کوه بزقوش

بُزقوش نام یک رشته‌کوه کوچک با امتداد شرقی-غربی در جنوب سراب وشمال ترکمانچای در استان آذربایجان شرقی است.
این رشته‌کوه در میان دو رود تلخه‌رود و شهری‌چای قرار گرفته و در میان شهرستانهای سراب، بستان‌آباد، میانه، و ترکمانچای قرار گرفته است.
بزقوش شامل کوههایی با شیب ملایم و از سنگهای حاصل از غبارهای آتشفشانی مربوط به کوههای آتشفشانی سبلان و سهند است.
حاوی معادن کشف نشده‌ای از مس است و وجود دانه‌های پیریت در این سنگها اهالی را به یاد طلا می‌اندازد. از نظر زمین‌شناسی این کوه‌ها خاستگاه کوهه‌ای دارند.
بلندترین قله آن به ارتفاع ۳۳۰۳ متر آغ داغ نام دارد . سلسله جبال بزقوش که همزمان با مواد خروجی آتشفشانهای سهند و سبلان ارتفاع یافته در ۱۸ کیلومتری جنوب شهرستان سراب و ۳۵ کیلومتری شمال میانه و۸کیلومتری ترکمانچای قرار دارد .
طول این رشته کوه ۱۲۰ کیلومتر و عرض آن بین ۴۰ تا ۴۵ کیلومتری متغییر می‌باشد . جهت آن شرقی – غربی بوده و تا دره قرانقوچای که آن را از دامنه شرقی سهند جدا می‌سازد ادامه دارد .
دامنه‌های سرسبز و زیبا و مراتع وسیع محل اسکان ایلات ...مشاهده کامل متن و عشایر و دامپروران و روستائیان اطراف می‌باشد . بطوری که سراب به صورت یکی از قطب‌های مهم دامپروری در سطح کشور در آمده است .
بزقوش دارای چشمه‌های متعدد آبگرم از جمله اسب فروشان ، بوشلو ، سقزچی ، الله حقی ، بویوک وئی ، شالقون و جلده باخان می‌باشد که همگی در دامنه‌های شمالی آن قرار دارند .
شاخه هائی از رودخانه تلخه رود یا آجی چای از دامنه‌های شمالی این کوهستان سرچشمه گرفته و از طریق اجی چای به دریاچه ارومیه وارد میشود .
رودخانه‌های دامنه‌های جنوبی این رشته کوه به نامهای ترکمان چایی ورزقان چایی بلوکان چای تیر چایی از طریق رودخانه شهر چایی جمع آوری شده و با پیوستن به قیزل اوزن وارد دریاچه مازندران میشود.
وجود آبشارهای متعدد روی رودخانه بلوکان چایی و عرصه‌های جنگلی آن که بیشتر از در ختان زال زالک وبادام کوهی هستند از مناظر بسیار دیدنی دامنه‌های جنوبی این رشته کوه می‌باشند .
از طریق روستای چیچک لو در دامنه‌های شمالی و روستا‌های ورزقان و کلهر در دامنه جنوبی با طی مسافتی کم به محلی میرسیم بنام فاضل گولی که چمن زاریست با مساحت بالای ۳۰۰ هکتار که طبیعتی بسیار عالی و مفرح دارد احداث سد دامنجان و در یاچه زیبای آن هر بیننده ای را مبهوت می‌نماید گلهای زیبای خشجاش والاله وحشی از مناظر بسیار دیدنی این محل می‌باشد .
میانگین بارش سالیانه منطقه بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیمتر بوده که اکثراً در ماه‌های سرد سال به صورت یخ و برف بر روی قلل منطقه انباشته شده و در فصلهای بهار و تابستان بسوی اراضی حاصلخیز مجاور جاری میگردد.
ارتفاع بلندترین قله این منطقه ۳۳۰۳ متر از سطح دریا می‌باشد که از دو مسیر صعود می‌گردد :
الف – مسیر جنوبی به مبدا صعود از روستای ورنکش که برای کوهنوردان سهلترین راه از طریق میانه می‌باشد .
ب – مسیر شمالی به مبدا صعود از روستای اسب فروشان ( اسبی سی ) که ما به شرح آن می‌پردازیم :
برای رسیدن به اسب فروشان بایستی ابتدا از ترمینال تبریز به سراب رفت فاصله این دو از یکدیگر 130 کیلومتر بوده و جاده آن آسفالت می‌باشد .
پس از طی زمانی در حدو 5/2 ساعت به شهرستان سراب می‌رسیم از اینجا به دو طریق می‌توانیم به مبدا صعود برویم . اولین مسیر از پمپ بنزین شهرستان سراب آغاز و پس از طی حدود 30 کیلومتر جاده خاکی و با عبور از روستاهای هولیق و هریس نهایتاً به روستای اسب فروشان می‌رسیم .
برای رسیدن به مبدا صعود از این مسیر حدود 45 دقیقه در راه خواهیم بود . دومین مسیر از پل مرکزی سراب شروع و پس از طی حدود 30 کیلومتر جاده آسفالته و با عبور از روستای انور آب و قشلاق به روستای اسب فروشان منتهی خواهد شد .
مینی بوسها و سرویسهای محلی این مسیر را نیم ساعته طی می‌کنند . پس از رسیدن به مبدا صعود راهپیمائی ما آغاز میشود .
بیرون از روستا جاده دو شاخه میشود جاده سمت راست به آبگرم بویوک سوئی و سمت چپ که مسیر مورد نظر ماست به آبگرم الله حقی منتهی خواهد شد . البته وسایل نقلیه برای رفتن به آبگرم‌های فوق الذکر وجود دارد ولی ما ترجیح می‌دهیم که این مسیر را پیاده تا آبگرم الله حقی طی کنیم .
پس از حدود 30 دقیقه راهپیمائی به آبگرم الله حقی می‌رسیم . این آبگرم در منتهی الیه دامنه شمالی منطقه قرار گرفته است .
قهوه خانه ای نیز در این محل وجود دارد که می‌توان شب را در آن سپری ساخت . همچنین کنار قهوه خانه و در سمت غرب آن محل صاف و مسطحی در کنار درختان زردآلو و بید وجود دارد که در صورت تمایل محل اقامت ما خواهد بود .
صبح روز بعد قبل از طلوع آفتاب با کوله قله آبگرم را به مقصد دست یابی به قله بزغوش ترک می‌کنیم .
مسیر ما در جهت جنوب و در کنار درختان زردآلو روی خط الراس ادامه می‌یابد تا اینکه بعد از طی حدود 45 دقیقه به اولین چشمه آب موسوم به سویوخ بولاخ ( چشمه سرد ) خواهیم رسید .
مسیر را همچنان در همان جهت و در روی خط الراس ادامه داده و پس از عبور از گوسفند سراهای منطقه و طی زمانی حدود 2 ساعت و 15 دقیقه به محلی خواهیم رسید که راهی مالرو در سمت راست ( غرب ) خودنمائی خواهد کرد که مسر مورد نظر ما همان است .
اخیراً در این مکان پناهگاهی احداث گردیده است . چشمه‌های متعدد و برفچالهای ماندگار از فصل بهار و اوایل تابستان و همچنین گوسفند سراهای موجود علامت راهنمای خوبی برای ما خواهد بود .
پس از استراحتی کوتاه وپر کردن ظروف آب مسیر را این بار در جهت غرب ادامه داده و پس از 45 دقیقه دیگر به قله بزغوش صعود می‌نمائیم . بنابر این کل زمان صعود از آب گرم تا قله به طور متوسط 4 ساعت طول می‌کشد .
از فراز قله در دور دستها و در صورت صاف بودن هوا روستاها و مناطق ذکر شده در طول راه شهرستان سراب و قله 4811 متری سبلان و هرم کسری در سمت شمال مشاهده می‌شود .
مسیر برگشت همان مسیر صعود خواهد بود و تا آبگرم حدود 2 ساعت طول می‌کشد .
آبگرم معدنی اسب‌فروشان در فاصله 4 کیلومتری شمال روستا واقع شده و جاده آن تا شهر سراب آسفالت است. این آب گرم بین 35 تا 75 درجه‌ی سانتی‌گراد حرارت دارد.
از اطراف روستا رودخانه‌های متعددی عبور می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به آجی‌چای، تاجیار، پسلر و مهین چای اشاره نمود.
آب گرم اسب‌فروشان خواص درمانی زیادی دارد که برای پادرد، کمردرد و درد مفاسل مفید است و به همین منظور، برای استفاده از آب آن، استخری ساخته شده است.
آب مصرفی مردم و زمین‌های زراعی روستا از چشمه‌های جوشان کوه بزقوش تأمین می‌شود. آب و هوای روستای اسب‌فروشان در فصول بهار و تابستان معتدل و در پاییز و زمستان بسیار سرد است.
روستا اقلیمی سردسیر دارد و میزان بارندگی سالیانه آن در حدود 450 میلی‌متر است. پیرامون منطقه آبگرم روستای اسب‌فروشان، در زمان ولیعهدی عباس میرزا، محل تفریح و شکارگاه رجال حکومت ایالتی آذربایجان بوده است.
در فصل شکار، محلی برای خرید و فروش اسب ایجاد شده بود که به مرور از ییلاق شکارگاهی و محل اسب‌فروشی به روستایی با اسکان دایمی تبدیل گردید که امروزه به روستای اسب‌فروشان معروف است.
در شرق روستا، تپه‌ای معروف به کول تپه (تپه خاکستر) وجود دارد که به آتشکده‌های باستانی آذربایجان منسوب است و اشیاء قدیمی زیادی در آن یافت شده است. ظاهراً، هسته اولیه روستا بر روی آن تپه و در کنار آتشکده استقرار یافته بود که در دوره‌های بعدی و به دلایل نامعلومی از بین رفته است.
در این منطقه‌ی بکر کوهستانی، مکان‌هایی برای اسکان و برپایی چادر وجود دارد که محل مناسبی برای آرامش مسافران و گردشگران خسته از زندگی شهری است.
پوشش آلاله و لاله‌های رنگارنگ و همچنین گیاهانی مانند گل گاوزبان، مرزه کوهی، کاکوتی، شیرین بیان و بلاغ اوتی با خواص دارویی، روح هر گردشگر تازه‌واردی را نوازش می‌دهد.
سالانه گردشگران داخلی و خارجی و کوه‌نوردانی از سراسر کشور در فصول مختلف سال برای گذراندن ساعاتی در طبیعت و استفاده از آب‌های معدنی این منطقه، به این مکان زیبا سفر می‌کنند.


منبع :
http://as.doe.ir/
http://tohmanli.ir/
http://www.nccg.blogfa.com/
http://tnews.ir/news/1741297518