غار سنگ‌تراشان جهرم که با نام سنگ شکنان و سنگ اشکن نیز شناخته می‌شود، در 3 کیلومتری جنوب غربی شهرستان
جهرم و در فاصله 185 کیلومتری استان
فارس در زیر تپه‌های البـرز کـوه قرار دارد.
غار سنگ تراشان که غاری عظیم، دست‌ساز و دیدنی است، به عنوان بزرگترین غار دست‌ساز خاورمیانه و یکی از بزرگترین و زیباترین غارهای مصنوعی جهان نیز شناخته می‌شود و در گذشته یک معدن سنگ بوده است که عده‌ای سنگ‌تراش این غار را به‌وجود آورده‌اند.
هدف سنگ تراشان جهرمی، برداشت سنگ برای امرار معاش بوده است؛ ولی با تیشهٔ سنگ‌شکن خود، جاذبه‌ای زیبا خلق کرده‌اند که به یکی از بزرگترین غارهای دست‌ساز جهان تبدیل شده و میراثی است، بسیار زیبا با چشم‌اندازی دیدنی.
تاریخ دقیق ساخت این غار دست ساز روشن نیست؛ اما حدود ۱۵۰ سال قدمت دارد. در این غار 100 ستون سنگی موجود است که به لحاظ مرغوبیت سنگ در دو دسته جای می‌گیرند.
دسته اول شامل ستونهایی است که دارای درز و شکاف متعددی بوده و به دلیل عدم کیفیت مناسب سنگ جدا نشدند و دسته دوم شامل ستونهایی است که فاقد درز و شکاف سیستماتیک بوده و سنگ آن دارای مرغوبیت است و به دلیل جلوگیری از ریزش سقف برداشت نشده‌اند.
این غار اکنون دارای 12 مدخل ورودی و طول 200 متر است و عرض
...مشاهده کامل متن آن از 60 تا 130 متر متغیر است که در مجموع مساحتی در حدود 20 هزار متر مربع را پوشش می‌دهد. محاسبات دقیقی که برای به جاگذاشتن ستون‌ها و فرونریختن سنگ‌ها انجام شده، شگفت‌انگیز است.
بعضی از دهانه‌های غار آن قدر وسیع هستند که به راحتی یک اتومبیل از آن عبور می‌کند و از دهانه غار می‌توان تمام شهر را دید. سنگ‌شکنان هنگام برداشت سنگ برای جلوگیری از تخریب غار بعد از چند متر پیشروی، ستونهایی به‌جا گذاشته‌اند که این امر، موجب زیبایی دوچندان غار شده‌است.
ستون‌های سنگی غار به شکلی کاملاً مهندسی سقف را نگه داشته است که نشان از توان بالای استادان و حجاران جهرمی در مهندسی معدن سده‌های پیشین می‌باشد.
این مجموعه تاکنون مرمت نشده و هشت دهانه دارد که ورودی دو دهانهٔ آن تخریب شده‌است. متأسفانه در سال‌های اخیر، تعدادی از ستون‌های غار تخریب شده‌اند که این امر، علاوه بر ایجاد ترک‌هایی در سقف، سبب ناامنی قسمت‌هایی از غار شده‌است.
با توجه به زیبایی و منحصربه‌فرد بودن مجموعه، انتخاب مشاور برای مطالعه و ارایهٔ طرح به‌سازی و حفاظت، در کنار ایجاد کاربری‌های گردشگری و خدماتی لازم است.
با هماهنگی‌های لازم با مقامات شهرستان جهرم، اجرای طرح به‌صورت مشارکتی نیز انجام شده‌است. اکنون مطالعات ژیوتکنیک و مقاوم‌سازی غار سنگ‌تراشان جهرم و نقشه‌برداری توسط دانشگاه صنعتی شیرازدرحال اجراست.
لازم به ذکر است غار سنگ تراشان از سه لایه سنگ تحتانی، میدانی و فوقانی تشکیل شده است. دو لایحه تحتانی و فوقانی دارای سنگ‌های سخت بوده و لایه میدانی به دلیل رطوبتی که داشته دارای سنگ نرم است.،
غار سنگ تراشان که در سه کیلومتری شهرستان جهرم قرار دارد، در حال حاضر دارای راه دسترسی به‌صورت خاکی است که با هماهنگی‌های صورت‌گرفته، شهرداری جهرم تسطیح و آسفالت این راه را عهده‌دار شده‌است و غار در حال حاضر در اختیار شهرداری جهرم است.
منابع:
http://fa.wikipedia.org/wiki
http://www.yjc.ir/fa/news/2815357
http://www.asriran.com/fa/news/335565
http://khabareghtesadi.com/fa/news/962
http://www.hamshahrionline.ir/details/155407
http://www.tasnimnews.com/Home/Single/319276
http://www.irancaves.com/fa/cavedetail.aspx?ID=634
http://www.farsnews.com/printable.php?nn=9002050570
