هدایت علی شاه کوهبنانی معروف به محمد شهید کوهبنانی هدایت علی شاه کوهبنانی ،از فضلای زمان خود بوده است که در
کوهبنان متولد گردیده است و برای تحصیل به
کرمان هجرت می‌کند .
ایشان در محضر اساتیدی همجون عبد الصمد همدانی ،به کسب مدارج علمی نائل آمد و در جریان سفر به
مشهد در
میانه راه به دست افرادی کشته میشود .
بعد از این واقعه جنازه او را به
کوهبنان انتقال داده شده ودر مشرق
کوهبنان و نزدیکی خانقاه شیخ ابوسعید به خاکسپردند و اهلی
کوهبنان این مکان را خاک آخوند مینامند.
این مکان از نمای آجری به صورت چند ضلعی کثیر الاضلاع ساخته شده و دارای گنبد میباشد. عوام این مقبره را «گور آخوند»، «گنبد آخوند» و «مقبره آخوند» مىنامند.
بنا به سبک بسیار زیبا و هنرمندانهاى طرّاحى و ساخته شده است. اصل بقعه به صورت هشتضلعى به ابعاد چهار متر مىباشد که در جانب غرب آن راهى به سوى گنبدخانه بنا تعبیه شده که خود داراى یک ضلع کوچک و قرینه آن در زاویة عرض آن است.
در تمام 12 ضلع بیرونى، 12 اتاقک نیز تعبیه شده که چهار تاى آن مدخل بقعه است. بقعه از داخل هشت ضلعى است
...مشاهده کامل متن و هر یک از اضلاع آن دو متر و ارتفاع آن چهار متر است.
همین ابعاد بر بالاى آن از داخل و بیرون تکرار شده و در نتیجه گنبد شلجمى رفیع مزار بر آن استوار ایستاده است. گنبد دوپوش و از داخل عرقچینى به قطر هشت متر و ارتفاع آن از بیرون به بیش از 12 متر است.
درست در زیر گنبد، قبرى است که به اندازه چهل سانتى متر بالا آوردهاند و دو سنگ بر روى آنکه یکى قدیمى و یکى تازه است نصب شده است. این بنا با توجه به سبک معماری احتمالاً به قرن یازدهم هجری تعلق دارد.
قبر آخوند شهید در این بنا با سنگ قبری از جنس مرمر به طول دو و عرض یک متر قرار دارد.
بر روی این سنگ قبر شعر زیر حک شده است.
حیف از آن شهریار کشور عشق که ز وی داشت شهر عقل نسق
آنکه بودی به فن فکر استاد و آنکه بودی زاهل ذکر سبق
وقت تحقیق مشکلات دقیق بود از هر دقیقه باب دق
بی گمان بود عقل را مصدر به یقین گشت علم را مشتق
گرگ نامی به تیغ تیز نمود جامه یوسف زمان را شق
روز یکشنبه نیمه شعبان گشت جانش ز قید تن مطلق
آن حسن رسم و آن محمد اسم شد به مولای خود علی ملحق
چون حسین شد شهید تیغ جفا در ره مشهد رضا الحق
بود بدو کار خیر مستحکم رفت شد امر شرع بی رونق
خواست تاریخش از ظفر اخگر با رخ زرد اشک همچو شفق
چون که باب هدایت حق دید برجهان و جهانیان مغلق
خاک بر سر نمود و گفتا آه شد محمد شهید در ره حق
این بنا به شمارة 528 و در تاریخ 1/1/1345 به ثبت آثار تاریخی رسیده است.
امروز، مقبرة ایشان از دور و نزدیک جلوة زیبایی به شهر داده است .این مقبره باشکوه در میان پارک برهان در شهر کوهبنان واقع شده است.
منابع :
http://kouhbananomid.ir/
shrines.blog.ir
kerman.irib.ir
hamedab.tebyan.net
