دوشاب اربه

هر ساله در بخش‌های مختلف سرزمین سرسبزگیلان برنامه‌ها و آیین‌های سنتی مختلفی برگزار می‌گرددکه نشان از فرهنگی غنی مردم این خطه سرسبز می‌باشد،یکی از این سنت‌ها مراسم اربه دوشاب است.
اربه نام خرمالوی مدرن امروزی است که شکل توسعه یافته اش بیشتر به گوجه فرنگی شباهت دارد،اصلیت این میوه جنگلی است و در جنگلهای غرب گیلان و بخش مرکزی رشت و مانند لشت نشاء رویده می‌شود،برای چیدن این میوه باید روستائیان از جوبی بلند که اغلب ازجنس بامبو یا همان(کرده خاله محلی)بهره بگیرند،اربه خاصیت درمانی فراوانی دارد و در هنگام خوردن غلظت آب دهان رابالا می‌برد و برای رفع بیماری‌های فاویسم و کم خونی مفید است۰
برای تهیه شیره دوشاب از اربه جنگلی آن را پس از جداکردن از ساقه‌های کوچک(دم گیاه)در میحطی چوبی که تنه درختی بزرگ و پهن بنام ناو یا نو قرارمی دهند(از نو در مزارع برنج برای انتقال آب از گرتی به گرتی دیگر یا همان بجارکله هم استفاده می‌کنند)در واقع شکم درخت پهن را تخلیه نموده و اربه را برای کوبیدن در داخل ناومی ریزند۰
حدود یک متر از کل ناو را با تخته ای جدا می‌کنندو سوراخی در آن تعبیه میکنند ومقداری کولوش(ساقه‌ی برنج) را در جلوی سوراخ قرار می‌دهند که نقش آبکش را بازی می‌کند...
بعد از جدا کردن دمبرک میوه ها، اَربه ...مشاهده کامل متن را در قسمت بزرگتر ناو می‌ریختند وآن را با چوبی سرپهن به شکل «کوبه» له می‌کردند وبعد کمی خاکستر هیزم یا پوست برنج یا فل روی آن میریختند و بعد لگد میزدند.
لگد زدن به تناوب انجام می‌گرفت. پس از لگد زدن و چنگ زدن ناو را کمی به طرف خالی ظرف بلند می‌کردند تا «شیره» به دست آمده از آن سوراخ به ظرفی دیگر مثلا «لاک تشت» منتقل گردد.زمانی که شیره‌ها کاملا چکیده شدند آن را در دیگی می‌ریزندو روی اجاق می‌گذارند تا بجوشد و کف سفید روی شیره را دور می‌ریزند و گرما میدهند تا آبش بخار شود.
در طب سنتی به بیماران بیماری «فاویسم» و زردی (یرقان) اربه دوشاب می‌خوراندند که خاصیت درمانی داشت. ار آنجا که دوشاب دارای طبع گرم است بیشتر در فصل زمستان مصرف می‌شود.
در زمستان «اربه دوشاب»را با برف بهم می‌آمیزند و می‌خورند که به آن «ورف دوشاب» می‌گویند.
همچنین برنج و یا گندم برشته شده را با دوشاب مخلوط می‌کنند و به عنوان تنقلات استفاده می‌کنند یا درروستاها هنگام صبحانه کته پلو را با دوشاب می‌خوردند و آنگاه به محل کار کشاورزی و زمین برنجکاری می‌رفتند.
جشنواره اربا دوشاب به همت میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری رضوانشهر دردیماه برگزار میگردد. برنامه‌های جشنواره امبرا دوشاب ، معرفی انواع دم نوش‌های گیاهی ،نان و شیرینی محلی، سوغات و نمایشگاه صنایع دستی و با اجرای برنامه هایی از قبیل لافند بازی عروس بران ،شعر تالشی ،نی و غیره...می باشد.
منبع :
باتشکر از Hossein Salimi
http://brn.blogfa.com/
http://www.karkan.ir/
تحقیق میدانی کوروش اسدالله پور،افسانه امانی
گردآوری و ترجمه زندگی از آ...تا...ی
اربه دوشاب گیری در لاهیجان، عکاس محمد رهروان