روستای ماسوله

به ماسوله آمده ایم که از ماسوله بنویسیم
ماسوله را نمی‌توان نوشت ٬ ماسوله را باید دید
و به تماشای آن همه خانه که به پهنه‌ی سبز کوه نشسته است ایستاد .
در ماسوله زندگی باید کرد ٬
نقاشی باید کرد ٬
فیلم باید ساخت ،
شعر باید گفت .
سهـراب سپهـری
واژه ماسوله در زبان پهلوی بصورت ماه سوله نوشته شده است. ماه در این واژه به معنای خاص خودش بکار رفته و سوله در گویش محلی به معنای کوچک است که در یک ترکیب کلی به معنی سرزمین ماه کوچک خوانده می‌شود.
در جای دیگر دربارة وجه تسمیه آن می‌توان ماسوله را به دو بخش ماس و اوله تقسیم کرد که در فرهنگ‌های ایرانی ماس به معنای کوه و مانع و اوله نیز به معنای بلند که در صورت ترکیب با «های» تصغیر به مفهوم مانند آمده است.
که می‌توان ماسوله را کوه بلند و کوه مانند معنا کرد.
این روستا از سمت شمال به شهرستان ماسال، از سمت جنوب به طارم علیا(استان زنجان)، از سمت شرق به جلگه شهر فومن و از سمت غرب به شهرستان خلخال(استان اردبیل) می‌­رسد.
قدمت شهرک تاریخی ماسوله به عنوان محلی برای زندگی انسان‌ها به قرن هشتم هجری قمری بازمیگردد .
ماسوله ...مشاهده کامل متن هم نزدیک به دریاست و هم قریب هزار و پنجاه متر از سطح دریا ارتفاع دارد و آب و هوای آن آمیزه‌ای است از لطافت هوای کوهستانی و رطوبت هوای دریا.
بازار ماسوله که مرکز تجارت ماسوله است بازاری است بدون سقف با چند طبقه که منظرة جنگل را رو به روی خود دارد با دکان‌های چموش‏دوزی، آهنگری، چاقوسازی، نانوایی، بقالی و ....
ماسوله در گذشته به دلیل قرار گرفتن در محل تلاقی معابر کوهستانی میان آذربایجان، زنجان، گیلان و تالش اهمیت فوق العاده ای داشت. گذرگاه‌های منشعب از ماسوله که دارای موقعیت نظامی نیز بود، شاهد حوادث و سوانح بسیاری در این ناحیه کوهستانی بوده است.
این شهر تاریخی دارای معماری کاملا سنتی است و بیشتر مردم آن از طریق فروش صنایع دستی مانند جوراب پشمی ، عروسکهای دستبافت ، چاقو و ابزارآلات کشاورزی زندگی میگذرانند.
از جاذبه‌های تاریخی ماسوله کهنه ماسوله است که در محلی بالاتر از محل کنونی، قرار دارد کهنه ماسوله روی تپه‌ای قرار دارد و آثار پایه دیوارها‌ی بناهای سنگی روی آن قابل رویت می‌باشد.
کهنه ماسوله در گذشته محل سکونت صنعتگرانی بوده که شغل اصلی آنان فلز کاری بوده است. و کاوش‌ها نشان داده که اکثر آنان به آهنگری اشتغال داشته اند؛ اما بعدها مردم به ماسوله کنونی مهاجرت کردند.
پژوهشگران علت این جابجایی را حوادث و بلایای طبیعی می‌دانند که ظاهراً در قرن نهم یا دهم هجری روی داده است. زلزله سال 890 هـ.ق و بیماری همه گیر طاعون بزرگ در سال 943 هـ.ق، موجب مهاجرت مردم کهنه ماسوله به محل فعلی ماسوله گردید.
طی کاوش‌های انجام شده سال‌های اخیر مشخص شده سفالهای لعابدار با رنگ‌های متنوع که بسیاری از آنان مربوط به قرن‌های چهارم و پنجم و تعدادی نیز به قرن ششم و هفتم هجری بر می‌گردد، مربوط به دورة سلجوقی بوده اند.
با کشف این آثار می‌توان گفت که هنرمندان آن دوره، علاوه بر مهارت در کار، از ابزار و دانش مورد نیاز برای ساخت چنین آثاری بهره مند بودند. بنابراین کهنه ماسوله در قرون گذشته پیشرفت زیادی داشته و دارای تمدن درخشانی بوده است.
منطقه کهنه ماسوله در شهریور ماه 1385 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. از کهنه ماسوله کنونی که دشتی است با شیب ملایم، جز تکه سنگ هایی که زمانی پایه بنای دیوارهایی بودند، چیزی باقی نمانده است.
ماسوله دارای معماری زیبا و منحصر به فردی است. محوطه جلوی خانه‌ها و پشت بام‌ها هر دو به عنوان پیاده رو استفاده می‌شوند.
خیابان‌های کوچک و پله‌های بسیار به هیچ وسیله نقلیه موتوری اجازه ورود نمی‌دهد. معماری ماسوله در یک جمله توصیف می‌شود: حیاط ساختمان بالایی پشت بام ساختمان پایینی است.
ساختمان‌ها معمولاً از دو طبقه تجاوز نمی‌کنند.
از محلات ماسوله می‌توان از کشه سرعلیا، کشه سرسفلی، ریحانه بر، خانه بر، مسجد بر و اسد محله نام برد. در گذشته چهار پل چوبی بر روی رودخانه احداث شده بود.
از این میان پل بنا علی و پل حاجی محمدحسن از اهمیت و کاربرد بیشتری برخوردار بودند.
بیشتر اهالی ماسوله، تالش و دارای مذهب شیعه‌ی اثنی عشری هستند. وجود امامزاده‌های متعدد در کل منطقه و پاره ای شباهت‌های معماری با معابد مهری و مانوی نیز نشان از تأثیرپذیری تاریخی و دینی دارد.
معماری ماسوله در یک جمله اینگونه می‌توان توصیف نمود: حیاط ساختمان بالایی پشت بام ساختمان پایینی است این خانه‌ها اغلب دارای دو طبقه است.
هر خانه در مجموع از دو قسمت تشکیل شده است:
قسمت زمستانی؛ قسمت زمستانی منازل را در زبان محلی «سومه» می‌نامند. سومه از اتاقی کوچک که معمولاً در عقب خانه جای دارد و از نور چندانی برخوردار نیست، شکل گرفته است.
تنها نقطه‌ی نورگیر آن روزنه ای است به نام «لون». در وسط این اتاق کوره ای که از آن برای آشپزی و تهیه غذا و همچنین تأمین گرما استفاده می‌شود، تعبیه شده است.
در گرداگرد اتاق طاقچه هایی ساخته شده که ظروف گوناگون چینی و مسی بر روی آن جا می‌گیرد.
قسمت تابستانی؛ یا اتاق پیشخوان، دارای پنجره‌های اروسی چوبی و بالارو است. این پنجره‌ها دارای گره‌های چینی هندسی است و با شیشه‌های رنگارنگ تزیین می‌شود.
بعضی از خانه‌ها علاوه بر پیشخوان، اتاقکی بر بام منزل دارند که به زبان محلی به آن «برج» گفته می‌شود. این اتاق تنها در تابستان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در اتاق پیشخوان طاقچه‌های جانبی دیده می‌شود. بام هر منزل در ماسوله متمایل به کوه ساخته می‌شود و قسمت پیشین منازل بر عقب آن مسلط است.
منبع :http://shahrmajazi.com/virtualcity-8623.xhtml
http://mdra.blogfa.com/post-27.aspx
http://amarod.blogfa.com/tag
http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=5924
http://hamshahrionline.ir/details/114845