هودی ترانه‌هایی ایست، که مادران ترکمن با صدای دلنواز خویش برای آرامش و به خواب بردن کودکانشان در کنار گهواره می‌خوانند. هودی‌ها مجموعه اشعاری هستند، که از وزن و قافیه برخور دارند که این امر بر دلنشینی آن می‌افزاید.
در واقع هودی‌ها به اشعار فولکلوریکی اطلاق می‌شود، که سرشار از آمال و آرزوهاست.
هودی، یکی از شاخه‌های ادبیات شفاهی که به زبانی ساده و در خور فهم بیان شده است و ترانه‌ای است که با صدای دلنواز، عمدتا در کنار گهواره برای نوزادان و نونهالان خوانده می‌شود و همراه با حرکت یکنواخت گهواره، در ایجاد آرامش روحی خوابی راحت برای کودکان تاثیر بسزایی دارد.
عشق و علاقه وافر پدران و مادران به فرزندان و دلبستگی شدید خواهران، برادران و سایر اقوام به کودکان، آمال و آروزوهایی که برای آینده دلبند خود دارند همگی در "هودی‌ها "متجلی می‌گردد.
به دلیل آن که در پایان هر بند اشعار هودی، کلمات "هوواـ هوو" ، "هوواـ هوو" ، چند بار تکرار می‌گردد به این شاخه از ادبیات شفاهی "هودی" گفته شده است.
هودی‌ها بر اساس مضامین انواع مختلف دارند و اساسا در آن عشق عمیق و صادقانه انسان‌ها نسبت به کودکان نمایان است.
امروزه بر کسی پوشیده نیست، که خشونت، تنبیه بدنی و ترساندن پیامدهای زیانباری در سلامت روحی کوکان دارد و جالب اینجاست که به این مساله مهم تربیتی نیز در هودی توجه خاصی شده است.
میهن دوستی، ایثار، وفاداری واز خود گذشتگی در دفاع از میهن، عشق به همنوعان، مردانگی، مهمان دوستی، انسانیت، صداقت، شرافت، پاکی و در یک کلام، تمامی خصایل نیکوی خدایی که شایسته انسان‌ها باشد عناوین مهم‌ترین موضوعات اخلاقی و تربیتی هودی هستند، که پس از صدای اذان، تکبیر که در بدو تولد به وسیله روحانی یا انسان پاک و مومن که به گوش نوازد می‌خوانند، طنین انداز می‌شود.
هودی‌ها بیش‌تر دو بیتی و مصراع‌های 1و2و4 هم قافیه‌اند. البته در مواردی بسیار کم به هودی‌هایی که از شش مصراع ساخته شده‌اند، برمی‌خوریم.
گهواره از مهم‌ترین ابزار هودی است. در گذشته پیش از یکجانشینی مدل گهوارها ساده و از جنس پارچه بوده است که چهار گوشه آن را با طناب یا نخی به اطراف می‌بستند.
اما امروزه گهوارها از جنس آهن است. طبق سنت دیرینه معمولا به گهواره چشم زخم می‌آویزند تا کودک از آل، جن و چشم شور در امان باشد. بافته زیبایی که جنس آن از پشم گوسفند است به گهواره می‌بندند و برای حرکت دادن گهواره، بافته را چندین بار می‌کشند و رها می‌کنند.
گهواره کودک را در اتاق روشن و آفتاب‌گیر قرار می‌دهند. در باور مردم ترکمن مکان‌های تاریک، محل مناسبی برای استراحت کودک نیست و احتمال جن وآل‌زدگی در مکان‌های تاریک بیش‌تر است.
چنان‌که پیش‌تر ذکر شد، هودی مجموعه اشعار فولکلوریکی است که سینه به سینه نقل شده و به نسل حاضر رسیده است. برخی از اشعار هودی پیشینه فرهنگی و تاریخی مردم ترکمن را بازگو می‌کنند.
بنابراین اشعار دلنواز و آرام‌بخش هودی، علی‌رغم این‌که آرامش و خواب کودکان را فراهم می‌سازند، به نوعی بیانگر شرایط تاریخی و فرهنگی نیز هستند. امروزه نیز مضمون هودی‌ها بنا به شرایط زیستی واقلیمی متفاوت است.
به عنوان مثال مضمون هودی ترکمنهای حاشیه دریای خزر، با مضامین هودی ترکمن‌هایی که در دشت زندگی می‌کنند کمی متفاوت است. بارها در هودی ساکنان حاشیه دریای خزر، مادران و مادربزرگان، کودکان و نوزادان را چنین مورد خطاب قرار می‌دهند: اگر پدرت از دریا آمد.
در اینجا منظور شغل صیادی است که در بند اول بسیاری از هودی‌های ساکنین این مناطق شنیده می‌شود. بنابراین گاه هودی‌ها متاثر از شرایط زیستی، اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی هستند.
درحاضر به تدریج هودی، در حافظه قومی زنان ترکمن به فراموشی می‌گراید. زیرا نسل کنونی به دلیل تغیر الگوهای زندگی و گسترش خانواده پس از ازدواج و تشکیل خانواده در محیطی به‌سر می‌برند، که مادربزرگ‌ها دیگر قادر نیستند برای نوه‌هایشان "هودی" بخوانند.
به دلیل فاصله مکانی و زندگی ماشینی خانواده‌های جدید قادر به یادگیری وبه خاطرسپاری هودی نیستند.
منبع :
http://vmic.ir/
