روستای یوش

روستای یوش از روستاهای توابع بخش بلده نور است که از طرف شمال به منطقه کجور، از جنوب به شهر تهران ،از شرق به بخش بلده و از غرب به روستای اوز منتهی می‌شود.
در فرهنگ لغت دهخدا یوش به معنای جستجو و پژوهش معرفی شده است اما در همان کتاب علامه دهخدا یوش را به تاریکی و تیرگی معنا کرده است بدان جهت که هنگام طلوع و غرب آفتاب همواره بخشی از این روستا درسایه قرار می‌گیرد.
روستای یوش در البرز مرکزی در میانه جاده‌ای آسفالته شرقی-غربی به طول ۱۱۰ کیلومتر که از چهل کیلومتری آمل در جاده هراز تا پل زنگوله در جاده کندوان کشیده شده است قرار دارد.
این روستا از ییلاقات بسیار خوش آب و هوا بوده که دارای چهارده چشمه می‌باشد که کنار هر چشمه مسجدی کوچک برای نمازگزاران وجود دارد. روستای یوش دارای باغ‌های زیبای گردو، فندق، گیلاس و زردآلو می‌باشد.
استخر کوچک آب برای ذخیره سازی آب چشمه‌های کوههای اطراف روستا ساخته شده است تا آب آن به مصرف کشاورزی برسد. از جاذبه‌های معروف روستای ...مشاهده کامل متن یوش قنادای اطراف آن هستند .قنادهای ردیف و پوشیده که در حومه روستا قرار دارد و آب خنک و زلال آن در جوی‌های سیمانی کوچه باغها جاری است .
در مسیر جاده ای خاکی جاده ای که در گذشته تنها راه تهران بود قهوه خانه‌ی گلی مسافران قرار دارد . مسجد حضرت رقیه ، مزار کیا داوود ،مسجد باب الحوائج و مسجد جامع روستا ،که در گذشته‌های دور آتشکده بود اما بعدها تبدیل به مسجد شد از اماکن تاریخی و کهن روستای یوش هستند.
شغل اصلی مردم یوش دامداری، کشاورزی و باغداری است.
امروزه بیشتر افراد میانسال و مسن، بازمانده از چهار طایفه اسفندیاری، داوودی، کریمی و جمشیدی در روستا به سر می‌برند. جالب است بدانید طایفه اسفندیاری اسفندیار روتین را جد خود می‌دانند و تا زمان حمله مغول، حدود 800 سال در این منطقه فرمانروایی کردند.
طایفه داوودی در زمان فتحعلیشاه قاجار از گرجستان به این منطقه آمدند. نسب طایفه کریمی به کریم‌خان زند می‌رسد و از شهر شیراز به این ناحیه کوچ کردند. طایفه جمشیدی نیز در زمان کریمخان زند از شیراز به این ناحیه کوچ کردند و نسب خود را از جمشید پادشاه می‌دانند.
یوش زمستان‌هایی سرد و تابستان‌هایی خنک و گاهی گرم دارد. گاهی تا ارتفاع یک متر در این ناحیه برف می‌نشیند. از یوش کوه‌های سرنو، مازوبند، و علی‌چال را در شمال و کوه‌های سرخ‌بند و اشلی را در جنوب می‌توان دید.
گیاهانی چون گون، اسپند، مورد، گلپر، خاکشیر، پونه و گزنه و درختانی مانند اوجا، سپیدار، بید، تبریزی، ازگیل و ولیک در منطقه می‌روید.
در محدوده روستای یوش انواع جانوران غیراهلی مانند بز کوهی، گراز، پلنگ، خرس، گرگ، جوجه تیغی، خرگوش، شغال، سمور و گربه وحشی یافت می‌شوند و شاید به همین دلیل شکار در این روستا رواج داشته است.
علاوه بر جاذبه‌های طبیعی، روستای یوش چندین جاذبه مذهبی و تاریخی نیز دارد که عبارت‌اند از باغ شاه، خانه میرزا مهدی و خانه نیما، گنبد کیاداوود واقع بر تپه‌ای مشرف بر گورستان بالای یوش؛ مقبره سید امین و سید جلال در نزدیکی قبرستان قدیمی روستا و سنگ سیاه رنگ موسوم به اسب زین؛ این تخته سنگ در کنار رودخانه هراز قرار دارد و نقش زین و اسب روی آن نقر شده است.
خانه نیما نگین انگشتره‌ی روستای یوش است .این خانه اربابی از آن جهت اعتبار روزافزون پیدا کرده که علی نوری معروف به نیما یوشیج فرزند ابراهیم نوری و طوبی مفتاح در پانزدهم جمادی الثانی 1315 قمری در آن پا به این جهان خاکی گذاشت .
از جاده انشعابى یوش بلده تا خانه نیما ۵۴ کیلومتر راه است. خانه نیما در پیچ و خم کوچه اى خاکى قرار دارد. خانه را بازسازى کرده اند و مقبره نیما هم در وسط حیاط زیر سنگ مرمر ساده اى که نام و تاریخ تولد و مرگ او بر آن نوشته شده است.
نیما در سال ۱۳۳۸ فوت کرده و در شهر رى دفن مى شود، اما در سال 1372 پیکرش به خانه پدری منتقل و در حیاط مرکزی خانه دفن شد. در سال‌های بعد سیروس طاهباز و بهجت اسفندیاری، خواهر نیما نیز در این خانه دفن شدند.
سیروس طاهباز، نویسنده، مترجم و گردآورنده دست‌نوشته‌های نیما یوشیج بوده که در طول 35 سال توانست مجموعه کامل شعرهای نیما را منتشر کند.
عکس هاى نیما که اغلب او را در طبیعت و در حال شکار نشان مى دهد به دیوارهاى گرداگرد حیاط آویخته و آفتاب و باد و باران، رنگ بر آنها باقى نگذاشته است. هنوز کف خیلى از اتاق هاى کوچک و بزرگش در گرداگرد حیاط، تل خاک انباشته است.
عکس هاى قدیمى نشان مى دهد که این خانه در آستانه تخریب کامل بوده اما براى بازسازى آن کارهایى انجام شده و هنوز هم خیلى کار دارد.
خانه نیما با ویژگی‌های سنتی منطقه کوهستانی نور ساخته شده و با پلان مربع شکل دارای یک حیاط مرکزی و اتاق‌های متعدد در اطراف حیاط است. ساختمان این خانه شامل حیاط مرکزی و اتاق‌های متعددی است که با داشتن عناصر تزئینی از قبیل آجرکاری و گچبری و ارسی‌های زیبا الهام‌گرفته از مولفه‌های تزئینی دوره قاجاریه است.
از شواهد و قرائن موجود قدمت این روستا تا دوره ساسانیان براورده می‌شود که آتشکده رو ویرانی کیا داود منسوب به آن دوران است. ناصرالدین شاه قاجار نیز برای تفریح و شکار در این روستا اقامت داشته است و از این روستا به عنوان مکانی مفرح و خرم نام برده است.
اقتصاد این روستا از دامداری، باغداری و پرورش زنبور عسل می‌گذرد و محصولات عمده آن شیر، سرشیر، پنیر، کره، ماست، قره قوروت، گردو، زردآلو، گیلاس، فندق، سیب، آلو، لواشک و عسل می‌باشد.
مکانهای تاریخی
مکانهای تاریخی یوش عبارتند از :
گنبد کیاداوود واقع بر تپه ای مشرف بر گورستان بالای یوش
مقبره سید امین و سید جلال در نزدیکی قبرستان قدیمی روستا
سنگ سیاه رنگ موسوم به اسب زین .
این تخته سنگ در کنار رودخانه هراز قرار دارد و نقش زین و اسب بر روی آن نقر شده است
باغ شاه ، خانه میرزا مهدی ، حمام قدیمی که امروزه تخریب شده است و خانه نیما
غذاهای محلی
آب و هوای ییلاقی یوش موجب گردید تا روستائیان با استفاده از انواع گیاهان کوهی ، به غذاهای خود تنوع زیادی دهند .
غذاهای محلی شامل انواع خورش ، پلو ، آش، شیرینی ، نان ، ترشی و مربا است
نا م غذاها و به عنوان نمونه ، طرز تهیه تعدادی از آنها به شرح زیر است
انواع خورش :
فسنجان ، خورش اسفناج ، لَوِه کباب ، ( قسمی کباب تابه ای) ، هَلی بَرگه خورشت (خورش آلو قرمز و برگه زرد آلو)، آشِم، فلِوه اشکنه ( فلوه = شنبلیله) ، کَشکال ویش ، آهِه لو خورشت ( آهِه= تخم گیاهیست کوهی شبیه به گندم و جو) ، ترشی او ، شیش انداز ، ماتِنجِن ، پیشتِه واش
انواع پلو:
گِروس پلا ( = ارزن پلو ) ، مِجی پلا (= عدس پلو ) ، باکلِِه پلا ( =باقلا پلو) ، کَئی پلا (= کدو پلو ) ، سبزی پلا (= سبزی پلو).
انواع آش :
سِر جاش (= آش‌تر ش ) ، دو آش (= آش دوغ ) ، آش رشته ، نَر مه آش ، شِله زرد ، حلیم ، فرنی ، شیر برنج .
انواع شیرینی :
پِشت زیک ، قطاب ، رشته برشته ، مِشکی حلوا ، گوش فیل .
انواع نان :
کلوا نون ، توتک ، لَوِه دِلِه نون .
انواع ترشی :
بادمجان ترشی ، گورسنگ ترشی ( گورسنگ = نوعی گیاه کوهی ) .
انواع مربا :
مربا ی گل محمدی ، مربای زرشک ، مربای ولیک ، مربای توت . مکانهای تاریخی
مکانهای تاریخی یوش عبارتند از :
گنبد کیاداوود واقع بر تپه ای مشرف بر گورستان بالای یوش
مقبره سید امین و سید جلال در نزدیکی قبرستان قدیمی روستا
سنگ سیاه رنگ موسوم به اسب زین .
این تخته سنگ در کنار رودخانه هراز قرار دارد و نقش زین و اسب بر روی آن نقر شده است
باغ شاه ، خانه میرزا مهدی ، حمام قدیمی که امروزه تخریب شده است و خانه نیما
غذاهای محلی
آب و هوای ییلاقی یوش موجب گردید تا روستائیان با استفاده از انواع گیاهان کوهی ، به غذاهای خود تنوع زیادی دهند .
غذاهای محلی شامل انواع خورش ، پلو ، آش، شیرینی ، نان ، ترشی و مربا است
نا م غذاها و به عنوان نمونه ، طرز تهیه تعدادی از آنها به شرح زیر است
انواع خورش :
فسنجان ، خورش اسفناج ، لَوِه کباب ، ( قسمی کباب تابه ای) ، هَلی بَرگه خورشت (خورش آلو قرمز و برگه زرد آلو)، آشِم، فلِوه اشکنه ( فلوه = شنبلیله) ، کَشکال ویش ، آهِه لو خورشت ( آهِه= تخم گیاهیست کوهی شبیه به گندم و جو) ، ترشی او ، شیش انداز ، ماتِنجِن ، پیشتِه واش
انواع پلو:
گِروس پلا ( = ارزن پلو ) ، مِجی پلا (= عدس پلو ) ، باکلِِه پلا ( =باقلا پلو) ، کَئی پلا (= کدو پلو ) ، سبزی پلا (= سبزی پلو).
انواع آش :
سِر جاش (= آش‌تر ش ) ، دو آش (= آش دوغ ) ، آش رشته ، نَر مه آش ، شِله زرد ، حلیم ، فرنی ، شیر برنج .
انواع شیرینی :
پِشت زیک ، قطاب ، رشته برشته ، مِشکی حلوا ، گوش فیل .
انواع نان :
کلوا نون ، توتک ، لَوِه دِلِه نون .
انواع ترشی :
بادمجان ترشی ، گورسنگ ترشی ( گورسنگ = نوعی گیاه کوهی ) .
انواع مربا :
مربا ی گل محمدی ، مربای زرشک ، مربای ولیک ، مربای توت .
منبع :http://www.chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=104728&Serv=0&SGr=0
http://www.mazandnume.com/fullcontent/6978
http://rahagard.com/extrapage/yousho_baladeh
http://mazandaran.irib.ir/web/80-natural/15410