مسجد جامع افین مربوط به
دوره تیموریان است و در شهرستان
قائنات،
روستای افین در 30 کیلومتری
حاجی آباد مرکز شهرستان
زیرکوه قرار دارد
بیشتر فضاهای معماری این بنا شامل
ایوان، مناره ها، دو شبستان زمستانی، گنبدخانه و شبستان‌های تابستانی که در طرفین است و شکوه و زیبایی را به آن هدیه کرده است.
ساخت بنا براساس شیوه تک ایوانی است و در مورد زمان ساخت آن 2 نظر وجود دارد. گروهی آن را از آثار
دوره سلجوقی می‌دانند و گروهی معتقدند این مسجد متعلق به
دوره تیموری است.
از سال 52 عملیات مرمت
مسجد جامع افین آغاز و در سال‌های بعد به مرور عملیات بازسازی روی آن انجام شد. هر چند در سال‌های اخیر نیز اقدامات مرمتی در آن انجام شده اما باز هم کمبود اعتبار مانع اصلی در احیا و نگهداری این بنای تاریخی است و با توجه به طولانی شدن روند مرمت هر چه ساخته میشود دوباره در چرخه آسیب قرار می‌گیرد.
مسجد جامع ...مشاهده کامل متن افین از نظر سبک معماری و ظرافت، یکی از زیباترین مساجد
خراسان جنوبی است. این مسجد فضاهای مختلفی از جمله
ایوان اصلی، شبستان‌های شرقی و غربی و گنبدخانه دارد.
در دو طرف
ایوان دو ستون گچبری زیبا و یک حاشیه آجرکاری با نقش چلیپا دیده میشود. در سرتاسر
ایوان در بالا سوره نون والقلم به خط زیبای ثلث نگاشته شده است.
در انتهای
ایوان نیز کتیبه ای وجود دارد که احتمالاً نام بانی بنا و یا مرمت گر بنا نوشته شده است:(عمل عبدالحسن استاد فخرالدین قاینی)
در دو طرف
ایوان دو شبستان شرقی و غربی وجود دارد که از طریق آن می‌توان به طبقه دوم بنا و همچنین گنبدخانه راه پیدا کرد.
پوشش این قسمت به صورت طاق و تویزه با گنبد در قسمت میانی می‌باشد. گنبدخانه(شبستان زمستانی) از سه فضای مربع شکل تشکیل شده که در دو طرف، طاق و تویزه هایی به شکل خوانچه پوش و در قسمت میانی گنبدی با کاربندی دوازده ضلعی اختری برپایه هشت ضلعی است.
ایوان اصلی منبری آجری و زیبادر کنار محراب وجود دارد که با گچ بری ظریف و نقوش هندسی تزئین شده است.
محراب
ایوان اصلی نیز بسیار پرکار و مورد توجه است. این محراب دارای نقوش مختلف گچ بری می‌باشد، در بالا نقوش اسلیمی و ختایی با اسم جلاله(الله) و در
میانه با حدیثی از پیامبر اکرم(ص) با این مضمون:الصلوة عماد الدین من اقامها اقام الدین و من ترکها فقد هدم الدین.
گنبد اصلی مسجد یک پوسته و به سادگی و زیبایی هنرمندانه ساخته شده است .
در دو جبهه شرقی و غربی بنا دو مناره دارای نقوش زیبای آجری است.این مناره‌ها تا ارتفاع 5متری به شکل 6ضلعی بوده که تا چندی قبل صدای موذن از آن بگوش می‌رسید
منبر مسجد آجری و زیبا و جالب است که درانتهای
ایوان ودر کنار محراب اصلی قرار دارد.
تزئینات بکار رفته بر روی منبر آجری شامل گچ بری‌های ظریف انواع گره سازی و گل بوته اسلیمی می‌باشد.
ایوان اصلی بنا در اثر زلزله 76از بین رفته بخشهایی هم اکنون با همت میراث فرهنگی بازسازی ومرمت گردیده است
این اثر در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۸۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی
ایران به ثبت رسیده است.
منبع:
http://fa.wikipedia.org/
http://afinjoloos.blogfa.com/cat-4.aspx
http://www.ghaencity.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=3%3Agayen&catid=13%3A1389-11-23-17-22-02&Itemid=21&limitstart=2
http://www.skchto.ir/database/cultural-heritage/400
http://birjand.irib.ir/web/1391-02-20-04-53-32/8221-1391-07-13-11-40-00
http://www.khorasannews.com/PhotoNews.aspx?id=784&type=4&year=1391&month=10&day=25
