شهر قدیمی تمیشه ( سرکلاته تمیشه )

تَمیشَه، نام یکی شهرهای قدیمی در شرق تبرستان بوده‌است. این شهر که در مرزهای شرقی تبرستان و سرحد گرگان بوده، با ساری شانزده فرسخ فاصله داشت.
نام این شهر در منابع سده‌های اولیهٔ اسلامی به شکل‌های طَمیس، طَمیسه، طمیش، طَمیشه، طمیسه و تمیشه آمده. و گاهی به شکل تمیشه هم در منابع قدیمی فارسی مورد استفاده قرار گرفته.
در شاهنامه گفته شده که شهر تمیشه دومین پایتخت فریدون، پس از آمل، بوده‌است. در دورهٔ ساسانیان، انوشیروان در مشرق تمیشه دیوار آجری مار سرخ را ساخت تا از حملهٔ قبایل ترک به تبرستان جلوگیری کند.
مسلمانان تمیشه را در سال ۳۰ هجری که مقارن با خلافت عثمان بود، فتح کردند.
بقایا و آثار بر جای مانده این شهر و دیوار آن در غرب روستای کلاته خرابشهر شهرستان کردکوی بصورت تپه‌ها و برجستگی‌های بلند و پست قرار دارد. این شهر به سبب دارا بودن دیوار دفاعی و خندق آن یکی از مراکز و پایگاههای نظامی در مقابل هجوم دشمنان بوده است.
تمیشه تا قبل از حمله مغولان در گرگان و طبرستان شهری بزرگ و آباد بوده است. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که قدمت این شهر به دوران ساسانی می‌رسد. به استناد گزارش محققین و باستان شناسان، این شهر پایتخت یک سلسله محلی متعلق به اوایل اسلام تا دوره سلجوقی بوده است.
در واقع بخشی از عناصر حفاظتی شهر در زمان سلطنت خسرو انوشیروان از شاهان ساسانی احداث گردیده است.
روستای سرکلاته از توابع بخش مرکزی شهرستان کردکوی، با مختصات جغرافیایی 54 درجه و 4 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 44 دقیقه عرض شمالی، در 12 کیلومتری جنوب غربی شهر کردکوی و 39 کیلومتری شهر گرگان قرار دارد.
این روستا از شمال به جاده ساری ـ گرگان از شرق به روستای سالیکنده، از جنوب به اراضی جنگلی و از جنوب غرب به روستای کارکنده محدود می‏شود.
روستای سرکلاته از سطح دریا 300 متر ارتفاع دارد و تحت تأثیر اقلیم کوهپایه‏ای و خزری آب و هوای آن معتدل است و فاصله اندکی با دریای خزر دارد.
منطقه روستای سرکلاته، در دوره‏های مختلف تاریخی مورد توجه حاکمان وقت بوده است. بقایای شهر قدیمی تمیشه در غرب روستا، گویای این توجه است. بنا به اسناد موجود، این شهر از اوایل دوره اسلامی تا دوره سلجوقی، مرکز حکومت سلسله‏های محلی و منطقه‏ای بوده است.
کارشناسان، قدمت آثار به دست آمده از شهر قدیمی تمیشه را به دوره انوشیروان ساسانی نسبت داده‏اند. نام قدیم این روستا تمیشه بوده است و نام فعلی آن از خرابه‏های شهر تمیشه تأثیر پذیرفته و به نام سرکلاته خرابشهر معروف شده است.
مردم روستای سرکلاته به زبان محلی مازندرانی سخن می‏گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.
الگوی معیشت و سکونت
براساس سرشماری سال 1375، روستای سرکلاته 3206 نفر جمعیت داشته است که در سال 1385 به 3060 نفر کاهش یافته است.
درآمد اکثر مردم روستا از فعالیت‏های زراعی، باغداری و دامداری تأمین می‏شود. تعدادی از مردم نیز، در بخش خدمات و صنایع دستی اشتغال دارند. محصولات عمده زراعی روستا شامل گندم، جو، برنج، پنبه، سویا و کلزا می‏باشد.
باغداری نیز در روستا رواج دارد و میوه‏هایی مانند هلو، پرتغال و نارنگی از محصولات باغی آن است. مهم‏ترین فرآورد‏ه‏های لبنی آن مشتمل بر شیر، پنیر، خامه، کره و روغن حیوانی است.
زنان روستا در کنار دیگر فعالیت‏ها، با تولید صنایع دستی مانند بافت انواع قالی، گلیم و نمد در بهبود وضع اقتصادی خانواده نقش مهمی ایفا می‏کنند.
روستای کوهپایه‏ای سرکلاته، با بافت مسکونی متمرکز، در شیبی ملایم استقرار یافته است. خانه‏های روستاییان از نوع فعالیت و معیشت آنان تأثیر پذیرفته است و به تبع آن، معماری خانه‏ها و کاربری‏ فضاها شکل گرفته‏اند.
در معماری سنتی روستا سقف خانه‏ها شیروانی سفالی است و مصالح آن‏ها از چوب و کاهگل است. این نوع معماری با شرایط اقلیمی روستا تناسب معقولی دارد و از زیبایی ویژه‏ای برخوردار است.
در خانه‏های نوساز از مصالح مدرن و جدید استفاده می‏شود.
جاذبه‏های گردشگری
چشم‏انداز جنگل‏های زیبا و متراکم درختان پهن برگ راش و آزاد، عبور رودخانه‏های پرآب و خروشان میرانلو در غرب و دوآب در شرق روستا با حواشی سرسبز و زیبا، همراه با رنگ‏آمیزی مزارع پنبه، شالیزار، گل‏های زرد کلزا و چشمه‏های فراوان درون جنگل‏های انبوه، فضای رویایی مناسبی برای دیدار گردشگران و علاقمندان به طبیعت فراهم آورده‏اند.
این روستا، علاوه بر طبیعت بکر و منحصر به فرد، از جاذبه‏های تاریخی و مذهبی چندی نیز برخوردار است. از آن جمله، می‏توان از بقایای شهر تاریخی تمیشه و کوره‏های آجرپزی در غرب روستا، نام برد که به صورت تپه‏های پست، توجه گردشگران را به سوی خود جلب می‏کند.
دیوار این شهر، از دامنه کوه و جنوب روستای سر کلاته خرابشهر، شروع و تا محلی به نام «پل خشتی» در روستای «باغوکناره» در ساحل دریای خزر امتداد می‏یابد. نزدیکی روستا در دریای خزر نیز بر جاذبه‏های طبیعی آن افزوده است.
زیارتگاه امامزاده چهار کوه در 3 کیلومتری شرق روستا و در میان فضای تفرجگاهی سرسبزی، قرار دارد.
از دیگر جاذبه‏های تاریخی و مذهبی روستا می‏توان به آرامگاه امامزاده قاسم، شهر تاریخی تمیشه و قلعه بانوسرا و نارنج قلعه در غرب روستا اشاره نمود.
مردم روستای سرکلاته، مراسم ملی و مذهبی را در ایام مربوطه برپا می‏دارند و در جشن‏ها و مراسم عروسی محلی، با موسیقی محلی و تک نوازی به شادی و در ایام سوگواری به عزاداری می‏پردازند.
چوب‏سواری و کشتی با شال از بازی‏های محلی روستاست. پوشاک غالب مردم روستا همانند دیگر نقاط روستایی استان و بیشتر به پوشاک معمولی شهری نزدیک است. زنان مسن و گهگاه جوانان روستا، در مراسم و جشن‏های خاص از لباس محلی استفاده می‏کنند.
لباس محلی زنان روستا، بسیار زیباست و از دامن‏های پرچین و کوتاه با پیراهنی بر روی آن، کلاه زیر روسری که با انواع پولک‏ها و سکه‏ها تزیین شده و نیز از روسری‏های بلند شال مانند تشکیل شده است.
غذاهای محلی آبگوشت، کباب، و انواع خورشت‏ها در روستا تهیه می‏شود. انواع مواد لبنی مانند شیر، ماست، کره و روغن حیوانی به وفور در روستا یافت می‏شود و طبخ برنج با انواع ماهی در روستا رواج دارد.
دسترسی: این روستا از طریق شهر کردکوی قابل دسترسی است و جاده‏ای مناسب و آسفالت دارد.
منبع :http://tamisheh.com/index.php?do=static&id=22
http://fa.wikipedia.org/
http://www.ichto.ir/Default.aspx?tabid=239