مدرسه علمیه عمادیه حدود پانصد سال پیش توسط فردی خیر به نام خواجه عمادین ساخته شد. تولیت و تصدی مدرسه از دیرباز بر عهده خانواده سپهر استرآبادی بود که همگی از علمان مشهور
دوره خود بودند که در حفظ و نگهداری موقوفات مدرسه و اداره طلاب و حوزه درسی در رشته‌های مختلف علوم عربی اشتغال داشتند.
این بنا بر اساس شواهد موجود به
دوره صفویان بر می‌گردد و از بانیان، معماران و مرمت کاران این بنا شیخ اسماعیل قاضی معمار، کربلایی رمضانعلی و حاج حسین کافی هستند و وقف نامه هایی از دوران شاه طهماسب و شاه سلیمان صفوی در خصوص این مدرسه وجود دارد که مؤید قدمت این مدرسه علمیه است.
ساختمان مدرسه تاکنون چهار بار تجدید بنا شده و سابقاً درب ورودی آن در ضلع جنوبی قرار داشته که بعداً به ضلع غربی انتقال یافت.
متأسفانه در رژیم گذشته در اجرای قانون اصلاحات ارضی رقبات موقوفه که اکثراً اراضی مزروعی و موقوفه بودند به بهانه تبدیل به احسن فروخته شده و همین امر سبب شده تا مدرسه تعطیل و خالی از استادان و طلاب شود و از سوی دیگر با ساخت مدرسه جدید علوم دینی امام خمینی(ره) این بنا بیش از پیش از نظر افتاد.
این مدرسه در
دوره پهلوی اول نیز مدتی به عنوان ژاندارمری مورد استفاده قرار گرفت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با تصویب
...مشاهده کامل متن ماده واحده زمینه احیاء و برگشت موقوفات فراهم شده و از طرفی حجت الاسلام غلامحسین سپهر استر آبادی تلاش فراوانی نسبت به تعمیر و آبادی مدرسه و جذب طلبه و احیاء مدرسه همت کرد، اما در سال 1369 شمسی نیز در اختیار هیأت رزمندگان قرار گرفت و با عنوان مدرسه علمی رزمندگان رسماً افتتاح شد و فعالیت آن چند سالی بیشتر ادامه نیافت.
سبک معماری
مدرسه علمیه عمادیه با پلانی مستطیل شکل و به صورت چهار ایوانی و به فرم حیاط مرکزی است که همه عناصر آن به صورت قرنیه و با فرم و ریتم منظم و یک‌سانی کنار هر قرار گرفته اند.
ورودی بنا در جناح غربی و در شرق مرکز محله درب نو، در بافت قدیم گرگان قرار دارد، این ورودی سقف و پوشیده از تیرهای ضخیم چوبی افقی است، در دو طرف شمالی و جنوبی درب ورودی بناء مغازه هایی قرار دارد که محل کار کسبه است و ارتباطی به فضای داخلی مدرسه نداشته است.
همچنین باید یادآور شد که مغازه‌های اطراف وقف بر مدرسه هستند. ورودی، دارای یک درب چوبی بزرگ است که با توجه به اسناد تاریخی، آمده است که این درب از مدرسه علمیه یوسفیه در میرکریم به آنجا آورده شده است.
قبل از درب ورودی دو سکو وجود دارد که به جهت استراحت و نشستن ایجاد شده است. بعد از درب اصلی مدرسه به اولین چیزی که بر می‌خوریم ایوان زیبای شرقی مدرسه است که درست مقابل ایوان غربی قرار گرفته است.
جرزهای ورودی از داخل مدرسه دارای طاق نماهایی است که نسبت به سطح زمین تقریبا نیم متر بالاتر اجرا شده است و عمق آن حدود سی سانتی متر است بله این طاق نماها چوب کار شده است که تقسیم کننده نیروی بار وارده بر جرز است و از طرف دیگر مانع تخریب و جابجایی آجرهای لبه خارجی ضلع افقی طاق نماها می‌شود.
عمادیه در فهرست آثار ملی
این بنای تاریخی و اسلامی در زمان حضور آقای سید محمد امینی بر مسند مدیریت سازمان میراث فرهنگی استان گلستان و ریاست سید محمد بهشتی در سازمان میراث فرهنگی کشور به شماره 2465 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
منبع :
http://iranmakan.tebyan.net/viewPost.
http://www.khorasannews.com/News.aspx?type=11&year=1393&month=2&day=15&id=5935361
http://www.golestancr.ir/golestan/emadiye.htm
