چاپارخانه میبد یکی از آثار تاریخی شهر
میبد است که قدمت آن به
دوره قاجار بر میگردد و از مراکز عمده پستی و چاپاری قدیم بوده است که در مسیر راه باستانی
ری کرمان و در کنار کاروانسرای
میبد احداث شده است.
این کاروانسرا واقع در بلوار قاضی میرحسین، در سمت غرب کاروانسرای رباط شاه عباسی قرار دارد که جزئی از مجموعه کاروانی رباط است و در مجاورت کاروانسرای
میبد قرار دارد که این اثر در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۷۶۷ بهعنوان یکی از آثار ملی
ایران به ثبت رسیده است.
وظیفهی چاپارخانه ها، نگهداری و تیمار تعدادی اسب و پیک تازه نفس، جهت ارسال و مبادلهی سریع نامهها و امانتهای مهم بوده است، از این رو چاپارخانهها به صورت قلعه و دژ ساخته میشدند که دفاع و حفاظت از آن میسر باشد و این اهمیت، از برجها و دیوارهای بلند و روزنههای دیده بانی و تیر اندازی و موقعیت خوب دفاعی آن پیدا است.
ساختمان این بنا نیز به دلیل اینکه مکانی جهت حفظ و نگهداری امانات دولتی و پیامها و نامههای پر اهمیت بوده است به صورت دژ و قلعه ای ساخته
...مشاهده کامل متن شده که دفاع و حفاظت از آن میسرباشد و این اهمیت از برجها ،دیوارهای بلند، روزنههای دیده بانی، تیرکشها و موقعیت خوب دفاعی آن پیداست.
این بنا اگر چه ساختار چاپارخانههای قاجاری را دارد، گویا در جایگاه چاپارخانهی قدیمیتری ساخته شده است.
این چاپارخانه شامل یک محوطه روباز و دو محوطه سرپوشیده و اتاقهایی مخصوص رئیس چاپارخانه و اقامت پیکها و نگهبانان و نگهداری اسبها میباشد. چاپارخانه میبد یک حیاط مرکزی داشت و آخورها در دور تا دور این حیاط قرار داشت .
در سه طرف پشت آخورها، اصطبلها قرار داشت که در زمستان و شب هنگام چهارپایان در آنجا نگهداری میشدند. در سمت چهارم که بین حیاط و جبهه ورودی ساختمان واقع شده، اتاقهایی برای اقامت چاپارها و مسافران قرار داشت.
مصالح اصلی ساخت این بنا خشت و گل است و در قسمتهایی از سردر ورودی، شرفی پشت بام و پای دیوارهای داخل حیاط آجر بکار رفته است. در قسمتهایی از سردر ورودی، پشتبام و پای دیوارهای داخل حیاط ، آجر بهکار رفته است .
از تزئینات مشهود در این بنا میتوان به نمای آجری سردر ورودی آن و کنگرههای بالای حصار چاپارخانه اشاره کرد.
این چاپارخانه پس از دایر شدن اداره پست امروزی کاربری خود را از دست داده و ساختمان ویرانه ای شده بود که در سالهای اخیر به همت انجمن یادگارهای فرهنگی میبد و با مساعدت میراث فرهنگی در یک روند ده ساله مرمت شد و طرح تبدیل به موزه پست برای آن در نظر گرفته شد و اجرا گردیده است که بصورت امانی به اداره پست استان یزد تحویل داده شده است.
درحال حاضر ماکتهای بسیار زیبایی از پستچیان قدیمی واسبانی که نگهداری میکرده اند به همراه تمبرهای قدیمی ، وسایل پست قدیم واسناد وتصاویر تاریخی مربوط به پست نگهداری میکنند.
پیشینه این روش به زمان هخامنشیان میرسد واین قدیمیترین شیوه پست درجهان است ؛ از این رو ایرانیان را مخترع پست میدانند.
منابع:
http://latestnews.ir/91738
http://fa.wikipedia.org/wiki
http://parnazmeybodgroup.blogfa.com/post-1.aspx
http://www.narinnews.ir/1391/10/12/
http://www.negahmedia.ir
http://www1.jamejamonline.ir
http://yazd.irib.ir/component/content/article/116/21501