" وراء " در فارسی
میانه به معنای دژ ، قلعه ، بلندا ، کنار و پهلو می‌باشد ، اما در جایی از شهر
جهرم ، غاری با نام "
غار وراء جهرم " وجود دارد.
این غار که به معبد خورشید نیز معروف است ، دارای قدمتی طولانی در زمان‌های مختلف دوراءن باستان تا زمان ساسانیان ، دوراءن ساسانیان تا اسلام ، دوراءن پس از اسلام
ونیز دوراءن معاصر می‌باشد که در ادامه به شرح آن می‌پردازیم.
ناگفته نماند به دلیل اینکه
غار وراء در جهت طلوع خورشید واقع گشته است ، در دوراءن باستان تا ساسانیان ، این غار مکانی برای نیایش بامدادی مردم تلقی می‌شده است و به همین دلیل به این غار " معبد خورشید " نیز می‌گویند.
غار وراء ، به عنوان یک غار طبیعی محسوب می‌شود و در اثر عوامل مختلفی چون نفوذ آب در طبقات آهکی، وقوع زمین لرزه یا
چین خوردگی زمین به وجود آمده است.
این غار متشکل از سنگ‌های آهکی می‌باشد که ارتباطی مستقیم با تشکیلات سنگ‌های رسوبی دارند.
لازم به توضیح می‌باشد که منشاء این سنگ‌ها در اصل شیمیایی یا بیو شیمیایی است و تشکیل دهنده عمده اینگونه
...مشاهده کامل متن سنگ‌ها ، کربنات کلسیم ( Caco3 ) می‌باشد.
غار طبیعی وراء ، یک غار افقی است که دهانه ورودی آن دارای ابعادی بالغ بر 70 متر می‌باشد. همچنین ارتفاع
دهانه اصلی غار از سقف تا کف در ابتدای دهانه 15متر بوده که در انتها به 2 و 1 متر می‌رسد.
پیشینه تاریخی غار وراء :
در دوراءن باستان تا زمان ساسانیان ، غار وراء از غارهایی تشکیل شده بود که هفت حوضچه در بلندای کوه را دارا بودند.
عدد مقدس آیین مهر ، " هفت " بوده است و از این روی ، این مکان نیایشگاه مهرپرستان در هنگام خشکسالی ، برگزاری دعا و نیایش بوده است.
به طور کلی می‌توان گفت با توجه به این که غار وراء در جهت طلوع خورشید واقع شده است ، از آن برای نیایش بامدادی سود می‌برده‌اند ، و مراسم قربانی نمودن گاو را برگزار می‌کردند .در دوراءن ساسانیان تا دوراءن اسلام آثار مجسمه مهر زدوده شده اما مهر به صورت یک فرشته مورد نیایش مردم بوده است.
دوراءن پس از اسلام تا دوراءن معاصر نیز این غار با داشتن موقعیت سوق‌الجیشی مناسب و ایمنی کافی و همچنین آب گوارایی که از سقف غار می‌چکد ، ( یادآور نیایشگاه چک چک در نزدیکی اردکان یزد ) به همراه جانوراءن و پرندگان شکاری دره مجاور و کشتزارهای دیم ، تخته بشکار ، محل سکونت کوهی‌ها و عیاران بوده و مزار چند کلانتر پهلوان در نزدیک رودخانه وجود دارد.
آخرین دوره نیز ، دوراءن معاصر این غار می‌باشد که مورد استفاده شکارچیان قرار می‌گرفته است و متاسفانه از سوی ایشان آسیب‌هایی به این غار وارد گشته است.
در سال 1316 تا 1320 نخستین دوره بازسازی غار وراء آغاز شده است و هم اکنون نیز با همیاری مردم نیکوکار جهرم ، کار بازسازی غار و پیرامون آن توسط کوهنوردان درحال انجام است.
واژه نامه غار وراء :
زندون وراء: به معنی دیواره‌های بلند و صاف دره تا غار وراء به دیوارهای زندان مانند شده است
هفت اودون: به معنی هفت آب دان، هفت چشمه، هفت حوض.
خوگونیش :ترکیبی ازخواب + گاو + نیش و به معنی محلی که در آن مار، گاو خوابیده را نیش زده است که در آیین مهر برای قربانی نمودن گاو نر، آن را به پهلوی چپ و رو به مشرق می‌خواباندند و سپس با خنجر شاهرگ آن را می‌شکافتند.
در مجسمه‌های برجای مانده از مهر، در هنگام قربانی نمودن گاو، مار و کژدم هم به عنوان نمادهای بی‌مرگی، برخی اندام‌های گاو را نیش می‌زنند.
اوقاضی به معنی آب، چشمه قاضی
خرزهره : نوعی گیاه
گلوناربشکار : آبشخوری که پیرامون آن شکار به وفور یافت می‌شود.
اوگل کو : ترکیبی از آب+گِل+کوی به معنی باریکه ای در کنار آب که مسیری پُر از گِل.
تخته بشکار :به معنی زمین کشاورزی دیم است.
گفتنی است برای رسیدن به این غار که در جاده لار قرار دارد ، نخست پس از طی جاده خاکی کوتاهی به توقفگاه خودروها می‌رسید. اینجا نقطه شروع پیاده روی می‌باشد.
بعد از مسافتی به یک دوراهی خواهید رسید ، راه سمت راست به سوی غار وراء می‌رود که پس از حدود یک ساعت کوه‌پیمایی به آن می‌رسید.
راه سمت چپ به سوی مناطق ، زندون وراء ، هفت اودون ، خوگونیش ، اوقاضی ، خرزهره ، گلوناربشکار ، اوگل‌کو ، تخته بشکار می‌رود.
( در واژه نامه غار وراء توضیح داده شده است. ) رفتن با راهنمای آشنا به مسیر ، میسر می‌شود.
منبع :
www.mojeeb.ir
fa.wikipedia.org
http://www.persiatown.com
http://www.mirasjahrom.blogfa.com
http://jahromshenasi.ir
