روستای دشه در بخش
مرکزی پاوه واقع است .جمعیت روستا نزدیک به 2000 نفر میباشد، دشه از شمال شرقی با روستای کمدرده، از شمال غربی با روستاهای هیروی و بله بزان ، از جنوب شرقی با روستاهای نوریاب و گلال و از جنوب غربی با روستای زردویی همسایه و دارای مرز مشترک میباشد .
فاصله این روستا از مرکز شهرستان کمتر از 10 کیلومتر میباشد که حدود 3 کیلومتر از این مسیر از جاده اصلی
پاوه به نوسود میگذرد و مابقی از این مسیر اصلی جدا شده و بدون گذر از از داخل هیچ منطقه مسکونی (از کنار روستای نوریاب) به مرکز روستا میرسد.
این روستا دارای یک منطقه قدیمی در دل کوه و در مجاورت چشمه میباشد که دارای
بافت پلکانی بوده و فرسوده نیز محسوب میشود، همچنین دارای نمای جنوبی میباشد و مصالح بنای بکار رفته در کل
بافت فرسوده سنگ و چوب و ملات کاه گل میباشد.
نبودن مشکلات اجتماعی رایج,داشتن جاده دسترسی مناسب ,فاصله کم روستا تا مرکز شهرستان باعث شده تا مردم دشه آرام و باصفا و با محبت روزگار خود را بگذرانند
کلمه دشه از دژ (به معنی قلعه) تغییر یافته است که قلعه مشهور به پاسکه با قدمت طولانی در نزدیکی روستا میتواند
...مشاهده کامل متن موید این ادعا باشد.
همچنانکه در مورد شهر نودشه از توابع بخش نوسود چنین ادعایی وجود دارد که از کلمه نودژ (به معنی قلعه جدید ) برگرفته شده است .
آب آشامیدنی روستا از چشمه سرتاویران تامین میشود.
تعدادی از اهالی دامدار و عدهی کمی هم باغدار میباشند و گروهی نیز در شغلهای دولتی شاغل وبقیه کارهای مناسب با فصل و زمان خاص مانند سقزچینی, گردو شکنی توت فروشی ,پرورش مقطعی دام ,(چوب داری) انجام میدهند.
محصول عمده باغات روستا انار، گردو ، توت ، انجیر، انگور میباشد.
مردم دشه با زبان هورامی محاوره میکنند,به جز روستای گلال ، زبان 5 روستای دیگر همسایه دشه سورانی (لهجه جافی) میباشد .
این روستا از نظرآب و هوایی در یک منطقه معتدل کوهستانی قرار دارد و دارای چشمههای متعددی است.
از مکانهای ممتاز این روستا میتوان به قهوه خانهی سنتی "هانه کوان" اشاره کرد. این مکان حاوی چشمه ایست که شاید در منطقه اورامانات کم نظیر باشد،این مکان هر ساله گردشگرهایی را جذب میکند.
همچنین جنگل تپهول مشرف بر این روستا است و از قله بروژ چشمانداز سرسبزی بر این روستا نمایان است.
منبع:
http://hoshangjabari.blogfa.com/post-3.aspx
http://desha.blogfa.com/
http://www.desheh.blogfa.com/
http://pavehdesha.blogfa.com/post/3
http://deshahk.persiangig.com/