بند نادری سدی است که در حدود ۴ کیلومتر پایین‌تر از شهر
کلات به سمت روستای نفطه و بر روی رودخانه ژرف رود ساخته شده است ، این بنا از سنگ ، آجر و ساروج ساخته شده است .
ارتفاع این بنا از کف رودخانه ۷۰ متر است اما هم اکنون فقط 25 متر ارتفاع دارد به نحوی که هر قدر از کف رودخانه به طرف بالا ادامه می‌یابد بر عرض بند افزوده می‌شود.
در نما و پوشش این بند از آجرهای قرمز رنگ استفاده شده است. دیوار سد دارای حالت نیم دایره و شبیه سدهای هلالی با فرورفتگی بسیار کم می‌باشد. این بند دارای سه دهانه عمودی به فواصل مختلف می‌باشد که دو دهانه زیرین برای کاهش فشار آب و دهانه سوم که در قسمت بالا است به منظور تقسیم آب تعبیه شده‌است.
اهالی
کلات این سد را به نادرشاه افشار نسبت می‌دهند اما بعضی از محققین، ساختمان آن را از آثار الغ بیگ فرزند شاهرخ گورکانی می‌دانند. اما مهدی بامدادی در کتاب آثار تاریخی
کلات و
سرخس، بنای سد را مربوط به سلجوقیان و بالاخص سلطان سنجر سلجوقی می‌داند.
این سازه اگر چه گنجایش زیادی نداشته اما به خوبی آب‌های جاری را در سطح دشت می‌گسترانید و زمین‌های زراعی دشت
کلات را سیراب می‌نموده
...مشاهده کامل متن است. این سازه معماری به عنوان پل آب به کار می‌رفته است.
کلات در لغت به معنی آبادی و زیستگاهی بر فراز کوه است. نخستین بار نام کلات در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی در داستان‌های حماسی فرود پسر سیاوش آمده است.
در عصر سامانیان نیز کلات پناهگاه سرداران آن دوره از جمله ابوعلی سیمجور و فائق الخاصه بوده و از دوران سلجوقی نشانه‌هایی مانند بند نادر برجای مانده که اهمیت آن دشت را نشان می‌دهد.
در دوران ایلخانان مغول کلات از اهمیت زیادی برخوردار بوده به طوری که تاسیسات دروازه ارغون شاه به دوران ایلخانی نسبت داده می‌شود. کلات در عصر تیمور در برابر حمله وی به سختی مقاومت نمود آن چنان که در کتب تاریخی آمده است تیمور چهارده بار به دژ کلات یورش برد و هر بار شکست خورد.
اما بیش از همه دوره‌ها، در زمان افشاریان از اعتبار خاصی برخوردار گردید و دلیل آن را باید در دیواره‌های طبیعی و دروازه‌های قابل کنترل دانست که کلات به عنوان محل سکونت نادر و ذخایر ارزشمند وی انتخاب گردید.
نادر شاه افشار در کلات دستور به ساخت بنای قصر خورشید را داد که در میانه‌های کار خود برای ساختن بناهای مختلف در کلات، توسط اطرافیانش کشته شد.
منبع:
http://kalatcity.blogfa.com
http://kalat-e-naderi.persianblog.ir/
http://charamkohnehziba.persianblog.ir/
http://www.negahmedia.ir
