پل خدا آفرین یکی از آثار تاریخی استان آذربایجان شرقی است.
این پل در شهرستان خداآفرین در نزدیکی سد خداآفرین و در چند کیلومتری روستای ساری‌جالو از توابع بخش منجوان قرار گرفته‌است.
این پل از دو پل جداگانه تشکیل شده‌است که قسمت‌هایی از یکی از این پل‌ها شکسته ولی پل دیگر کاملاً سالم می‌باشد این دو پل به فاصله800 متر از یکدیگر در نقطه باریک رودخانه ارس ساخته شده‌اند.
مردم در زمان گذشته رود ارس را رودی از بهشت می‌نامیدند.
پلهای خداآفرین در میان دو قسمت از سرزمین آذربایجان یعنی قره داغ و قره باغ بنا شده است .
این پل حدود 120 متر طول، 6 متر عرض، 12 متر ارتفاع و 11 دهانه یا چشمه طاق داشته و برای ساخت آن از سنگ‌های تراشیده، سنگ لاشه و ملات آهکی استفاده شده است.
در حال حاضر، تنها سه دهانه پل باقی مانده و بقیه از بین رفته است.
تقریباً یک سوم پل قدیمی‌تر در سال 1828 پس ازعهد نامه ترکمن چای از قسمت متصل به دو ساحل منفجر گردید که به مرور زمان این خرابی‌ها بیشتر شده, پل دوم که پایین‌تر و قدمت کمتری نسبت به پل اولی دارد .
در باره‌ی تاریخ ساخت این پل‌ها، مدرک مستندی دردست نیست چیزی که از منابع تاریخی و مدارک باستان شناسی به دست آمده این است که در گذشته پلهای زیادی بر رودخانه ارس زده شده که قدیمترین آنها متعلق به اوایل هزاره اول قبل از میلاد است.
از پل خداآفرین، اولین بار در حدود سال 740 ﻫجری قمری در کتاب «نزهه‌القلوب» حمدالله مستوفی نام برده شده است:(زنگیان چند پاره دیه است و اکنون داخل مردانقم، پل خداآفرین بر آب ارس، در آن حدود است.
بکربن عبدالله... ساخت در سنه خمس و عشر هجری (سال 15 هجری))
البته درباره درستی این مطلب تردید وجود دارد، اما قبل از سال 740 ﻫجری قمری پلی با نام خداآفرین بر روی رودخانه ارس برپا بوده است.
به نظر می‌رسد که این پل بارها ویران و بازسازی شده است.
پل‌هایی که امروزه بر روی رودخانه ارس مشاهده می‌شود، ظاهراً مربوط به دوره صفویه و قاجاریه است.
این دو پل از لحاظ معماری با یکدیگر تفاوت دارند. یکی از پل‌ها با سنگ سفید ساخته شده و 11 دهانه دارد . بلندی آن 12 متر و طول آن 130 متر است .
باتوجه به شدت جریان آب، دهانه آن با یکدیگر از نظر اندازه اختلاف دارد. پل دیگر پایین‌تر از این پل قار دارد که با آجر پخته ساخته شده است . چون رودخانه در این قسمت عریض‌تر است ، طول پل آجری و تعداد دهانه آن بیشتر است .
این پل از قدیم تا الان اسم‌های زیادی داشته که معروف‌ترین آنها پل سیروس ,پل جلال الدین ملکشاه، پل خداآفرین، پل حسرت ( حسرت کورپوسو) است
یکی از نویسندگان سده 13 از احداث پل اول در سده هشتم میلادی خبر می‌دهد.
پروفسور آندریو رابرت بارن استاد تاریخ یونان در دانشگاه گلاسکو معتقد است بنای اولیه پل متعلق بکوروش میباشدکه آن بنای اول از بین رفت است.
منبع:
http://fa.wikipedia.org
http://azarbaican-view.blogfa.com
http://qaradagsasi.blogfa.com
