قصر شیرین

اقلیم : گرم
مساحت : 0000
جمعیت : 24383
شهرستان قصر شیرین یکی قدیمی‌ترین و همچنین تاریخی‌ترین استان کرمانشاه میباشد، که از طرف شمال خاور به بخش ثلاث از شهرستان کرمانشاهان ، از طرف جنوب به بخش چوار از شهرستان ایلام ، از طرف خاور به بخش گیلان و کرند شهرستان شاه آباد، از طرف باختر و شمال به کشور عراق متصل میباشد.
شهرستان قصرشیرین از سه بخش به نام بخش مرکزی ، سرپل ذهاب و سومار تشکیل شده است . خلاصه اطلاعات بخش مرکزی آن به شرح زیر است :
حدود: از طرف شمال و باختر به کشور عراق، از جنوب به بخش سومار، از جنوب خاوری به بخش گیلان ، از خاور به بخش سرپل ذهاب .
آب و هوا: هوای بخش مرکزی گرمسیری و آب اکثر قراء آن از رودخانه الوند تامین میشود. ارتفاعات : در این بخش سه رشته کوهستان کم ارتفاع به شرح زیر وجود دارد:
1- انتهای کوههای شمالی گیلان غرب که در این بخش به کوه بازی دراز یا بازودراز نامیده میشود.
در خاور شهر و خاور رودخانه الوند با زمین یکسان میشود و بلندترین نقطه آن در خاور گنبد صوفی به ارتفاع 2320 گز است .
2- رشته آغ داغ واقع در باختر قصرشیرین . خطالراس این کوه مرز ایران و عراق است . بلندترین نقطه آن در شمال پاسگاه برج احمدی به ارتفاع 2105 گز است .
3- کوه سه سر. این کوه بین دهستان ذهاب و دهستان جگرلو واقع شده . رودخانه قوره تو، بین این کوه و کوه آهنگران جاری است . بلندترین نقطه آن در باختر آبادی قراویز به ارتفاع 2593 گز است .
مهمترین رودخانه بخش رودخانه الوند است که سرچشمه وشعبه آن در بخش سرپل ذهاب است و تقریباً از وسط بخش میگذرد. قراء دهستان جگرلو و خالصه در کنار شمالی وقراء دهستان نصرآباد در جنوب آن واقع شده اند.
شهر قصرشیرین در قسمت شمالی رودخانه مذکور بنا شده و آب مورد نیاز شهر از آن رودخانه گرفته میشود. رودخانه شیرین تابستان بیش از یکصد سنگ آب دارد و در حدود آبادی تنگ آب نو از کشور ایران خارج شده وارد کشور عراق میگردد و قصبه خانقین و قراء تابعه آن را مشروب مینماید.
رودخانه قوره تو. سرچشمه این رودخانه نیز در بخش سرپل ذهاب شرح داده شده . از حدود تنگ حمام وارد این بخش میشود و در طول خود همه جا مرز ایران و عراق محسوب میگردد.آب آن نسبت به رودخانه الوند کم ، و کمی شور است .
مرکز این شهرستان شهر قصرشیرین است که در 166 کیلومتری غرب شهر کرمانشاه واقع شده است از سطح دریا 400 متر ارتفاع دارد و سومار دیگر شهر آن است. شهرستان قصرشیرین از شمال و غرب به کشور عراق از جنوب به استان ایلام از شرق به شهرستان‌های سرپل ذهاب و گیلانغرب محدود می‌شود.
شهرستان قصرشیرین بر سر راه اصلی تهران بغداد قراردارد. مشهورترین آثار باستانی آن چهارطاقی و عمارت است.از دیگر بناهای تاریخی آن کاروانسرای شاه عباسی و قلعه جوامیر هستند.
مردم قصرشیرین کرد زبان هستند .
قصرشیرین از شهرهای قدیمی و تاریخی استان است و بنای آن را در آثار تاریخی و ادبی به خسرو پرویز نسبت می‌دهند وی در زمان پادشاهیش باغی وسیع با قصرهایی دلپذیر که متناسب با آب و هوای زمستان این ناحیه بود در این شهر بنا نهاد .
مراکز دیدنی : چهارقاپو ، کاخ ساسانی خسرو ، حوش کری ، کاروانسرای قصرشیرین ، نهرشاه گدار .
علت نامگذاری این ناحیه به قصر شیرین، احداث کاخی برای شیرین همسر مسیحی خسرو پرویز در این محل بوده‌است.
قصر شیرین از شهرهای قدیمی و تاریخی استان است و بنای آن را در آثار تاریخی و ادبی به خسرو پرویز نسبت می‌دهند وی در زمان پادشاهیش باغی وسیع با قصرهایی دلپذیر که متناسب با آب و هوای زمستان این ناحیه بود در این شهر بنا نهاد.
پس از حمله تازیان به ایران قصرهای خسرو پرویز به کلی ویران گشت. تا سال ۱۲۷۰. ق، قصرشیرین قصبه کوچکی بیش نبود.
در کتاب تاریخ ایران نوشته ژنرال سرپرسی سایکس در مورد عمارت خسرو آمده:"عمارت خسرو یا کاخ خسرو در قصرشیرین در سمت غربی دامنه‌های زاگرس واقع و تاریخش از آغاز سده هفتم میلادی است.
کاخ نامبرده در پارکی که محیط آن شش هزار متر می‌باشد بنا شده‌است. در بعضی جاها ایوانش هنوز نمودار است و آن شش متر و نیم ارتفاع دارد. در این نزهتگاه وسیع امروزه به جز ریشه‌های درختان خرما و انار چیز دیگر دیده نمی‌شود.
ولیکن نویسندگان عرب شرح زیباییهای این باغ و شماره جانوران نادر و کمیابی را که در آن آزاد می‌گشتند را به تفضیل نوشته‌اند. این کاخ مجلل که شعاع برکه آب مصنوعی جلو آن چشمها را خیره می‌نمود در طول شرقی و غربی بنا شده و دارای ۳۴۲ متر طول و در عریض‌ترین نقطه دارای ۱۷۸ متر عرض بوده‌است.
در سمت شرقی عمارت پلکانی دو ردیف وجود دارد که منتهی به ایوانی می‌شد که ۹۹ متر پهنا داشته‌است. در این ایوان اطاقهای مسقف طاقی چندی قرار داشته که سه طاق آن مدخل یک دهلیز طویل را تشکیل می‌دادند و اطاقهای متعدد دیگر هم به این دهلیز راه داشته‌اند.
مدخل اصلی این عمارت از همان پلکان فوق و از وسط ایوان به یک سرازیری می‌گذشت که با ۲۴ ستون آرایش یافته بود و از آنجا به عمارت خصوصی شاهنشاه داخل می‌شدند.
اولین تالار بزرگ و وسیع این کاخ به سه راهرو تقسیم شده و منتهی به اطاق مربع شکلی می‌شده‌است و بعد از آنجا به اطاقهای دیگری داخل می‌شدند و ایوان مسقفی نیز در مرکز حیاط دیده می‌شود.
اطاقهای پادشاه(نظیر آنچه در تخت جمشید است)دارای سقف چوبی است بر خلاف اطاقهای دیگر که عمدتا طاقی بودند. مصالح و موادی که در این ساختمان بکار رفته‌اند از سنگ‌های آهکی کاخ هنی فشی پست‌تر می‌باشد.
ستونها از آجرتراش و با گچ اندود شده و در این قسمت هم با مواد کاخهای مجلل هنی فشی تفاوت کلی دارد.
صنایع و معادن
صنایع قصر شیرین به دو دسته صنایع تولیدی و صنایع دستی تقسیم می‌شود. صنعت نفت درمحدوده این شهرستان پایه‌ریزی و تشکیل شده و جمعیت زیادی را از اطراف، به خود جذب نموده است.
مهم‌ترین منابع زیرزمینی قصر شیرین نفت است. اولین چاه‌های آن در ‹‹نفت شهر›› در سال 1308 برابر با 1929 با فعالیت‌های پی‌گیر اکیپ نفت انگلیس به سرپرستی ویلیام دارسی به نفت رسید.

کشاورزی و دام داری
عبور رود حلوان از میان شهر، سبب حاصل خیزی زمین‌ها و باغ‌های فراوان شهرستان قصر شیرین شده و سدی که بر این رود زده شده مایه رونق کشاورزی منطقه شده است.
در قصر شیرین درصدی از مردم به کشاورزی و بیش‌تر مردم به امور بازرگانی و دولتی اشتغال دارند. محصولات کشاورزی این شهرستان را گندم، جو، تره بار، مرکبات، انگور و خرما تشکیل‌می دهند.آب مورد نیاز برای‌کشاورزی این منطقه، از رود و چاه‌ها تأمین‌می شود.
در زمینه دام‌داری قصر شیرین به علت داشتن مراتع قشلاقی از رونق خاصی برخوردار بوده و فرآورده‌های دامی از جمله صادرات قصر شیرین به شمار می‌رود. محصولات گندم، جو، تره بار، روغن حیوانی، مرکبات، و خرما جزو محصولات صادراتی شهرستان محسوب می‌شوند.
مشخصات جغرافیایی
شهرستان قصر شیرین از شمال و باختر به خاک کشور عراق، از خاور به شهرستان‌های سر پل ذهاب و گیلان‌غرب، از جنوب و جنوب خاوری به شهرستان ایلام و از جنوب باختری نیز به خاک عراق محدود می‌شود.
رود حلوان (الوند) از وسط شهر می‌گذرد و در مسیر خود زمین‌ها و باغ‌های فراوانی را آبیاری می‌کند. آب‌و هوای قصر شیرین نسبتا گرم و خشک است. مسیرهای دسترسی به این شهرستان را راهی به سوی جنوب خاوری به درازای 35 کیلومتر تا سر پل ذهاب، راهی به سوی جنوب باختری به درازای 20 کیلومتر تا خسروی (مرز ایران و عراق) و از آن جا به درازای 60 کیلومتر به سوی جنوب باختری تا نفت شهر تشکیل می‌دهد.

وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
قصر شیرین از شهرهای بسیار قدیمی ایران است. بنای این شهر به خسرو پرویز ساسانی منسوب است، اما در روزگار هخامنشیان نیز آباد بوده است.
در اطراف شهر کنونی، ویرانه‌های قصر شیرین کهنه باقی مانده است که گفته می‌شود در زمان سلطنت خسرو پرویز، باغی وسیع با قصرهای دلپذیر و فرح انگیز بود و قصر زمستانی محبوبه او شیرین نیز در آن قرار داشته است.
رفته رفته در پیرامون این قصر، شهرهای کوچکی بوجود آمده و سبب گسترش آن شده است. افسانه معروف « شیرین و فرهاد» از نام این شهر گرفته شده است. پس از حمله عرب ها، قصر شیرین، ویران شد و تا سال 1270 هـ .
ق مانند قصبه کوچکی باقی ماند. در جنگ جهانی اول، قصر شیرین مرز سربازان دولت‌های آلمان و عثمانی از یک طرف و روسیه و انگلستان از طرف دیگر بود. این شهر هم اکنون گسترش یافته و به شهری بزرگ و جذاب تبدیل شده است.

ویژگیهای قصر شیرین :
اقتصادی: اقتصاد قصر شیرین متکی بر مبادلات مرزی ( پیله وری و تجارت ) با توجه به دو بازارچه پرویز خان و خسروی باغداری و کشت صیفی جات است ، هفت ماه در سال ،عشایر در این منطقه به شغل دامپروری مشغول هستند .
تاریخی :
تاریخ قصر شیرین به زمان مادها بر میگردد و در دوره هخامنشیان راه تجاری بغداد ، تهران بوده و به دروازه آسیا شهرت یافته است و نام آن منسوب است به شیرین زن مسیحی خسرو پرویز دوم که در زمان خود در این مکان قصری بنام او بنا نموده است.
نام قدیمی قصرشیرین در نزد یونانیان آرمیتا (AREMITA)بوده است ، بیشترین آثار تاریخی قصر شیرین مربوط به دوره ساسانیان است وآثار تاریخی آن عبارتند از : باغ شیرین ، بقایای کاخ شیرین ، چهار قاپی ، نهر شاهگدار ، حوش کوری ، سرای شاه عباسی و...
هنری :
هنرموسیقی اصیل کرمانشاهی ( کردی ) ،حصیر و جارو بافی ،گلیم بافی ، قالیبافی ، اسب دوانی و به تعبیری باغداری بزرگترین هنر مردمان این دیار است .
فر هنگی :
مردم قصر شیرین دارای فرهنگ عام اسلامی بود ه لکن با عنایت به دسته بندیهای قومی و مذهبی ( شیعه ، اهل حق ،اهل تسنن)دارای خرده فرهنگ‌های خاص خویش نیز می‌باشد 0 مردمانی مهربان و مهمان نواز و باروحیه همبستگی بالا و متأثر از فرهنگ‌های تاریخی حکومت‌های مختلف ایران و همسایگان در طول تاریخ و درجه بالای فرهنگ شهرنشینی و دارای شخصیت‌های تاریخی نظیر باقر فانی ،خسرو پیله ور ، هوشنگ شفا و ... می‌باشد.
سیاسی :
مردم قصر شیرین دارای شعور و درک بالای مسائل سیاسی و آگاه به مسائل روز بوده و همواره در توسعه سیاسی استان کرمانشاه نقش بسزائی ایفاء نموده و جزو اولین شهرهای ایران است که علیه حاکمیت رژیم شاهنشاهی مبارزه نموده ودر این راه زندانیان و شهدای زیادی تقدیم انقلاب کرده است .
استراتژیکی :
قصر شیرین از نظر استراتژیکی یکی از مهمترین دروازه‌های ورودبه کشور ایران محسوب میگرددو در طول تاریخ جنگ‌های ایران با حکومت‌های حاکم بر عربستان که عراق هم بخشی از آن محسوب میشده همواره محل تاخت و تاز و معبر عبور لشکرهای طرفین بوده و در جنگ مسلمانان علیه حکومت ساسانیان و جنگ تحمیلی اخیر رژیم، یعنی عراق علیه ایران ورود سپاهیان از این مرز به داخل خاک ایران صورت گرفته و از نظر جغرافیایی بصورت نعل اسبی به داخل خاک عراق فرو رفته و بواسطه گردنه بالا طاق که در عقبه این شهرستان بوده از نقاط استراتژیک دنیا محسوب می‌گردد، همواره مورد طمع جدی دشمنان بوده است .
جهانگردی:
قصرشیرین بواسطه آثار تاریخی ذکر شده فوق و آب و هوای بسیار مناسب و قرار گرفتن در مسیر راه زوار عتبات عالیات همواره مورد توجه باستان شناسان و سیاحان داخلی و خارجی و محل عبور زوار عتبات عالیات بوده و می‌باشد
قصر شیرین و جنگ:
با آغاز جنگ ایران و عراق در سال 1359 قصر شیرین نخستین شهر از ایران بود که توسط ارتش بعث عراق تسخیر شد.
ارتش عراق با ورود به تخریب شهر پرداخت، چنانکه تمامی ساختمان‌های شهر در مدت کوتاهی ویران گشت و تنها یک ساختمان باقی ماند که به عنوان مقر نیروهای بعثی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
آثار تاریخی شهر نیز همگی مورد تخریب قرار گرفتند. پس از پایان جنگ در سال 1367 اهالی شهر مجدداً به بازسازی شهر پرداختند و شهر را از نو بنا کردند.
منبع :http://www.ostan-ks.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=GENERALTEXT&CategoryID=b232f95d-787f-42bc-a33e-521963d57df0&WebPartID=0f629895-eec3-4a8c-8cd6-ab90580ef2e6
http://kermanshah.ichto.ir/Default.aspx?tabid=1565