اقلیم : سرد
مساحت : 1140
جمعیت : ۴۵۳۲۴
شهرستان
روانسر سرزمینی که خداوند نعمت‌های فراوان خودرا بصورت چشمه‌های جوشان ، رودهای خروشان ، زمین‌های حاصل خیز عطا نموده است ،یکی از شهرستانهای زیبای استان
کرمانشاه می‌باشد، که دارای مردمانی غیور ، اصیل ومهمان نواز می‌باشد.
در مورد وجه تسمیه نام این شهرستان روانسرنگین همیشه سبز و به عنوان دروازه اورامانات از شمال به شهرستان
کامیاران ...مشاهده کامل متن در استان کردستان ، از شرق به شهرستان کرمانشاه از شمالغربی به شهرستان پاوه، از جنوب به شهرستان اسلام آباد غرب و از غرب به شهرستان جوانرود منتهی می‌شود روانسر دارای آثار پیش از تاریخی و تاریخی مهمی است و از این لحاظ درباستان شناسی غرب کشور جایگاه ویژه‌ای دارد.
قدیمیترین آثار سکونت انسان در اطراف روانسر به دوره پارینه سنگی میانی تا فرا پارینه سنگی باز می‌گردد که بیش از حداقل از حدود ۵۰ هزار سال تا ۱۲ هزار سال پیش را شامل می‌شود که بقایای آنها در غارهای کولیان و جاوری و همچنین رودخانه گراب (آوی خر) یافت شده‌است.
از دیگر کشفیات قدیمی روانسر یک دندان آسیای فیل است که مربوط به دوران یخبندان است و در نزدیکی شهرک روانسر کشف شده‌است. از آثار مهم دیگر روانسر تپه موسایی است که از اوایل دوره مس و سنگ (حدود ۷ هزار سال پیش) تا زمانهای اخیر مورد سکونت انسان بوده‌است.
یک پایه ستون نیز در کنار سراب گنی خانی وجود دارد که احتمالاً هم زمان با دخمه ساخته شده‌است و نشان دهنده وجود یک کاخ یا سازهای کوچکتر در نزدیکی چشمه در دوران هخامنشی است.
همچنین گورستانی از دوره اسلامی با سنگ قبرهای کتیبه دار به خط کوفی در دامنه شمالی کوه قله وجود داشت که متاسفانه طی سالیان اخیر نابود شده یا به تاراج رفته‌است.
در دوره آشوریان روانسر یکی از پایگاههای مهم این سلسله بوده که در آن زمان با نام "نیکور"خوانده می‌شده که در برخی از سنگ نوشته‌های این دوره از این شهر بسیار یاد شده است.
برخی از قدمگاه‌ها و اماکن مقدسه اطراف روانسر ویس، سه سواره، هوری مرد (بابا حیران) و شیخ سرا هستند، که در ایام مختلف سال گردشگران و علاقه مندان بسیاری را به خود جذب می‌کند.
زبان مردم آن کردی است و با گویش جافی تکلم می‌کنند. و اکثر مردم آن اهل سنت و پیرو مذهب امام محمد شافعی (رض) می‌باشند ودر تعدادی از روستاهای همجوار با شهرستان کرمانشاه خانوارهایی از شیعه اثنی عشری وطایفه اهل حق سکونت دارند.پوشاک مردان شامل چوخه و رانک ( پیراهن و شلوار محلی ) است که روی آن شال می‌بندند و از کلاش یا گیوه هم برای پا پوش استفاده می‌کنند.
زنان روانسری معمولا پیراهن‌های بلند و گشاد و سخمه ( جلیقه ) و کوا (قبا) در رنگها و طرحهای متنوع می‌پوشند که علاوه بر زیبایی از نظر پوشیدگی و موزون نمودن قامت شخص بسیار موثرند.
خوراک شهرستان روانسر هم در نوع خود لذیذ و کم نظیر است،آش پاغازه، آش شلم ، آش دوغ ، هلوژه ئاو ، آش انار ، ماشاو ، تورشا ، آش رشته ، قیسی رون ، پتله ، خورش کنگر ، خورش ریواس ، خورش هلو ، دلمه ، خورش قسقوان ، پلاو کشمش ، بورانی کرفس و سیر و ماس از جمله غذاهای سنتی این شهر است.
موسیقی در میان مردم کرد جایگاه ویژه‌ای دارد، موسیقی رایج در روانسر مانند شهرستانهای پاوه و جوانرود شامل نواهای هوره، سیاه چمانه ، سوز است و سازهای مورد استفاده عبارتند از سرنا ، دهل ، شمشال و دف که در مراسم مولودی خوانی به کار می‌رود.
روانسر در منطقه ای کوهپایه ای و در دامنه ارتفاعاتی قرار گرفته که بخشی از رشته کوههای زاگرس شمالی را تشکیل می‌دهند. کوههای یله ور با ارتفاع 2000 متر در شمال و ماه زرد با ارتفاع 2100 متر در سه کیلومتری جنوب شرقی آن قرار دارند.
کوههای انجیره ،طاقه سفید،چال آباد شور ،طاقه چرمی از دیگر کوههای این شهرستانند. که این ارتفاعات سرچشمه بسیاری از رودخانه‌های منطقه است، و دارای آب و هوای نسبتآسرد و مرطوب می‌باشد.
میزان بارش سالانه‌ی آن به حدود 600 میلیمتر می‌رسد. از پوشش گیاهی منطقه روانسر می‌توان از درختان پسته کوهی،بادام کوهی،انجیرکوهی،زالزالک، گلابی امرود،توت،بلوط و زبان گنجشک نام برد.
مردمان این شهرستان بیشتر به کشاورزی ، دامداری وباغبانی مشغول هستند واز لحاظ رتبه مساحت اراضی زراعی چهارمین شهرستان استان ولی از لحاظ کیفیت کشاورزی بهترین‌های استان می‌باشد ودر سال‌های 84تا 86 بیش از 5 نفر از کشاورزان روانسری بعنوان نمونه کشوری انتخاب و در زمینه‌های برداشت ذرت ، گندم دیم ونخود دیم حائز رتبه برترکشوری شده اند .
وتنوع مزارع این شهرستان شامل گندم ، جو، نخود ، کلزا، یونجه وشبدر ودر مزارع باغی شامل درختان مثمری مانند توت وگردو می‌باشد.شایان ذکر است این شهرستان چهار سال پیاپی رتبه اول کشوری تولید ذرت را به خود اختصاص داده است .
با توجه به تقسیمات کشوری این شهرستان دارای 2شهر بنام‌های روانسر وشاهو و5 دهستان به نام‌های : بدر آباد ، قوری قلعه ، زالواب ، دولت آباد وحسن آباد بوده وجمعیت این شهرستان بیش از 47000 نفر می‌باشد.همچنین با توجه به خدمات دولت جمهوری اسلامی ایران در این منطقه وپتانسیل‌های ترقی وتوسعه در این شهرستان ، هم اکنون شهرستان روانسر یکی از شهرستانهای توسعه یافته استان کرمانشاه می‌باشد وشهرک صنعتی روانسر با 60 هکتار مساحت دارای70 کارخانه فعال می‌باشد و همچنین دارای 175 واحد آموزشی شهری وروستایی با بیش از 10000 نفر دانش آموز می‌باشد ودر سال 1387 سه دانشگاه شامل دانشگاه پیام نور ، مرکز جامع علمی وکاربردی ودانشگاه آزاد اسلامی مرکز روانسر در این شهرستان تاسیس وزمینه ادامه تحصیل جوانان این شهرستان وسایر علاقمندان به تحصیل در شهرستان هاواستان‌های همجوار را فراهم نموده است .
روانسر را باید شهر آب دانست چرا که در این شهرستان چشمه‌ها ورودخانه‌های فراونی وجود دارد وچشمه‌های پرآب این شهرستان علاوه بر تامین آب شرب روانسر ومصارف کشاورزی دشت‌های حاصل خیز این شهرستان آب شرب شهر جوانرود از طریق چشمه‌های آب شهر روانسر تامین می‌شود.
وجه تسمیه‌های متفاوتی وجود دارد که از جمله روان سر به معنای سرای روح و جان است ویا سراب پرآب روان است که با همه این اوصاف روانسر محل آسایش سرسبزی وزندگی ورودهاو چشمه‌های خروشان است.
منبع :http://soroshrawansar.blogfa.com/tag
http://rawansarhistory.blogfa.com/cat-1.aspx
http://rwf-r.lxb.ir/cat/21/0
http://www.ostan-ks.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=GENERALTEXT&CategoryID=a41aa132-8a10-4bd7-bb6c-e280d3484034&WebPartID=7cb76415-85d5-4acf-b56b-
