خان اوی

بنای تاق سنگی خان اوی (جونقان) مربوط به دوره ایلخانی است و در شهرستان فارسان، جنوب باختری جونقان، تنگ درکش ورکنش واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۵۳۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تنگ درکش ورکنش بدلیل داشتن گذرگاه‌های خطرناک کوهستانی که درکنار رودخانه آن برای عشایر و افراد در حال گذر ایجاد زحمت میکرد به این نام شناخته میشود. در قدیم چون بیشتر کار مردم با اسب و خر ویابو که به مال شهره بود انجام میشد جاده‌های موجود در این گذرگاه را مالرو می‌نامیدند که بدلیل سربالایی وسرازیری‌های تند افراد مجبور میشدند زین یا همان جل خر یا اسب را گاهی به جلو (درکش) وگاهی به عقب(ورکش)اند یا بکشند به این دلیل نام آن درکش و ورکش شد.
طاق سنگی‌های جونقان واقع در 8 کیلومتری شهر جونقان و در ابتدای تنگه در کش ورکش (مسیر شهرکرد- اردل) با شیوه ای خارق العاده به صورت خشکه چین احداث گردیده اند.
در این مکان با استفاده از سنگهای تراش و با بهره گیری از فن نخ کشی طاقهای قوسی تا عمق 7 متر، ارتفاع 5/2 و عرض 3 متر ساخته شده که طی قرون متمادی ...مشاهده کامل متن در برابر زلزله‌های فراوان و سایر عوامل طبیعی تخریبگر، مقاومت نموده و بخشی از بنا به دست عوامل انسانی تخریب شده است.
مجموعه طاق‌های سنگی جونقان که به خان اوی به معنی کاروان سرای آبی معروف و در گویش ترکی محلی خان اوی بمعنی خانه خان است در فاصله‌ی 8 کیلومتری جنوب جونقان و در ابتدای دره‌ی تنگه‌ی درکش ورکش (مسیر شهرکرد – اردل) با شیوه ای خارق العاده به صورت خشکه چین و با استفاده از روش نخ کشی به شکل گهواره ای باز با نمای هلالی ساخته شده و از اهمیت خاص برخوردار است.
این طاقهای قوسی تا عمق 7 متر ارتفاع دو و نیم متر و عرض سه متر ساخته شده که طی قرون متمادی در برابر زلزله‌های فراوان و سایر عوامل طبیعی تخریبگر مقاومت نموده است .این اثر در مدخل راه باستانی تنگ درکش ورکش به عنوان کاروانسرا-پاسگاه-راهدارخانه جادهای مورد استفاده قرار می‌گرفته قدمت این بنا در زمان ساسانی تا ایلخانی بوده است.
منبع :http://fa.wikipedia.org/
http://junaghan.ir/taghsangi.html
http://www.ichto.ir/Default.aspx?tabid=472