قندیل یکی از کوهستان‌های رشته کوهای زاگرس است که در مرز ایران و ترکیه و نیز ایران و عراق قرار دارد. بخشی از این کوهستان در شهرستان پیرانشهر است. بلندترین قلهٔ آن به نام که و کز(kavkez) و به ارتفاع ۳۸۰۰ متر در کردستان ترکیه قرار دارد.
کوهی که اکثر کوهنوردان آن را به نام قندیل بزرگ می‌شناسند، سیا کیو (سیاه کوه) نام دارد که ارتفاع آن ۳۶۱۰ متر است. کوه قندیل کوچک نیز با ارتفاع ۳۲۵۰ متر دارای دیواره‌ای به ارتفاع ۴۵۰ متر است که جزو دیواره‌های بلند کشور می‌باشد.(دیوارهٔ بیستون به ارتفاع ۱۲۰۰متر و دیوارهٔ علم کوه با ارتفاع ۷۰۰ متر بلندترین دیواره‌های ایران هستند) که به علت نا امن بودن منطقه مسیر کاملی بر روی آن وجود ندارد.
قندیل یکی از پر برف‌ترین کوههای ایران بوده ودارای یخچالهای طبیعی فراوان است.
قندیل پشت به کردستان عراق بوده و سمت چپ آن روستاهای « قرناقه و و پشت آشان» و دست راست آن روستاهای «سنگه سه ر و شهر به سته ئه ستین و شهر قلادزی و بناری قه ندیل» خودنمایی می‌کنند.
رودخانه «که لوی-زایی کوچک»که از «چوارچوم»تشکیل شده نیز از قندیل سرچشمه میگیرد که پس از عبور از سردشت به رودخانه «بندی خان»واقع در کردستان عراق میریزد.
بناری قندیل محل و جایگاه نگهداری زنبور عسل و دامداری در فصول مختلف بوده که یکی از قدیمیترین و با صفاترین مناطق مرزی محسوب میشود.از مشهورترین این دامداران میتوان به گله داران سنگ سه ر اشاره داشت که تا فصل پاییز آنجا می‌مانند و مشغول به امورات روزانه خود و دامهایشان مشغول می‌باشند.
شانه راست قندیل یخچال مشهور«سه کران»است که در تمامی سال پوشیده از برف بوده و بدلیل ماندگاری برفهای سالهای گذشته و براثر انباشته شدن آن به یخچالی عظیم در منطقه قندیل مبدل گشته است.
«سه کران» یکی از مشهورترین عشایر بناری قندیل می‌باشند.
شانه چپ قندیل یا کوه که و که ز که قندیل کوچک نیز نامیده میشود دیواره شیخ شرو است. این دیواره همیشه توجه سنگنوردان زیادی را به خود معطوف داشته که بسیار سخت بوده و صعود به آن علاوه بر موانع طبیعی عوامل انسانی و امنیتی نیز به آن افزوده شده و صعود به ان را دو چندان دشواره کرده است.از مهمترین افرادی که در این دیواره مشغول به فعالیت بوده اند میتوان به زنده یاد مقبل هنرپژوه و گروه کوهنوردی سامرند نقده اشاره داشت که بنابر دلایل امنیتی گشایش مسیر در این منطقه ناکام ماند.دلیل نام گذاری این منطقه و دیواره به شیخ شیرو به افسانه‌ها و اسطوره‌های کهن بر میگردد که حاکی از آن است که در دوران یخ بندان شیخ شرو فردی بوده است که افراد گم شده و گرفتار در برف و سرمای این منطقه را یار داده و مسیر را به آنها نشان می‌داده است و به نوعی ناجی افراد در منطقه بوده است.
پوشش گیاهی و جانوری
قندیل دارای تنوع جانوری و گیاهی غنی است و دارای جانورانی چون انواع مارها، کل و بز کوهی، پرندگان شکاری، جوجه تیغی، گرگ، کفتار، خرس و پلنگ می‌باشد.
گیاهان و درختانی چون ریواس گردو زالزالک (بلچ) آلبالو وحشی رازیانه و شب بو پوشش گیاهی منطقه را تشکیل می‌دهند.
کوهپیمایی
برنامهٔ قندیل ۴ روزه بوده که زمان رفت و برگشت آن ۴۸ ساعت(۱۷ ساعت پیاده روی مفید) وقت لازم است. این کوه پناهگاه ندارد و سردشت و روستاهای اطراف آن برای صعود شناخته شده‌اند.از مهمترین روستایی که بیشتر کوهنوردان صعود را از مسیر آن شروع می‌کنند میتوان به روستای بادین آباد پیرانشهر و دره بادین آباد و منطقه خرپاپ اشاره داشت.
منبع :
http://fa.wikipedia.org/
www.javanpress.ir/
www.farsnews.com
