می‌کند که بزرگترین آبشار ناشی از آب رودخانه الوند در ابتدای دره هونه می‌باشد که برای دیدن آن به علت وجود صخره‌های متعددی که در بین راه است، باید پیاده به آنجا رفت.
آبشار ریجاب(پیران) یکی از جاذبه‌های طبیعی منحصر به فرد این منطقه است که در قسمت شمال غرب شهرک ریجاب واقع شده است و در شمار بلندترین آبشارهای ایران محسوب می‌شود.
در قسمت بالای این آبشار روستایی با نام ژالکه و در قسمت پایین این آبشار با عبور از دره هونه به روستای پیران منتهی می‌شود.
در رو به روی همین آبشار، آبشار زیبای دیگری قرار دارد.
علاوه بر این، آبشارهای متعدد و موقت دیگری در داخل دره هونه دیده می‌شود.
از جمله پدیده‌های شگفت انگیز و شاهکارهای خلقت در منطقه ریجاب، غارهای متعددی است که در دل کوه ها، دره‌ها و در کنار سراب‌ها دیده می‌شود که معروف‌ترین آن‌ها عبارتند از: علارو، بان دولنه، کامرکان، کلاش ترکره، کوزه کوله، دوله قول، سه مران، داره رش، قمکه زوی صالک، مکره دزان، مری خلیل، مری سیاو، مری شتران، حاجی باو، مری تاوره، پل سلمانه، غار همه خان و غارنجمه الدین.
یکی دیگر از جلوه‌های زیبای طبیعت ریجاب، ساختار توپوگرافیک آن است، از آنجا که دره‌ها و چشم اندازهای آن حاوی جامع‌ترین جلوه‌های طبیعی هستند، آنها را می‌توان از عناصر مهم و جاذب توریستی این منطقه تلقی نمود.
جاذبه ها، ابنیه و آثار تاریخی
اما آنچه گردشگران را به این مکان فرا می‌خواند، علاوه بر مسائل امنیتی، سیاست‌های خاص حکومتی، داشتن تسهیلات و امکانات درمانی، ورزشی و رفاهی، جاذبه‌های مختلفی از قبیل آثار تاریخی گذشتگان، جاذبه‌های بکر و شگفت انگیز طبیعی و جاذبه‌های فرهنگی، هنری و مذهبی است که محدوده کم وسعت ریجاب همه را یکجا در خود دارد.
تاریخ دوران‌های گوناگون باستان، اسلامی و عصر حاضر، طبیعت شگفت انگیز، با کوه‌های سربه فلک کشیده و برف گیر، باغ‌های سرسبز و خرم، جنگل‌های زیبا، رودهای خرواشان، سرابها و آبشارهای زیبا همه و همه زیبایی این منطقه را دوچندان کرده است.
ناحیه ریجاب از نظر کثرت آثار تاریخی و تنوع آن‌ها می‌توان گفت در نوع خود کم نظیر بوده است که از جمله این آثار باستانی می‌توان به بان مرزه،قلعه گه(قلعه کوچک)، گنبدکلایی(گنبد کربلایی)، قبر سلطان سی قلی مه (سلطان صد خزانه دار)،قلعه و برج خاموش،زندان دوناب، پل دروازه، قلعه ویرانه، بهشت و دوزخ، باباشیخ، نقاط حجاری شده در دره هونان، نهرگبری(جوگوری)، چشمه و ساختمان‌های آن، گمه کلک(گنبد ملک)،قلعه تاش خزی، سنگ حجاری شده، قلعه سرآب کنار، برج ریجاب و آثار بان زده شامل: قلعه بان زرده، قلعه یزدگردی، نقاره خانه، آشیابا، گچ گنبد، آشپزخانه و دیوار دفاعی اشاره کرد.
مظاهر و میراث‌های درخشان و باشکوه تاریخی همچون دیوار دفاعی یزدگردسوم آخرین پادشاه ساسانی و آتشگاه ریجاب که جای خود را به مسجدریجاب داده است.به طوری که مسجد مزبور جزء اولین مساجد ساخته شده در ایران می‌باشد که بانی آن عبدالله به عمر خطاب می‌باشد و همه گویای تاریخ درخشان در ریجاب می‌باشند.
قرارگرفتن ریجاب در حاشیه جاده شاهی(این جاده از همان ادوار باستان پایتخت‌های ایران باستان تیسفون- بابل را به شوش و تخت جشمید را به هم وصل کرده است) و گردنه پاطاق(دروازه غربی فلات ایران) مزید بر موقعیت مطلوب و مناسب طبیعی ریجاب که اهمیت استراتژی ریجاب را دو چندان کرده است.
چنانچه از تواریخ کهن همچون تاریخ ایران باستان از حسن پرنیا بر می‌آید، شاهان ساسانی در سفرهای شاهی و سیاسی خود بین پایتخت‌ها چند وقتی را در ریجاب اطراق می‌کرده اند.
همچنین آثار و ابینه کهن و باستانی در ریجاب حاکی از قدمت مسکونی و تاریخی ریجاب از همان ادوار باستان تا به امروز می‌باشد. در دوران اسلامی نیز با بنای مسجد ریجاب بالا در زمان دومین خلیفه راشدین تا دوران میانه و معاصر، سیر و روان و رو به پیشرفتی را در ریجاب می‌توان نظاره کرد.
همچنین جاذبه ها، ابنیه و آثار اسلامی این منطقه نیز شامل مقبره ابودجانه، مقبره بابایادگار، مقبره شیخ بایزی بستانی و مسجد ریجاب است.
منبع :www.namaye.ir/website/viewArticle.aspx?articleI
www.majid-najafi1391.blogfa.com/post/16
beta.jasjoo.com/?lang=fa&act=app...item