بیاضه، روستایی از توابع بخش
خور و بیابانک شهرستان
نائین در استان
اصفهان ایران است که در ۵۳ کیلومتری جنوب شرقی
خور و بیابانک در بخش نایین در استان
اصفهان واقع شده‌است.این روستا در دهستان نخلستان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار
ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۳۱۹ نفر (۱۰۳خانوار) بوده‌است.
وجود ارگ قدیمی و ساباط‌ها، پایاب‌های سرپوشیده، قنات‌ها، حسینیه و مسجد جامع قدیمی و امامزاده واقع در روستا و نخلستانهای انبوه در آن توجه گردشگران داخلی و خارجی را جلب کرده و چند سالی است که سفر به این روستای کویری از سوی گروه‌های گردشگری و تحقیقاتی افزایش یافته است.
خانه‌های قدیمی این روستا عموماً از خشت و دارای حوض‌های بزرگ، ایوانهایی با طاق بلند که در تابستان خنک هستند، و دارای اتاق‌های زمستانی و تابستانی هستند.
نام اصلی این روستا در ادبیات نوشتاری
ایران امروزی به صورت " بیاضه " میباشد. ولی در نقشه‌های منقطع
ایران به علت اینکه این روستا دقیقاً در مرز 3 استان پهناور
خراسان ...مشاهده کامل متن جنوبی ،
یزد واصفهان قرار گرفته، گاه از قلم می‌افتد .
ولی در نقشه‌های پیوسته
ایران به صورت "بیاضیه " نوشته میشود.در سفر نامه ناصر خسرو قبادیانی به سال "444" ه.ق نام بیاضه به صورت «پیاده» نوشته شده که مرکزیتی در منطقه داشته است .
صورت‌های دیگر نام این روستا:
بیاضیه (اطلس گیتاشناسی آن را این گونه نوشته‌است.)
بیاذق
بیادق
مفازه
پیاده
بیاذه
آثار تاریخی و بزرگان
در روستا امامزاده‌ای به نام ابومحمد ابراهیم وجود دارد. او برادرزادهٔ علی پسر موسی بوده‌است.
بیاضه دارای یک ارگ تاریخی مربوط به زمان ساسانیان است. نام این ارگ در کتاب سفرنامهٔ ناصرخسرو قبادیانی آمده‌است. این ارگ در اثر گذشت زمان و پر شدن خندق آن رو به نابودی است.
بعضی این قلعه را پایگاه پیروان حسن
صباح در دوران اسماعیلیه میدانند.
مسجد جامع قدیمی‌ترین مسجد روستا بوده و جزء آثار ملی
ایران میباشد ، که از آثار عهد صفوی است. مساجد دیگر روستا عبارت‌اند از مسجد النبی، مسجد امامزاده، مسجد مجلل.مسجد
بن ده، مسجد زرگرها حسینیهٔ روستا هم طبق اطلاعات مربوط به دورهٔ صفوی است.
از بزرگان بیاضه سلاله السادات آیت‌الله سیدعبدالحمیدفاطمی (ره) است ایشان در عصری که یادگیری بالاترین هزینه‌ها را داشت هجرتها کرده تا به بالاترین سطوح علوم معقول ومنقول دست پیدا کرده بود و باز هجرتش به خور و مقیم آنجا شدنش تا پایان عمر ، نشانه خلوص و همت بلندش در خدمت به مردمان آن دیار داشت.
از دیگر بزرگان بیاضه مرحوم آیت‌الله شیخ فرج الله ثقفی بیابانکی(ره) بوده اند سرگذشت ایشان که پس از سالها تحصیل در عالیترین سطوح علوم قرآن وحدیث و فقه و حقوق اسلامی ، زاهد پیشه در دهکده پاکیزه بیاضه (بیابانک) ساکن شده بود را در کتابهای دانشنامۀ مشاهیر
یزد ، تندیس پارسایی نوشته میرزامحمدکاظمینی و نجوم السرد بذکر علماء
یزد نوشته آیت الله سیدجوادمدرسی(ره) ، مطالعه فرمایید.
ناهمواریهای طبیعی و سایر ویژگیهای جغرافیایی
کوه بیاضه که به «اسب رسول» مشهور است، ۲۳۳۰ متر (بر طبق اطلاعات اطلس گیتاشناسی) ارتفاع دارد.
در اطراف بیاضه مخصوصا از طرف جادهٔ رباط پشت
بادام در استان
یزد زمین شبیه مناطق برفی سفید است. این سفیدی حاصل از نمک، به عقیدهٔ عده‌ای علت نامگذاری بیاضه بوده‌است.
بیاض در عربی به معنی سفید است.
منبع:
fa.wikipedia.org
