مسجد جامع شهرضا از آثار اواخر دوران سلجوقى و از زیباترین آثار تاریخی این شهرستان است که در مرکزشهر و ورودی بازار قدیمی واقع است.
این مسجد
دوره سلجوقی گنبدی با ارتفاع ۱۰ متر و مناره ای با ارتفاع ۱۵ متر دارد و سبک معماری این بنا از نوع ضربی است که در ساخت آن از آجر ساده استفاده شده است.
این بنا با شبستانی بزرگ، محرابی نقاشی شده و منبری سنگی در ابتدای بازار بزرگ سر پوشیده
شهرضا قرارگرفته است .تاریخ بنای این اثر گرانبها بر اساس لوحی که در سال ۷۳۹ نگاشته شده، به قرن هشتم هجری میرسد.
به مرور زمان
بافت قدیمی مسجد دستخوش تغییراتی شده که میتوان به مواردی نظیرخراب کردن حوض آب وسط حیاط و جابجایی سنگ آب آن به کاروانسرای جعفرخان اشاره کرد.
بخش اصلی مسجد شامل صحن گنبد خانه و دو شبستان و ایوانها و دو ورودی است . گنبد خانه که قدیمیترین بخش مسجد است متشکل از یک فضای مربع شکل با جرزهای قطور است که با یک کاربندی ساده هشت و سپس شانزده به دایره تبدیل شده تا گنبد یک پارچه آجری روی آن اجرا شود.
پوشش داخلی گنبد در زمان صفویه با گچ اندود شده است، در ضلع جنوب غربی گنبد خانه محراب با ابعاد ۱*۴ متر در زمین نیم هشت به مقرنسهای گچی مزین است.پوشش طاق و چشمه
...مشاهده کامل متن شبستانها بر روی ستونهای قطور مربع شکل استوار است، ستونها در یک محور به هم نزدیک شده لذا از نوعی تویزه برای پوشش سقف استفاده شده است.
نسبت ارتفاع ستونها به دهانهها یادآوری بناهای ایلخانی و سلجوقی است.در ضلع جنوب غربی شبستانها محراب نماهایی ساخته شده که زینت بخش این فضاها میباشد.کتیبه منبر چوبی موجود در مسجد سیر معماری بنا در دوره صفوی را محرز میکند.در صحن اصلی،منبر دیگری از سنگ یکپارچه با شش پله ساخته شده است.
شبستان روبروی گنبدخانه جلوی یکی از ورودیهای مسجد قرار گرفته که راهروهایی حد فاصل آنها است.
با توجه به کتیبه سنگی سردر این بخش از الحاقات دوره قاجار است.قسمتی از این کتیبه در زیر گچ قرار دارد و به خط نستعلیق،موقوفات مسجد را در مورد تامین آب مسجد مشخص کرده و تاریخ ۱۲۴۰ هجری قمری روی آن حک شده است.بخش کوچکتر مسجد،شبستان زمستانی است که از الحاقات دورههای قبل میباشد.
شبستان در زمینه مربع و دارای شانزده ستون سنگی است. ورودی اصلی مسجد در ضلع شمال شرقی و بین دو بخش مسجد میباشد ، ورودی دارای هشتی مربع شکلی است که توسط دو راهرو در طرفین شبستان به صحن مسجد راه مییابد.
ثبت ۵۰ اثر شهرضا در فهرست آثار ملی نشان از اهمیت تاریخی وتمدن بالای این شهرستان است.
منبع:
http://www.aftabir.com/
http://www.negahmedia.ir/
http://shahrezanews.ir/
http://www.shahreza.info/