منطقه گردشگری آینالو (آینالی در گویش محلی) ( Aynaloo) در شهرستان خداآفرین از شهرهای (استان آذربایجان شرقی) از معدود مناطق کشور است که طبیعت زیبای آن دست نخورده باقی است.
این منطقه که دارای اقلیمی معتدل و کوهستانی در ناحیه شمال غربی شهرستان کلیبر و در فاصله ۵۵ کیلومتری شهر کلیبر و در ۱۵ کیلومتری روستای عاشقلو (ساحل ارس) قرار دارد، زیر نظر سازمان محیط زیست شهرستان کلیبر قرار دارد.
ویژگی مشخصه محدوده آینالو تعدد روزهای مه آلود است. به لطف همین شرایط خاص جنگل انبوه، علیرغم سطح نسبتاً پایین بارندگی (۴۵۰-۶۰۰ میلیمتر)، توانسته است از طریق بارش مخفی (مه-بارش) شکل بگیرد.
آینالو تجربه آرامش بخش قدم زدن در جاده هایی که درختان تمشک و انار و آلوچه وحشی در حاشیۀ آن خودنمایی میکند و زیبایی طبیعت را به رخ میکشد، غیر قابل وصف است.
بخش بزرگی از منطقۀ جنگلی و زیبای آینالو در حقیقت محل نگهداری مارالها میباشد.
منطقه گردشگری آینالو از معدود مناطق کشور است که طبیعت زیبای آن دست نخورده باقی مانده است. اینجا بخشی از جنگلهای بکر و کهن ارسباران است.
که قدمت آن به پیش از عصر یخبندان میرسد و یکی از چند زیست بوم غنی بر روی کره زمین است.
راههای منتهی به آینالو مانند ماری خوش خط و خال در میان انبوه درختان و درختچههای سرسبز شما را به سیر در دل طبیعت آرام و ساکتی سوق میدهد که نقش آن تنها یادآوری زیبائیها و تواناییهای آفرینش است.
آینالو زیباست .اینجا همه چیز محیاست تا همراه با طبیعت همراه شوید و خود را رها کنید. مارال بزرگترین گوزن ایران و از زیباترین گونههای جانوری کشور است.
که البته مانند بسیاری از جانوران ایران در اغلب نقاط کشور یا از میان رفته است یا در خطر انقراض قرار دارد.
آخرین مارالهای آذربایجان تا 60 سال پیش در میان جنگلهای انبوه ارسباران زندگی میکردند؛ اما پس از آن این زیبای ایرانی را کسی در ارسباران ندید.
20 سال پیش اما تلاشی ارزشمند آغاز شد تا بار دیگر نسل این حیوان زیبا در آذربایجان احیاء شود و جنگلهای ارسباران میزبان و حافظ امن مارال باشند. محلی که برای احیای نسل مارال انتخاب شد مناطق زیبای اطراف روستای آینالو در منطقهی حفاظت شدی آینالو بود.
با گذشت این سالها از آغاز طرح احیای نسل مارال در جنگلهای حفاظت شدهی آینالو هم اکنون این گونهی جانوری هم به لحاظ تعداد و هم از نظر احیای ژنتیکی شرایط قابل قبولی یافته است.
در ابتدا 5/3 هکتار از اراضی روستای آینالو حصار کشی شد تا به عنوان محل قرنطینهی انتقال مارال مورد استفاده قرار گیرد. اما اکنون به دلیل افزایش جمعیت گله، محدودهای با وسعت 180 هکتار پذیرای بیش از 26 رأس مارال است که آرزوی زندگی دوبارهی مارالها را در جنگلهای ارسباران محقق کرده است.
در حال حاضر 17 گونهی حیوانی در منطقه در خطر انقراض هستند که سیاه خروس، اردک سر سفید، میش مرغ قره قشلاق و پلنگ از مهمترین آنها هستند و تلاش برای حفظ نسل این جانوران ارزشمند و کمیاب ادامه دارد.
جنگلهای منطقه علاوه بر تنوع عظیم گیاهی، عمدهترین گونههای پستانداران و پرندگان حمایت شده یا کمیاب را نیز در چتر حمایت خود دارد.
نام روستای آینالو از نام بنایی گرفته شده است که توسط تاجر معروف ارمنی دوران قاجار (طومانیاس و همزمان با عمارت وینق در سال 1907 میلادی ساخته شد. ظاهراً قصر به خاطر سقف فلزی مانند آینهای نور را منعکس میکرده است و مردم، که برای اولین بار شاهد چنین سقفی میشدند، آن را آئینه لو نامیده اند.در حال حاضر تنها دیوارهای عمارت سالم مانده است.
درآغاز قرن بیستم میلادی آینالو یکی از ۱۷ روستای ارمنی نشین ارسباران بود. متعاقب مهاجرت ارمنیان به تبریز و تهران روستا مسلمان نشین شد. تا یک سال قبل از انقلاب اسلامی، تمام سکنه به شهر مهاجرت کردند.
در سال ۱۳۷۰ هنوز دو خانواده، که بعد از انقلاب برگشته بودند، در روستا زندگی میکردند.
آینالو منطقه کوهستانی و جنگلی سر سبزی میباشد که دارای طبیعت زیبایی است که نیازمند توجه و نگهداری گردشگران میباشد و آب و هوای آن در فصل بهار و تابستان مطبوع و دلپذیر و دارای زمستان سرد میباشد.
دور تا دور دهها هکتار از جنگلهای واقع در این منطقه توسط سازمان حفاظت از محیط زیست تور سیمی کشیده شده که به محلی برای نگهداری چندین گوزن جهت دید عموم و تکثیر و رهاسازی در کل منطقه و طرح احیای نسل مارال تبدیل گشته است و منطقه جنگلی آینالو در حقیقت منطقه نگهداری مارالها و آهوهای وحشی است.
در مسیر رسیدن به آینالو و در نزدیکی روستای وینق بر بالای کوه عمارتی زیبا بنا شده است که به عمارت تومانیانس شهرت دارد. این عمارت قدیمی کوشکی است که در حدود یکصد سال پیش و در دوره قاجاری توسط سرکیس تومانیانس بنا شد.
ساختمان تاریخی تومانیانس در دو طبقه معظم و با بخش هایی مانند ایوان سراسری، شش برج، مانند قلعههای قدیمی فرانسه و به سبک عمارتهای قرن نوزدهم اروپا و روسیه بر بالای یک تپه سنگی ساخته شده است.
از آنجایی که صاحب آن یک شخص ارمنی بوده، در ساخت آن از سبک معماری اسلامی ایرانی استفاده نشده است. آب آشامیدنی به وسیله لولههای سفالی به داخل اتاقها و سایر قسمتها کشیده شده و در میان دیوارها لولههای سفالی وجود داشته که آب گرم در آنها جریان یافته و اتاقها را گرم میکرده است.
قرار گرفتن بنا روی تپه ای سنگی آن را همانند قلعه جلوه میدهد و این ساختمان که به خاطر کنترل منطقه ساخته شده، در زبان محلی با نام کانتور شناخته میشود.
سابق اهمیت آینالو به چهار چیز بود؛
1-معدن سنگ آهن که آهنگری فعال در روستای عباسآباد را تغذیه میکرد،
2-معدن گٔل سفید،
3-باتلاقی که مردم ناحیه از آنجا زالو میگرفتند،
و بالاخره مورد چهارم فردی محمد قلی فرزند کربلا عباس از طایفه قاضی لی ایل محمد خانلو (مالک عباسآباد )، مشهور به انجمن، بود.
این شخص، در جوانی ثروت هنگفتی را، که از پدر تاجرش به ارث برده بود، به علت جنگ وغارت منطقه توسط خوانین در سفری طولانی به قره باغ هدر داده بود ولی بر بذله گویی و خوش مشربی او خلل وارد نشده بود.
خاطرات انجمن، بمانند نسخه شفاهی زوربای یونانی، در سطح روستاهای منطقه همانند رمانی شیرین نقل محافل بود.
منبع :
http://tabriz.irib.ir/
http://fa.wikipedia.org/