اقلیم : گرم
نام قدیم : ابرقو، ابرقویه، برقوه ابرکویه، درکویه
یکی از شهرستانهای قدیمی استان
یزد که در مرکز
ایران و در محدوده استان
یزد واقع است، شهرستان اَبَرکوه میباشد.
ابرکوه در جنوب غربی شهرستان
تفت و استان
یزد واقع شده است.
این شهرستان از شمال به شهرستان
اشکذر ...مشاهده کامل متن استان یزد و شهرستان شهرضا استان اصفهان،از شرق به شهرستان خاتمِ یزد و از غرب و جنوب به شهرستان آبادهِ استان فارس محدود است.
بخش مرکزی شهرستان ابرکوه از دهستان تیرجرد، دهستان فراغه و شهر ابرکوه تشکیل گشته است و بخش بهمن شامل اسفندار و مهرآباد و شهر مهردشت است.
وسعت ابرکوه 5641 کیلومترمربع میباشد و با 1550 متر ارتفاع از سطح دریای آزاد واقع شده است. از نظر توپوگرافی، دشت ابرکوه جزئی از فلات خشک مرکزی ایران است که رشته کوههای زاگرس چون حصاری انتهای این دشت را در جهت غرب و جنوب در بر می‌گیرد و کَفه ( کویر) ابرکوه با کمتر از 1450 متر پست‌ترین محل این حوزه است و مرتفع‌ترین نقطه شهرستان تپه‌ای به ارتفاع ۲۳۷۸ متر است که در شمال غربی شهرستان قرار گرفته‌است.
شهر ابرکوه مرکز این شهرستان است. ابرکوه در غرب استان یزد در ۳۰ کیلومتری مرز آن با استان فارس و شهر سورمق شهرستان آباده قرار دارد.
از آنجا که این شهر ابتدا در پای کوه ساخته شده، آنرا «برِکوه» میگفتند (کنار کوه) که در گویش مردم به «ابرکوه» تبدیل شد و پس از ورود اسلام این نام نیز مانند بعضی نامهای دیگر در گویش عربی، کاف به قاف تبدیل و «ابرقو» خوانده شده است.
نهایتاً در سال 1350 این شهر به صورت رسمی «ابرکوه» نامیده شد. نام آن در منابع قدیم و جدید به صورتهای «ابرقو»، «ابرکویه»، «ابرقویه»، «برقوه» و «درکوه» آمده است.
«ابر» در فرهنگ دکتر معین چنین تعریف شده :
1. 1- بر- به
2. 2- زبر – بالاروی -سر
3. 3- با
4. 4- بر سر – در
ابرکوه در ناحیه‌ای کویری واقع شده و به دلیل شرایط بد آب و هوایی و نامناسب بودن خاک، شهرها و آبادیهای کمی اطراف آن وجود دارد.
در ۲۰ کیلومتری شرق این شهرستان کویر نسبتاً وسیع ابرکوه واقع شده‌است. ابرکوه دارای اقلیم گرم و خشک بیابانی میباشد. آب و هوای شهر در مقیاس عمومی ، ویژگیهای اقلیمی مناطق کویری درون فلاتی ایران را داراست و از مشخصات آن، کمیِ بارندگی ، دامنه نوسان حرارتی کم و بیش زیاد و خشکی میباشد.
بیشترین درجه حرارت متوسط مربوط به ماههای خرداد، تیر، مرداد و شهریور بوده و به صورت نسبی این 4 ماه از سال از نظر دما متمایز از سایر ماههای سال هستند. همچنین ماههای آذر ،دی ، بهمن ، بطور نسبی خنک‌ترین ماههای سال هستند.بیشترین درجه حرارت، 1/39 درجه مربوط به مردادماه و حداقل آن مربوط به بهمن و اسفندماه با 4/0 درجه سانتیگراد ثبت گردیده است.
بیشترین میزان بارندگی ماهیانه مربوط به ماههای بهمن و فروردین و بین 5/15 – 12 میلی متر میباشد.
بر اساس آخرین سرشماری در سال 1390 جمعیت خانوارهای ساکن شهر ابرکوه،19164 نفر و بر اساس آمار کلی ،جمعیت شهرستان در حدود 46662 نفر میباشد. دین مردم این شهرستان اسلام و مذهب ایشان شیعه است.در زمینه کشاورزی، عمده‌ترین سطح زیر کشت ابرکوه مربوط به گندم، و پسته دومین محصول عمده ابرکوه است.از محصولات باغی ابرکوه می‌توان زردآلو ، انار و انگور را نام برد.
شهرستان ابرکوه بعد از شهرستان یزد رتبه دوم در تولید محصولات کشاورزی و دامی را دارد.
نمدمالی که روزگاری از هنرهای بسیار مهم به ویژه در برخی مناطق کشور به شمار می‌رفت، این روزها در شرایط خوبی به سر نمی‌برد و تنها یک استاد نمدمال در کل استان یزد باقی مانده و در صورتی که بی توجهی‌ها به این هنر ادامه یابد، شاهد زوال این هنر زیبا خواهیم بود که حدیث نمدمالی و فعالان این هنر و صنعت در شهرستان ابرکوه و استان یزد نیز رنگ و بویی این چنین دارد.
تنها استادکار این صنعت در استان یزد در شهرستان ابرکوه به کار مشغول است که تاکنون کار و هنرش رسانه ای نشده و شاید هم گمنامان دیگری نیز در گوشه گوشه استان وجود داشته باشند که کسی کار آنها را ندیده است.
یکی از خوردنی‌های مورد علاقۀ اهالی آباده و ابرکوه در روزها برفی « برف دوشاب » یا « برف شیره » است .به طوری که اگر برف نبارد برای آوردن برف به ارتفاعات اقلید می‌روند تا ضمن برف بازی از این هدیۀ طبیعت هم برخوردار شوند ! مادر بزرگ‌های قدیمی می‌گفتنداگر کسی برف دوشاب بخورد تا سال دیکر مریض نمی‌شود و سرما نمی‌خورد ! بعضی‌ها هم میگفتند برف اول و دوم را نباید خورد برف سوم مناسب‌تر است.
شاید می‌خواستند از برف خوردن بچه‌ها جلو گیری کنند تا در اثر رفتن به میان برف و تماس با برف سینه پهلو نکنند.
از جمله نقاط دیدنی ابرکوه می‌توان، سرو کهن ابرکوه، یخچال ابرکوه، گنبد عالی، مسجد نظامیه، عمارت میان قلعه، آب انبار ابرکوه و خانه‌های قدیمی صولت را نام برد.
منابع:
http://abarkooh.gov.ir
http://fa.wikipedia.org/wiki
http://portal2.moi.ir/Portal/Home/Default.aspx?CategoryID=acba9e9d-33d8-4823-88df-8b02d009eb2e
