تنگه واشی

تنگه واشی یا تنگه ساواشی در حدود ۱۵ کیلومتری شمال غربی شهرستان فیروزکوه قرار گرفته (فیروزکوه در فاصله 125 کیلومتری تهران است) و با داشتن آب و هوای مناسب در تابستانها، میزبان جمعیت کثیری از مسافران و گردشگران است.
درجه هوای این منطقه به طور متوسط بیست درجه کمتر از دمای هوای تهران است. بهار، تابستان و اوایل پاییز از زیبارین فصل‌های سفر به این منطقه است.
در کیلومتر 2 جاده فیروزکوه – تهران یک جاده فرعی و طی حدود 9 کیلومتر، روستای جلیزجند وجود دارد. بعد از عبور از روستا و طی 4 کیلومتر به محل پیاده روی تنگه ساوشی شروع می‌شود.
با توجه به فاصله کم بین صخره‌های عظیم و یکپارچه هر دو تنگه و همگنی آنها به نظر می‌رسد شکل گیری تنگه و مسیر رودخانه جاری در آن ناشی از ایجاد گسل باشد.
ساواشی در زبان آذری به معنی محل برخورد، رودررو شدن، نزاع و درگیری معنی می‌دهد. وجه تسمیه ساواشی را می‌توان در باریک بودن مسیر عبور از تنگه دانست که مکانی است که در آن جا مردم هنگام عبور با یکدیگر رودررو شده و ممکن است به یکدیگر برخورد کنند.
این مکان شامل دو تنگه است که تنگه اول به "واشی" و تنگه دوم به "سا" معروف است. در انتهای تنگه دوم آبشاری ...مشاهده کامل متن با ارتفاع ۱۵ متر قرار دارد.
مسیر پیاده روی از ابتدای تنگه اول طی سه بخش انجام می‌شود. مسیر تنگه اول تا ابتدای دشت ساواشی (حدود ۲۵۰متر)، راهپیمایی دشت ساواشی (حدود ۱۷۰۰متر) و مسیر تنگه دوم تا رسیدن به آبشار (حدود ۸۰۰متر).
بعد از عبور از تنگه اول و گذر از دشتی زیبا، تنگه دوم قرار گرفته که حدود ۲ کیلومتر با تنگه اولی فاصله دارد. این تنگه هم مانند تنگه اول چشم نواز است و از دیواره‌های سنگی آن در نقاط مختلف چشمه‌های آب زلال و خنک به سمت پایین روان است.
در انتهای این تنگه نیز هیاهوی ریزش آب آبشاری زیبا گردشگران را به خود می‌خواند, در این منطقه حوضچه ای به مساحت تقریبی پنجاه متر مربع و با عمق متوسط یک متر ایجاد شده است.
فاصله تنگه اول تا دوم حدود 40 دقیقه است. تنگه دوم پهن‌تر از تنگه اول است و رودخانه کوچکی از وسطش عبور می‌کند که گردشگران باز مجبورند در آب بروند. تنگه اول آب بیشتری دارد و ارتفاع آب بین 40 تا 50 سانتی‌متر است و تنگه دوم آب کمتری دارد,آب تنگه‌ها در تابستان هم بسیار سرد است.
تنگه واشی به طول حدود ۳۰۰ متر و با دیواره‌های صخره ای بلند به ارتفاع حدود ۱۰۰ متر محل عبور رودخانه ای است که از کوه‌های ساواشی سرچشمه می‌گیرد و از میان دشت می‌گذرد.
آب این رودخانه از کوه دیلار در 18 کیلومتری شمال شهر فیروزکوه سرچشمه میگیرد و به طول 25 کیلومتر در منطقه ادامه دارد.
در فصل تابستان که آب به کمترین میزان خود می‌رسد، عمق آن به حدی است که در برخی نقاط تا زیر زانو را خیس نماید. یکی از مهمترین جذابیت‌های این تنگه، همین عبور کل مسیر از میان آب است.
یکی از جذاب‌ترین بخش‌های سفر به تنگه واشی حرکت در رودخانه ای است که در بین یک دره سنگی قرار دارد.
تنگه واشی علاوه بر طبیعت زیبا، دارای آثار تاریخی نیز هست. یکی از سه کتیبه معروف دوره قاجار در این تنگه واقع شده و دو کتیبه دیگر در چشمه علی شهر ری و تونل وانا در جاده هراز واقع شده اند.
هر سه این کتیبه‌ها به دستور فتحعلی شاه قاجار حکاکی شده است. فتحعلی شاه که دوران پیش از پادشاهی خویش را در شیراز گذرانده بود، با دیدن نقش برجسته‌های آن دیار، سه نفر به نامهای حجارباشی، نقاش باشی و معمار باشی را مسئول ساخت این سه کتبیه در تهران کرد.
کتیبه واقع در تنگه ساواشی دارای ابعاد شش در هفت متر است که وقایع زمان فتحعلی شاه دور تا دور کتیبه روایت شده است. بزرگترین نقش برجسته این کتیبه ها، نقش شکارگاه با تصویر اسب، نیزه و شکارهایش است که در اطراف آن می‌توان عباس میرزا، علی قلی میرزا و علی نقی میرزا پسران فتحعلی شاه و همچنین نوادگانش را در حال شکار دید.
این کتیبه که حدودا ۱۸۵ ساله است به گونه ای در دل کوه حک شده که از بارش باران و تابش آفتاب در امان بوده است
این کتیبه نشان می‌دهد که احتمالا این محل در دوره این شاه قاجار، شکارگاه درباری بوده است
در انتهای مسیر آبشاری با هشت متر ارتفاع قرار دارد که حتی در تابستان آبش حسابی سرد است.
برای دیدن سرچشمه، باید مسیر کنار آبشار را بالا بروید. سرچشمه آبشار حدود 50 متر بالاتر است و راهش چندان هم صعب‌العبور نیست.
از دیگر دیدنی‌های این منطقه، دشت پشت آبشار(دره سکوت)، قلعه اسماعیلیه(بالای تنگه اول) و غار طبیعی تنگه دوم و آبشارهای روستای طارس در 10 کیلومتری شمال فیروزکوه اشاره کرد که علاوه بر آب‌های معدنی دارای دره هایی دیدنی و ناشناخته را می‌توان نام برد.
یکی از سوغاتی‌های روستای جلیزجند یا همان ساواشی "دوغ پنج گیاه" نام دارد. این دوغ محلی با گیاهان معطر آویشن، نعناع، کاکوتی، پونه صحرایی و پونه جنگلی طعم دار شده است.
رب آلوچه و لواشک ترش هم از دیگر سوغاتی‌های این روستااست.
در تنگه واشی گیاه کمیاب «باریچه» که مصارف مهم صنعتی و دارویی دارد، می‌روید. چیدن باریچه به دلیل کمیابی آن جرم است و پیگرد قانونی دارد.
منبع:
http://fa.wikipedia.org
http://akafoto.akairan.com/foto-aka/jahan/201383113336.html
http://jaddeh.persianblog.ir/post/42
http://www.hamshahrionline.ir/details/118137
http://khabaronline.ir/detail/224146/society/fun
http://aftabnews.ir
http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=179276
http://tabiate-bekr.blogfa.com/post-8.aspx
http://fidilio.com/promenades/Straitshy