روستای اسفجیر

روستای اسفجیر در شمال غربی شهرستان فاروج بخش خبوشان و در 25 کیلومتری این شهرستان واقع شده است .
براساس سرشماری آمار ونفوس ومسکن سال 1385 این روستا با 239 خانوار، جمعیتی بالغ بر 896 نفر را در خود جای داده است.
درگذشته اسفجیر را اسب چر یعنی محل چرای اسبان می‌گفته اند چون این روستا یکی از مناطق مهم برای حاکمان قوچان محسوب می‌شده است زیرا محل عبور اقوام مهاجم بوده است از این رو مردم آبادی از پیش قراولان دفاع ازمنطقه بوده اند.
در بعضی از متون ازاین آبادی بنام اسپید گرد نام برده شده است که پسوند ده برگرفته از نام دوران ساسانی می‌باشد لذا بعضی ازاهالی تاریخ آبادی را به زمان حکومت ساسانیان بر منطقه استوا می‌دانند که اسپید گرد نیزجزئی از آن بوده است.
اسفجیر از شمال به شیخکانلو، ازجنوب به دربند که به ییلاق و عروس منطقه مشهور است از مشرق به جوزان وقره چه، از مغرب به مناظر زیبای کورانها (کوران ترکیه و کوران کردیه) محدود می‌باشد.
در ابتدای ورودی روستا تنگه ورودی منتهی به روستا ، دشت وتپه‌های منتهی به روستا دیده می‌شود . روستا بر روی دو تپه بنا شده است که یک رودخانه از وسط آن می‌گذرد.
اسفجیر دره پر آب و سر سبزی است که به دربند معروف بوده و در شمال روستا واقع وگردشگران بیشماری را پذیرا می‌باشد .
چشمه انتهای آب دربند از لحاظ املاح معدنی بسیار مفید است. پس از گذشتن از روستا و با حدود یک ساعت پیاده روی در کنار رودخانه به میان دره ای با دیواره‌های بسیار بلند رسیده که با ادامه این مسیر به محوطه زیبای آبشار اسفجیر مشاهده می‌شود.
دیواره هایی به ارتفاع بالای دویست متر که از زیر آنها آبی زلال به بیرون می‌جهد. گذشتن از آبشار اسفجیر بدون داشتن امکانات حرفه ای کوهنوردی محال است.
طبق گفته اهالی در ادامه مسیر نیز آبشارهای کوچک و بزرگ و طبیعتی منحصربفرد از انواع گیاهان و حیوانات هر بیننده ای را متحیر می‌کند.
طبق گفته‌ها طبیعت پشت آبشار دارای صخره‌های سنگی که آب از میان آنها به صورت لوله مانند فوران می‌کند و افعی‌های بزرگ و بی دم می‌باشد و طبیعت بکر این منطقه ندیده‌های بسیاری دارد.
در مسجد این روستا درخت چناری وجود دارد که به گفته اهالی روستا بیش از 500 سال قدمت وتنه آن 7 متر قطر دارد، این درخت کهنسال به لحاظ شکل ظاهری،در وضعیت کاملا” شاداب بسر می‌برد و ارتفاع زیاد آن نشان از پایداری و استحکام ریشه‌های آن در خاک است و سازگاری مناسبی با اقلیم منطقه دارد.
با توجه به اینکه تاج پوشش آن گسترده می‌باشد و اطراف آن خانه‌های مسکونی قرار دارد.
دره‌های زیبای شیخانه، پیری، آقاجرسی، قره قلی وکرتی خانه، درکنارکوههای امام داغی، شاکزه، آرموتلی مناظر بسیارزیبا و رویایی را برای مسافران مخصوصا در فصل بهار وتابستان را به وجود می‌آورد.
رودخانه اسفجیر قزل زو نامیده می‌شود که ازکوههای اطراف آبادی سرچشمه می‌گیرد زمینه ای مناسب برای فعالیت‌های باغداری و زراعی را فراهم نموده است.
در سالهای اخیر مطالعاتی برای سد سازی در این منطقه صورت گرقته است که در صورت اجرایی شدن آن می‌تواند کمک شایانی به کشاورزی منطقه بنماید.
روستا محصولاتی همچون انگور، گردو، گیلاس، سیب، و زردآلو دارد. به دلیل کوهستانی بودن منطقه کشت دیم در زمینهای آبادی رواج بیشتری دارد و بدلیل حاصل خیز بودن زمینهای منطقه و وجود مراتع پیرامون آبادی مشاغل دامداری از رونق خاصی برخوردار است.
تولیدات مواد لبنی آبادی که بیشتر از نیاز می‌باشد به شهرهای اطراف بویژه شهر فاروج که محل عبور زائران علی ابن موسی الرضا (ع) می‌باشد صادر می‌شود هنوز هم بخشی از ایلات عشایرکوچ نشین در فصل بهار برای ییلاق وچرای دام به دامنه کوه آرموتلی کوچ می‌کنند.
روستا دارای صنعت قالی بافی و گلیم بافی است که وجود قالی‌ها وگلیم‌های دست باف در اکثر منازل آبادی حکایت ازرونق صنعت قالی بافی و گلیم بافی را در گذشته ای نه چندان دور داشته است، هنوز هم زنان روستایی با هنر انگشتان خود آثار زیبایی را به نمایش می‌گذارند.
کاتا قلعه (قلعه بزرگ) یکی از آثار برجای مانده از زمانهای گذشته می‌باشد که در گذشته دور مسکونی بوده است ولی در حال حاضر خالی از سکنه می‌باشد.
قزلار قلعه (قلعه دختران) و اوغلان قلعه (قلعه پسران) دو مکان دیدنی در شمال شرق آبادی لحظات به یاد ماندنی را برای توریستهای مشتاق به ثبت می‌رساند.
نامهای ترکی دو قلعه نشان دهنده سکونت اقوام ترک درمنطقه از زمانهای گذشته است، در حال حاضر ساکنان آبادی ترک زبان می‌باشند که بر اساس اسناد بجای مانده از محققان استان گفته می‌شود، از آذربایجان به این منطقه کوچ نموده اند اما تفاوت عمیق لهجه ترکی اهالی اسفجیر، با لهجه آذریها این گمانه زنی را که در بعضی از متون به آن اشاره شده است را کم رنگ می‌کند مذهب تمامی اهالی ده شیعه اثنی عشری می‌باشد.
در این روستا محلی وجود دارد که به مقبره امام شهرت دارد که مورد احترام مردم است و بعضی از اهالی برای شفای بیماران خود به این مکان مراجعه می‌کنند.
اهالی اسفجیر مردمی خونگرم و میهمان نواز و مردمی سلحشور ودلاورند که در طول تاریخ آن را به اثبات رسانده اند در زمان حکمرانی عبدالرضا خان شجاع الدوله به دلیل وضع مالیاتهای سنگین وجور حکام محلی،مردم اسفجیر بر علیه شجاع الدوله حاکم قوچان قیام نمودن.
وتا اتر آباد نیزپیش رقتند اما توسط تفنگ داران حاکم قوچان سرکوب شدند.
در زمان حاکمیت حاکمان نالایق قاجار ، بدلیل بی کفایتی شاه و جدایی منطقه آخال از وطن که موجب جریه دار شدن مردم غیور منطقه شده بود دلاوران کرمانج ننگ این جدایی را تحمل ننموده و علیه حکومت شورش کردند.
طبق افسانه‌ی محلی عباس میرزا ولیعهد سپاهی عظیم برای سرکوب قیام مردم به منطقه گسیل داشت تا به سرکوب رضا قلی خان بپردازد سپاه عباس میرزا دراین لشگرکشی یکی از اردوگاه‌های قشون دولتی را به فرماندهی شاهزاده محمدولی میرزا در فاروج و اردوگاهی را در اسفجیر مستقرکرد گفته می‌شود در اسفجیر قشون دولتی به غارت اموال مردم پرداختند و تامین علوفه اسبهای قشون برگرده مردم سنگینی نمود به گفته بعضی از اهالی چاهی در اطراف اسفجیر به نام چاه چهل برادران وجود دارد که در این حمله عده ای از سران مخالف دولت قاجاردرآن انداخته شده اند.
آبشار اسفجیر
آبشار زیبای اسفجیر در انتهای یک دره باریک و صخره ای با فضایی بسیار هیجان انگیز و متفاوت در انتظار مشتاقان طبیعت است.
برای دسترسی به این آبشار از ابتدای جاده فاروج به شیروان و از دوراهی نجف آباد یک مسیر فرعی 25 کیلومتری پس از گذشتن از روستاهای نجف آباد، حصار اندف و ترقی به اسفجی منتهی می‌شود.
تسفجیر روستایی است که به واسطه داشتن آب فراوان، از باغات و مزارع پرباری برخوردار است. پس از گذشتن از روستا و با حدود یک ساعت پیاده روی آرام در کنار رودخانه به میان دره ای با دیواره‌های بسیار بلند وارد می‌شودید که با ادامه این مسیر به محوطه زیبای آبشار اسفجیر خواهید رسید.
دیواره هایی به ارتفاع بالای دویست متر که از زیر آنها آبی زلال به بیرون می‌جهد. گذشتن از آبشار اسفجیر بدون داشتن امکانات حرفه ای کوهنوردی قریبا محال است.
به گفته اهالی در ادامه مسیر نیز آبشارهای کوچک و بزرگ و طبیعتی منحصربفرد از انواع گیاهان و حیوانات هر بیننده ای را به حیرت فرو می‌برد. صخره‌های سنگی که آب از میان آنها به صورت لوله مانند فوران می‌کند و وجود افعی‌های بزرگ و بی دم، از تعاریف اهالی از طبیعت پشت آبشار بود.
در یک کلام، طبیعت بکر این منطقه ندیده‌های بسیاری دارد. شهرستان فاروج در 48 کیلومتری شرق شیروان واقع شده است و با وجود برخورداری از توانمندی‌های متعدد، همچنان ناشناخته مانده است.
طبیعت بکر و آب و هوایی با طراوت و چشمه سارهای متعدد، فضایی دلنشین را برای گردشگران این منطقه فراهم کرده است. دره معروف به جنگل گردو، جنگل بادام داغیان، چشمه مرد کانلو و سد چری(زیستگاه پرندگان مهاجر) بخشی از جاذبه‌های طبیعی شهرستان فاروج است.
منبع:
http://www.ellahmezar.ir/?p=2908
http://nkchto.ir/?partid=2027
http://vazeh.com
http://www.yjc.ir
http://dornews.com/NewsDetails.aspx?News=202325
http://fa.wikipedia.org
http://khaboshantamadon.blogfa.com/post-118.aspx
http://khabarkhoon.com/s/3334115
http://sebkad.blogfa.com