چای لاهیجان

از اوایل قرن بیستم چایکاری در کشورهای ایران و ترکیه آغاز گردید. قبل از سال 1280 هجری شمسی ، کشت چای در ایران رواج نداشت و ایرانیان قدیم به جای چای ، قهوه می‌نوشیدند.
به همین دلیل چایخانه‌های امروزی همان نام سنتی خود یعنی قهوه خانه را حفظ کردند . در سال 1280 هجری شمسی مطابق با سال 1901 میلادی به علت علاقه دولت وقت ایران به کشت چای در کشور به مرحوم شاهزاده حاج محمد میرزا کاشف السلطنه چایکار که در آن زمان ژنرال کنسول ایران در هند بود ماموریت داده شد تا چگونگی کشت و کار چای و اصول چایسازی را بیاموزد.
مرحوم چایکار پس ازمدتها کار و تلاش روی مزارع چای در هند ( حدود یکسال و نیم ) موفق شد اصول و فنون چایکاری را بیاموزد. پس از آن با موافقت دولت وقت هند دو هزار نهال را به ایران آورد بعد از مدتها تلاش و تحقیق و بررسی بهترین محل کشت آن را شهرستان لاهیجان ( یکی از شهرهای استان گیلان ) شناخت .
پس از آن ، مرحوم چایکار با مشقات زیاد ...مشاهده کامل متن قطعه زمینی به مساحت حدود شش جریب در اطراف لاهیجان و همچنین مقداری زمین در اطراف تنکابن یافت و شروع به کشت چای در این دو قطعه اراضی شد که خوشبختانه از آنها چای معطر به دست آورد.
مرحوم چایکار اولین شخصی بود که در ایران به کاشت این گیاه و تهیه چای خشک اقدام نمود. مرحوم چایکار بار دیگر در سن 65 سالگی عازم هند و چین ژاپن شد و متخصصینی به نام‌های (( دیلونگزی )) ، (( فونچین )) ، و (( موچین )) را به استخدام دولت ایران در آورد تا چایکاری و چایسازی را به ایرانیان بیاموزند ولی متاسفانه ، کاشف السلطنه در مراجعت از این سفر در سال 1308 هجری شمسی روز دوشنبه 31 فروردین ماه در کتل (ملوت ) در نزدیکی بوشهر با اتومبیل شخصی خود به دره پرت شد و دار فانی را وداع گفت.
هم اکنون آرامگاه این مرد میهن دوست و خدمتگذار ملت ایران که در اکثر عمر، خود را صرف کشت چای و ترویج آن در ایران نمود و بالاخره جان خود را نیز در این راه از دست داد.
بنا به وصیت خود در شهر لاهیجان در روی تپه ای به مساحت هزار متر مربع در قسمت جنوب غربی لاهیجان که خود آن را خریداری کرده بود واقع شده است. علاقه مندان به مطالعه بیشتر در زمینه زندگینامه این مرد بزرگ و دلسوز و تلاش‌های او در زمینه کشت و توسعه صنعت چای در ایران می‌توانند به کتابی تحت عنوان کاشف السلطنه ( چایکار ) پدر چای ایران که اخیرا توسط نوه کاشف السلطنه خانم ثریا کاظمی تالیف و به چاپ رسیده است مراجعه نمایند.
پس از کشت چای در لاهیجان، کشت این گیاه در سایر شهرهای شمالی از قبیل لنگرود، سیاهکل، املش، رودسر، تنکابن، رامسر، و برخی از شهر‌های دیگر شمالی رواج یافت.
در سال 1309 سطح زیر کشت چای به صد هکتار رسید و در این سال اولین باغ کشاورزی در تنکابن تاسیس گردید . سپس در سال 1330 سطح زیر کشت آن به 10281 هکتار رسید.
مشخصات چای
گیاه چای از تیره teaceae است . نوع پرورشی ان بنام camellia sineasis است. به دو شکل وحشی وپرورش یافته است . در حالت وحشی ارتفاع ان ارتفاع ان به ۱۰- ۱۵ متر می‌رسد که اغلب در کشورهای خاور دور می‌روید .
انواع پرورشی ان دارای ارتفاع ۵۰ - ۷۰ متر است . که حداکثر به ۲ متر می‌رسد .
تقسیم بندی چای از لحاظ زراعی :
۱ -گونه چینی
۲- گونه اسامی و کامبوجی
۳-نژادهای دو رگه
تقسیم بندی گیاه چای از لحاظ طرز تهیه و تولید :
۱- چای سیاه
۲- چای سبز
۳- چای اولنگ
۴- چای قالبی
گیاه چای
از این مقاله به بعد سعی خواهم کرد بصورت تخصصی به گیاه چای بپردازم.
خواص چای :
چای مانند قهوه در ردیف رایج‌ترین و مهم‌ترین نوشابه‌های مطبوع و مورد مصرف در بیشتر جهان می‌باشد
چای دارای اهمیت غذایی ودارویی بسیاری است .
ولی مهم‌ترین اثر ان تاثیر برروی سیستم اعصاب و در نتیجه رفع خستگی و ایجاد ارامش در انسان است چای دارای مقادیر قابل توجهی پروتئین . هیدراتهای کربن وانواع مختلفی از ترکیبات شیمیایی میباشد .
چای دارای اثر انرژی زایی بالایی میباشد . بطوری که یک فنجان چای ۴ کیلو کالری انرژی به بدن می‌رساند . مصرف زیاد چای می‌تواند باعث طپش قلب . عصبانیت . اضطراب .
بی خوابی و لاغری شود .
انواع چای
چای سیاه
این نوع چای پس از انجام تمام مراحل چایسازی بدست میاید این نوع چای به دو طریق رسمی یا ارتدکس و غیر رسمی بدست می‌اید در روش ارتدکس که همان روش چایسازی ایران نیز می‌باشد تماممراحل تهیه چای از قبیل : پلاس ومالش و تخمیر و خشک شدن انجام می‌گیرد این نوع چای دارای درجه بندی هایی مثل :چای قلم .
پیچیده . باروتی . و ... می‌باشد . در چای غیر رسمی از ماشینهایی استفاده می‌شود که در ان مرحله پلاس حذف می‌شود . این چای در ایران استفاده نمیشود .
چای سبز:
این نوع چای بیشتر در چین و ژاپن مصرف دارد . دراین نوع چای عمل تخمیر صورت نگرفته و پس از مالش بلافاصله چای را خشک می‌نمایند . این نوع چای کم رنگ ولی معطر می‌باشد و دارای خواص درمانی بسیاری می‌باشد.
چای سبز تنها می‌تواند به مقدار بسیار جزئی متابولیسم بدن را افزایش دهد. به دلیل همین ویژگی، بسیاری از افراد حدود 4 تا 5 لیوان در روز چای سبز می‌نوشند.
درحالی‌که حتی در این شرایط هم افزایش متابولیسم آنقدری نیست که بتواند پاسخگوی دریافت مقدار کالری اضافی مصرفی ما باشد. اما این همه ماجرا نیست. معمولا مصرف چای، چه چای سبز و چه چای سیاه بیشتر از 2 تا 3 لیوان در روز از نظر تغذیه‌‌ای نه تنها مفید نیست، بلکه برای سلامت مضر هم هست.
مصرف زیاد نوشیدنی‌هایی مثل چای به‌شدت مضر است و باعث می‌شود آب و الکترولیت‌ها از بدن دفع شوند. بنابراین مصرف زیاد این نوشیدنی‌ها می‌تواند منجر به اختلال آب و الکترولیت در بدن شود.
از سوی دیگر ترکیبات آلکانوئیدی موجود در چای می‌تواند در اثر مصرف زیاد مشکلات تحریک‌پذیری و حساسیت‌های ویژه عصبی را هم در پی داشته باشد. این در حالی است که مصرف متعادل آن یعنی 2 تا 3 لیوان در روز می‌تواند در بدن آرامش ایجاد کند.
• البته مصرف خیلی زیاد این ماده غذایی مفید می‌تواند خطرناک باشد. لذا در مصرف هر نوع ماده غذایی، هر چند مفید، اصل اعتدال و میانه روی را رعایت کنید‌.
• چای سبز برای درمان ام اس مفید است.
•چای سبز برای پیشگیری و درمان سرطان به کار می‌رود.
•چای سبز برای درمان بیماری پارکینسون و آلزایمر کاربرد دارد.
•چای سبز سوخت و ساز بدن را بالا برده و اکسیداسیون چربی را افزایش می‌دهد.
• چای سبز احتمال خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و حملات قلبی را با کاهش خطر لخته شدن خون کاهش می‌دهد.
•چای سبز احتمال خطر ابتلا به سرطان مری را کاهش می‌دهد.
• نوشیدن چای سبز رشد سلول‌های سرطانی خاص را متوقف کرده و سطح کلسترول خوب خون را نسبت به کلسترول بد افزایش می‌دهد.
تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف چای سبز برای سلامت قلب افرادی که دارای‌تری گلیسیرید بالا هستند بسیار مفید می‌باشد. آزمایشات نشان داده‌اند کتچینهای موجود در چای سبز که با میزان مصرف نسبت مستقیم دارد(dose-dependently) مانع از فعالیت لیپاز پانکراس می‌شود(آنزیمی که بوسیله پانکراس ترشح می‌شود و چربیها را هضم مینماید.) در نتیجه این عملیات، سرعت شکستن چربیها و تبدیل آنها به‌تری گلیسیرید و همچنین افزایش‌تری گلیسیرید در خونی که بعد از صرف غذا اندازه گیری می‌شود بسیار آهسته صورت می‌گیرند.
با توجه به اینکه افرایش‌تری گلیسیرید بعد از خوردن غذا یکی از مشخصه‌های بیماری گرفتگی رگها است، نوشیدن 2 فنجان چای سبز همراه با غذا، بسیار مفید می‌باشد.• برای درمان روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) و بیماری‌های قلبی عروقی استفاده می‌شود.
خواص چای سبز
•چای سبز برای تقویت سیسم ایمنی بدن مفید است.
•چای سبز برخی از محققان می‌گویند، با نوشید منظم چای سبز، از به وجود آمدن حفره در دندان با کشتن باکتری که موجب ایجاد جرم دندان می‌شود، می‌توان پیشگیری کرد.
•چای سبز قدر فکری را افزایش داده و قابلیت تمرکز را بالا می‌برد.
•چای سبز آرام‌بخش است و رفع استرس می‌کند.
•چای سبز موجب کاهش وزن در افراد چاق می‌شود.پلی فنولهای چای سبز فعالیت آمیلاز بزاق(آنزیم تجزیه کننده قندها) را مهار می‌کند. جالب است بدانید که چای بدون داشتن عوارض خطرناک داروهای کاهنده وزن میتواند موجب کاهش وزن، اندازه دور کمر و‌تری گلیسرید خون مبتلایان به چاقی شود
•چای سبز در رفع تعدادی از عفونت‌های قارچی، باکتری و حتی ویروسی (نظیر سرماخوردگی عادی) نیز مفید است.
•چای سبز خلط را از گلوی ملتهب پاک و اثر مواد سمی را خنثی می‌کند.
• تانین" موجود در چای سبز می‌تواند از تداوم اسهال جلوگیری کند. اگر می‌خواهید میزان "تانین" را در چای افزایش دهید، بگذارید بیشتر دم بکشد.
چای اولنگ:
در این نوع چای عمل تخمیر بطور کامل انجام نشده و بصورت ناتمام می‌ماند .و در چین و ژاپن مصرف ان رایج است.
چای قالبی :
نوعی از چای که برای تهیه ان از برگ و ساقه و ترکه چای استفاده می‌شود . این نوع چای پس از انجام مراحل تهیه چای بصورت پودر و در قالبهایی که از نوع چوب می‌باشد ریخته ودر اپر فشار بصورت قالبی در می‌اید.
برای دم کردن چای، قوری چینی خالی رو بذارید سر کتری که همزمان با جوش اومدن آب کتری گرم بشه. اگه از چای خارجی ۲ پیمونه دم می‌کردید از این چای ۴ پیمونه تو قوری بریزید.
آب که جوش اومده یه ذره آب تو قوری بریزید و بلافاصله این آب رو خالی کنید و دوباره آب بریزید. با این کار غبار روی برگ‌ها رو می‌گیرید و چای طعم بهتری می‌گیره.
تو کابینت بگردید، اگه هل، دارچین، زعفرون، بهارنارنج، عرق نعنا یا عرق بیدمشک و هر گیاه معطری دارید یه‌ذره ازش تو چای بریزید و بذارید یه ربع سر قوری دم بکشه.
حالا یه لیوان از این چای خوش‌رنگ و خوش‌عطر بخورید تا باور کنید این چای خوشمزه‌ترین نوشیدنی دنیاست.
چای ایرانی کافئین داره و یه آرامبخش و نشاط آور طبیعی برای سیستم عصبیه. این ماده در کنار تئوفیلین جریان خون رو تو اندام داخلی مثل کلیه افزایش می‌ده، ضربان قلب رو تنظیم می‌کنه و فشار خون رو کاهش می‌ده.
چای یه آنتی‌اکسیدان و ضد سرطان فوق‌العاده است، کلی ویتامین از جمله B, C , E، فلوراید و فلووانوئید داره که برای استحکام دندونا مفیده. این چای خاصیت چربی‌سوزی زیادی داره و یه لاغرکننده موثره.
چای ایرانی هم برای بدن و هم برای اقتصاد خانواده کلی فایده داره. اسانس نداره و مرغوب‌ترین چای دنیاست. حالا اگه می‌تونید یه دلیل قانع‌کننده بیارید که مصرف چای گرون خارجی رو توجیه کنه.
از همه اینها هم که بگذریم، چای کار‌های ایرانی رو حمایت کنیم.
هموطن عزیزم چای ایرانی بنوش
منبع :http://www.beytoote.com/health/cure-herbaceous/green3-tea.html
http://www.asriran.com/fa/news/233079
http://irantea.org/fa/?page_id=719
http://safirlahijan.blogfa.com/post-3.a