تاریخ در اطراف
بوکان کنونی به طور گسترده ای گسترانیده شده، در پنج کیلومتری این شهر، در روستای حمامیان مسجد تاریخی حمامیان و بقایای مدرسه قدیمی روستای حمامیان که هم اکنون قسمتی از کلاس‌های آن سالم مانده، قرار گرفته است.
این مسجد قبل از جنگ جهانی دوم در سال 1328 هجری قمری بنا شده، و موسس آن مرحوم محمود آقا ایلخانی زاده و معمار آن شادروان معمار باشی
مراغه ای بوده است.
بنای
مسجد حمامیان مربع شکل است و جز معماری‌های بی نظیر مذهبی در
ایران به شمار می‌رود. مسجد از ترکیب سنگ لاشه معادن اطراف، آجر خشتی، چوب گردو بنا گردیده است.
پی بنا که یکی از شاهکارهای معماری مقاوم در برابر زلزله و طوفان می‌باشد در عمق بیست متری زمین پی ریزی شده است. نمای کلی مسجد از هنر آجر تراشی بطور کلی بهره می‌برد.
هنری که به خوبی و به زیبایی در هم ترکیب شده و مجموعه ای ابتکاری را پدید آورده است.
نمای شمالی
مسجد حمامیان که در میان باغ‌های زیبا و منحصر به فرد روستا محصور است از ترکیب ایوانی کوچک و ستون‌ها پدید آمده، که بوسیله تعدادی پنجره به داخل مسجد ارتباط می‌یابد.
نظم و قرینه سازی میان ستون‌ها و آجر تراشی‌های سقف و دیوار از
...مشاهده کامل متن جمله سبک معماری‌های مثال زدنی است، که در این مکان توسط سازنده مورد توجه قرار گرفته. معماری در ایران بیش از 6 هزار سال تاریخ پیوسته دارد.
این معماری نه‌تنها فراتر از مرز جغرافیایی ایران امروزی نمودی بارز دارد بلکه از نظر تنوع، پهنه وسیعی را در بر می‌گیرد.
عناصر طراحی نیز در معماری ایرانی از قدمتی 3 هزار ساله برخوردار است. اما مهمترین نکته معماری ایرانی که با معماری اسلامی نیز آمیخته است. وحدت و تنوع در معماری است که از برجسته‌ترین ویژگی‌های مسجد روستای حمامیان نیز همین نکته ست.
بر روی سقف مسجد تک گنبد پوششی به صورت دو لایه با ظرافت خاصی بنا گردیده که بوسیله آجر چهارگوش در بدنه و هنر رنگ آمیزی گیاهی تزیین شده است.
بعد از احداث بنای مسجد حمامیان، مدرسه ای در جوار آن ساخته شد و در فاصله سی متری آن نیز وضو خانه ای در ضلع شمال غربی احداث گردید، به این ترتیب در کنار نام مسجد به مرور مدرسه هم که طلاب علوم دینی نیز در آن کسب علم می‌کردند، اضافه گردید.
در بدو ورود به مسجد تالار چهار ستونی با یک سکوی نسبتاً کوتاه احداث شده که از آن جهت مراسم‌های ویژه و یا ختم اهالی روستا استفاده می‌شده. سقف تالار با چوب درخت توت پوشانده شده و ستون‌های آن به سبک بومی مناطق کردنشین ایران احداث گردیده است.
در طراحی ستون‌ها به آن صورت ظریف کاری خاصی استفاده نشده ، اما استحکام آن پس از سالها همچنان قابل توجه است. دورا دور سکوی تالار به وسیله نرده ای چوبی محصور گردیده.
از پنجره شرقی تالار مدرسه طلاب مسجد دیده می‌شود.
درب کوچکی تالار را به صحن اصلی مسجد متصل می‌کند. داخل صحن مسجد شکوه و عظمت ویژه ای دیده می‌شود که چشم انداز بسیار ارزنده ای از معماری اسلامی را به رخ می‌کشد.
گنبد صحن هرمی و بصورت پلکانی سقف را به نقطه ای واحد متصل می‌کند. که همچون دیگر نقاط مسجد برای تزئین هر چه بیشتر از هنر آجر تراشی بهره گرفته شده است.
در چهار سوی مسجد چهار گلدسته آجری در زیر سقف واقع شده اند که به نوعی فضای مدور مسجد را تلطیف می‌کند. محراب مسجد در میان دو پنجره قرار گرفته و در عمق آن نیز پنجره کوچک دیگری تعبیه شده است.
گرداگرد مسجد نیز با هنر آجر تراشی بهم اتصال یافته است، که این هنر غالب ایرانیان در معماری اسلامی به شمار می‌رود.
مسجد حمامیان مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان بوکان، روستای حمامیان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۴۸۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منبع :
www.bookan-ag.ir
http://fa.wikipedia.org/
http://www.negahmedia.ir/
mirasertebati.blogfa.com
