مسجد جامع گز

مسجد جامع گز که در زبان محلی گزی به نام مچد بله ( بزرگ ) معروف است دارای هزار سال قدمت است و قدیمی‌ترین اثر تاریخی شهرستان دولت آباد برخوار در شمال اصفهان است.

این مسجد در شمال شرقی استان اصفهان و در حدود 10 کیلومتری شهر اصفهان قرار دارد و با دارا بودن از یک ساختمان قدیمی جزو مساجد دوران صدر اسلام است و به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مساجد اصفهان شناخته شده است.
مسجد جامع گز برخوار ساخته شده بر باقی مانده آتشکده ایست که بهمن بن اسفندیار هخامنشی ( اردشیر دراز دست ) بناکرده بـود.
این مسجد، یک مسجد کوچک چهار ایوانی از دوره سلاجقه است ( قرن ششم ) که دردوره‌های بعد خرابی‌هایی به آن وارده آمده و دوباره تجدید ساختمان شده، با این همه ، مقدار زیادی از مشخصات سلجوقی خود را حفظ کرده است.
مسجـد و منـاره از دوران سـلاجقـه است و قسمتـی از این بنـا به دوران آل بویه می‌رسد .
آثار قابل ملاحظه ای چون محراب سلجوقی در ایوان غربی ...مشاهده کامل متن و خط نوشته هایی بر کاشی لاجورد دوران قاجار در ایوان شرقی، از نمونه‌های بارز این بنا، چشم هر بیننده ای را به خود جلب می‌کند .
ایوان‌های شمالی، جنوبی، شرقی و غربی دراین مسجد، دو به دو قرینه هم هستند و صحن آن به شکل مربع و طول و عرض آن در حدود ۱۲ متر می‌باشد. آثار قابل ملاحظه سلجوقی این مسجد در ایوان غربی آن است و دو راهروی فعلی مسجد در طرفین این ایوان قرار دارند.
در هر یک از اضلاع شمالی و جنوبی، ایوانی در مدخل به ارتفاع تقریبی دو متر و نیم قرار دارد. مسجد جامع گز دارای سنگ‌چینی‌های عمودی یک‌هزار ساله است که سنگ‌چینی‌های افقی آن نشان می‌دهد به دلیل نمناکی و تخریب در دورانی از تاریخ خود، باز‌سازی شده است.
سقف ایوان این مسجد به گفته برخی مورخان به دلیل زلزله تخریب شده که به واسطه مرمت دوباره آن بخشی از کتیبه‌های موجود در دیواره این مسجد از بین رفته است.
تزئینات گچ و آجر ایوان غربی مسجد جامع گز مانند تزئینات ایوان شرقی مسجد جامع اصفهان (ایوان شاگرد) است. قسمت‌هایی از این بنای تاریخی مانند ایوان شرقی و شمالی، طی چند دوره مختلف به آن اضافه و تکمیل شده است.
مناره مسجد در شمال غربی آن واقع و در گذشته بلند‌تر از امروز (بیش از ۳۰ متر) بوده است که متأسفانه نیمی از مناره سلجوقی این بنا تخریب شده است و باقی‌مانده این مناره با تزئینات آجر از دیگر زیبایی‌های مسجد جامع گز به شمار می‌آید.
از ویژگی منحصر به فرد آن وجود دو راه پله جدا از هــم در درون آن می‌باشد. در کتیبه‌های این مسجد قدیمی آثار زیبایی از آیات قرآن به صورت خط بنایی در آنها به چشم می‌خورد که در یکی از این کتیبه‌ها و در داخل یک مربع صلوات بر 14 معصوم، به خط بنایی نوشته شده که در بالای آن کلمه «الله» سنت راست آن کلمه «محمد» و سنت چپ کلمه «علی» و پایین این کتیبه کلمه «الحکم لله» حک شده است.
این مسجد به شماره 324 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

منابع:
http://www.farsnews.com
http://www.gazshora.ir//
http://salehjazi.blogfa.com/
http://www.isfahancht.ir/
http://fa.wikipedia.org/wiki
http://khabarma.ir/12436