مقبره
امامزاده شاه رضا مربوط به
دوره صفوی است و در ورودی
شهرضا و در کنار کوهی مشهور به کوه سفیدی واقع شده است. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۳۰ بهعنوان یکی از آثار ملی
ایران به ثبت رسیده است.
امامزاده شاهرضا (ع) را مسافرانی که از سوی
اصفهان به
شهرضا وارد میشوند خواهند دید و با توجه به فضای سرسبز موجود در این منطقه از شهر فضای بسیار دلپذیری را برای مسافران ایجاد کرده به نحوی که سالیانه حدود 6 میلیون نفر از این مکان بازدید میکنند.
اهالی معتقدند حضرت شاهرضا علیه السلام را در قسمتی از این کوه که امروزه به قتلگاه مشهور است سر بریدهاند و به همین دلیل است که هنوز هم هستند عدهای که برای روشن کردن شمع به این محل میروند.
طبق در شجره نامه و تأیید که از حجت الاسلام فلسفی در حرم موجود است در صحت این مطلب چنین آورده شده است. (آقای دکتر غروی متذکر شده اند که امامزاده شاهرضا فرزند موسی
بن جعفرعلیه السلام در
شهرضا به درجه شهادت رسیده اند.
و حقیر علی فلسفی گوید که شواهد و مدارکی میتواند استفاده
...مشاهده کامل متن نمود که امامزاده شاهرضا در حدود 200 هجری به شهادت رسیده و بقعة آن حضرت را شاه اسماعیل صفوی به هزینة بسیار گرانقدر ساخته است.
محلی که امروزه مدفن حضرت شاهرضا علیه السلام است طبق اسناد به دست آمده، سابق بر آن هم به عنوان قبرستان استفاده میشده. استاد مسیح الله جمالی در تاریخ شهرضا از دیواری سخن به میان آوردهاند که مورد استفاده آن دفن اموات بوده به سبک زرتشتیان.
این دیوار چنین توصیف شده:
"دیوار قطوری است از گل که در گورستان کهنه امامزاده شاهرضا در دامنه کوه سفیدی در مغرب شهرضا موجود است که راه پشت دیوار به راه گبری معروف است.
این میرساند که قسمت غرب گورستان و پشت دیوار گلی محلی بوده جهت این که مردگان در آن گذارده شوند."
ساختمان بقعه به یقین در زمان شاه اسماعیل اول مؤسس حکومت صفویه پی ریخته شده است.
در آن مدفن حدود 600 شهید و مفقود الاثر هشت سال دفاع مقدس نیز میباشد. در میان آن آرامگاه و مزار بزرگانی چون شهید همت، شهید حیدرپور، شهید طباطبایی نیز میباشد، که مورد عنایت و زیارت زایرین قرار دارد.
این امامزاده دارای 3 صحن میباشد. صحن جنوبی، شمالی و مرکزی و صحن علمای حرم. در صحن شمالی حرم که 400 متر مساحت دارد کتابخانه و موزة حرم قرار داشته که در آن کتب و آثار قدیمی و تاریخی در معرض بازدید کنندگان و زایرین قرار گرفته است.
در این موضوع علاوه بر نسخ و کتب خطی و چاپی قدیمی، دو درب صحن قدیم امامزاده یکی به تاریخ ساخت 1309 و دیگری به تاریخ ساخت 115، بصورت معرق کاری شده و بسیار زیبا که اهدایی نوه ناصر الدین(اکبر میرزا) رصام الدوله و وقف اوست، نگهداری میشود.
در این کتابخانه علاوه در کنار اشیاء عتیقه و قدیمی، نسخ خطاطی چاپی و دست نویس اشیایی نیز از وسایل شخصی شهدا گرانقدر هشت سال دفاع مقدس نگهداری و در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دارد.
در ضلع جنوبی حرم تعداد 8 باب زایر سرا و در ضلع غربی 12 باب جهت رفاه حال زایرین دور و نزدیک که به پابوس این امامزاده عظیم الشان مشرف میشوند. اتاقها و اقامت گاه ویژه مسافران، موزه و فضای مورد نیاز استراحت مسافران از جمله امکانات امامزاده شاهرضا علیه السلام است.
شاه عباس اول صفوی اقدام به ساخت کاروانسراهایی در کنار جادهها میکند. در این بین یک کاروانسرای شاه عباسی نصیب شاهرضا شده که در قسمت شمالی حرم واقع گردیده.
از چهار طرف حجراتی دارد و سابقا آخور چهارپایان در قسمت غربی کاروانسرا قرار داشته. حوض کوچکی نیز وسط کاروانسرا ساخته بودند که آب از همان چشمه دلدل میگرفته.
کاروانسرا توسط ملک التجار اصفهانی خریداری شده و امروز به کاروانسرای ملک مشهور است. این کاروانسرا به جای مانده از دوره صفویه و بنای تاریخی متعلق به عهد شاه عباس بن سلطان محمد در سال (۹۶۶ – ۱۰۳۸ ) هجری ، قمری میباشد که در قسمت جنوبی امامزاده شاهرضا قرار دارد.
سمت غرب حرم و جایی که صحن کوچک دوران اولین شاه صفوی قرار داشته در زمان ناصرالدین شاه قاجار مسجدی بنا میشود به همت مجتهد وقت قمشه حاج ملا مهدی امام جمعه (۱۲۸۱- ۱۲۰۵ قمری) با ستونهای سنگی و آجر که امروزه در آن اقامه جماعت میشود.
منابع:
http://fa.wikipedia.org/wiki
http://harameyar.ir/?part=menu&inc=menu&id=673
http://esfahan.irna.ir/fa/NewsPrint.aspx?ID=110742
http://shahrezanews.ir/21978