منبت کاری یکی از هنرها و صنایع دستی است. در این هنر نقش‌ها به صورت نقش برجسته روی زمینه کار قرار می‌گیرند.
با توجه به اسناد و مدارک موجود
منبت کاری در
ایران ، سابقه این صنعت به 1500 سال می‌رسد و قدیمی‌ترین اثر
منبت کاری موجود یک لنگه در چوبی است و روی آن با خلال هایی از چوب گردو و نقوش زیبایی تزئین شده است.
منبت‌کاری، در استان
فارس بیشتر در شهرهاى
شیراز و
آباده رواج دارد و هنرمندان بى‌شمارى در خدمت این هنر و صنعت بوده‌اند. تا سال ۱۳۱۵ شمسى آثار متنوع منبت در
فارس تولید مى‌شد.
اشیایى مانند ضریح چوبى و در ِبقاع متبرکه، قاب آینه در اندازه‌هاى مختلف از جیبى تا بزرگ، تخته ریسمان (به جاى قرقره ریسمان)، جعبه لوازم آرایش، جعبه جواهر، مجرى (جعبه‌اى کوچک)، سوزن‌دان، قلمدان، چوب سیگار، چوب چپق، انواع قاشق، تخته نرد، تخته حنابندی، پارو،
میانه قلیان، سینی، بشقاب، کاسه، کاسه تار و کمانچه و کشکول و …
امروزه تولیدات منبت بیستر شامل موارد زیر است:
آجیل‌خوری، قاب عکس، جاى لوازم‌التحریر،
...مشاهده کامل متن سینى (به تعداد بسیار ناچیز)، بشقاب (به تعداد بسیار ناچیز)، تُنگ (به تعداد بسیار ناچیز، قوطى سیگار، جعبه شیرینى‌خوری، جعبه قاشق و چنگال، جعبه آرایش، جاى دستمال کاغذی، جاى کاغذ یادداشت و قلمدان (به تعداد بسیار ناچیز) و …
در موزه‌هاى جهان نیز از آثار منبت هنرمندان و استادان فارس وجود دارد که گرچه نام و تاریخى بر روى آنها مشاهده نمى‌شود، اما تعلق آنها به هنر فارس قطعى است.
در این میان قاشق‌هاى شربت‌خورى آباده از اهمیت خاصى برخوردار است که اوج هنر منبت را در اشیاى کوچک به نمایش مى‌گذارد.
کهن‌ترین اثرهاى منبت فارس :
از آنجا که چوب به دلیل عدم مقاومت در برابر زمان، زود پوسیده مى‌شود، در تمام ایران اثرى کهن‌تر از سده چهارم وجود ندارد و این آثار در مساجد، حسینیه‌ها و بقاع متبرکه باقى مانده است.
کهن‌ترین آثار موجود در فارس عبارتند از: صندوق منبت بقعه متبرکه سید میرمحمد (ع) در شیراز که از سده هفتم هـ.ق به جاى مانده است و از نادرترین آثار هنرى فارس است که در جریان هجوم‌ها و جنگ‌ها، سالم مانده، منبر مسجد جامع سوریان از شهرستان بوانات که از سال ۷۷۱ هـ.ق باقى است و در موزه ملى ایران نگه‌دارى مى‌شود، منبر مسجد جامع اقلید با کتیبه چوبى سردر آن به تاریخ ربیع‌الاول ۸۴۹ هـ.ق و در منبت با تاریخ ۱۰۰۸ هـ.ق و دو ضریح امامزاده حمزه روستاى بزم شهرستان بوانات که از دوره شاه عباس اول یعنى حدود ۱۰۰۷ هـ.ق بر جاى مانده است.
انواع طرح منبت :
طرح‌هاى منبت بى‌شمار است اما متداول‌ترین آنها شامل طرح‌هاى اسلیمى لچک براى گوشه‌ها، اسلیمى حاشیه، گل سرخی، گل نرگس، توأم، گل مینا، بُته فندقی، گل، گل و مرغ، کتیبه، جعبه دستمال کاغذی، صورت پادشاهان، تخت‌جمشید و دیس و سینى و طرح دسته‌هاى قاشق است.
منابع : - abadehnews.ir
